Ερατώ Χατζησάββα: Οι γυναίκες φέρνουν νέες προσεγγίσεις στη διαχείριση και τη λήψη αποφάσεων

«Οι γυναίκες φέρνουν νέες προσεγγίσεις στη διαχείριση και τη λήψη αποφάσεων», αναφέρει στο mononews η Ερατώ Χατζησάββα, Πρύτανις της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών.

Η κα. Χατζησάββα είναι η πρώτη γυναίκα στην ιστορία της ΑΣΚΤ, που λαμβάνει αυτή τη θέση, γεγονός που σηματοδοτεί και μία νέα σελίδα στην ιστορία του ακαδημαϊκού ιδρύματος, καθώς όπως υποστηρίζει και η ίδια «Οι γυναίκες φέρνουν νέες προσεγγίσεις στη διαχείριση και τη λήψη αποφάσεων, και η αξιοποίησή τους μπορεί να συμβάλει σε πιο ισορροπημένους και αποτελεσματικούς οργανισμούς».

Γεννημένη το 1966 στη Λευκωσία το 1966, η Ερατώ Χατζησάββα σπούδασε με υποτροφία του ΙΚΥ στην ΑΣΚΤ. Ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα της ΑΣΚΤ Ψηφιακές Μορφές Τέχνης. Εκλέχθηκε Επίκουρη Καθηγήτρια στον Τομέα Ζωγραφικής της ΑΣΚΤ το 2013. Σήμερα είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια , Διευθύντρια του ΙΓ´ Εργαστηρίου Ζωγραφικής και Πρόεδρος του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών.

Έχει βραβευτεί με το Πρώτο Βραβείο (Χρυσό Φάρο) της Μπιενάλε Αλεξάνδρειας το 2005. Το 2017 συμμετείχε με την έκθεση «Επαναπατρισμός της Αφροδίτης» στις επίσημες εκδηλώσεις της Πάφου ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης.

Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας και το αφιέρωμα «Ηγεσία Γένους Θηλυκού», η Ερατώ Χατζησάββα μιλά στο mononews.gr για την πορεία της, τα άτομα και τις καταστάσεις που την επηρέασαν, αλλά και πώς βλέπει το μέλλον της ΑΣΚΤ.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης:

– Πώς ξεκίνησε η καριέρα σας και τι σας ώθησε να ακολουθήσετε αυτόν τον επαγγελματικό δρόμο;

Είμαι παιδί της εισβολής. Από την Κύπρο του ΄74 κουβαλώ στ’ αυτιά μου τους φρικτούς ήχους των τουρκικών αεροπλάνων που βομβάρδιζαν τη Λευκωσία. Τα παιδικά μου χρόνια είναι μνήμες με προσφυγιά, αντίσκηνα, αγνοούμενες και διαδηλώσεις ενάντια στην κατοχή και το ψευδοκράτος. Εγκαταστάθηκα φοιτήτρια στην Αθήνα και φοίτησα στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας κοντά σε σπουδαίους δάσκαλους, τον Κοκκινίδη, τον Ηλία Δεκουλάκο, τον Τριαντάφυλλο Πατρασκίδη και άλλους, εγώ αργότερα συνεργάστηκα και θήτευσα κοντά στον Γιάννη Ψυχοπαίδη, τον οποίο θεωρώ μέντορά μου. Η καριέρα μου ξεκίνησε από την ακαδημαϊκή μου πορεία και την αγάπη για τις τέχνες. Η επιθυμία να συμβάλω στη διαμόρφωση και εξέλιξη του καλλιτεχνικού τοπίου και να δημιουργήσω ευκαιρίες για νέους καλλιτέχνες με οδήγησε στο να ακολουθήσω αυτόν τον επαγγελματικό δρόμο. Από νεαρή ηλικία, είχα το όραμα να συνδυάσω την τέχνη με τη διδασκαλία και την ακαδημαϊκή έρευνα.

– Ποια ήταν τα πιο σημαντικά βήματα ή στιγμές στην καριέρα σας που σας οδήγησαν σε θέση ηγεσίας;

Τα πιο σημαντικά βήματα στην καριέρα μου περιλάμβαναν την απόκτηση κρίσιμων θέσεων ευθύνης σε ακαδημαϊκά και καλλιτεχνικά πλαίσια, που με βοήθησαν να αναπτύξω τις ηγετικές μου ικανότητες. Σημαντική στιγμή υπήρξε όταν ανέλαβα την ευθύνη για στρατηγικές αποφάσεις και την ανάπτυξη νέων προγραμμάτων. Η εμπειρία αυτή, σε συνδυασμό με τη συνεργασία με ταλαντούχους ανθρώπους και τη συνεχιζόμενη μάθηση, με οδήγησε τελικά σε μια θέση ηγεσίας.

– Αντιμετωπίσατε ποτέ προκλήσεις ή εμπόδια λόγω του φύλου σας στον επαγγελματικό σας βίο; Πώς τα διαχειριστήκατε;

Στην επαγγελματική μου πορεία, υπήρξαν προκλήσεις που σχετίζονται με το φύλο, όπως στερεότυπα ή αμφισβήτηση της ικανότητας ηγεσίας μου. Ωστόσο, τις αντιμετώπισα με αποφασιστικότητα, αφοσίωση και συνέπεια στο έργο μου. Η αξιοκρατία και η προσήλωση στους στόχους ήταν τα βασικά εργαλεία μου.

– Πώς αντιμετωπίζετε την πίεση και τις απαιτήσεις μιας θέσης ηγεσίας;

Η πίεση και οι απαιτήσεις μιας ηγετικής θέσης είναι δεδομένες, ανεξαρτήτως φύλου. Η διαχείρισή τους απαιτεί στρατηγική σκέψη, σωστή κατανομή αρμοδιοτήτων και ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.

– Ποια πιστεύετε ότι είναι τα βασικά χαρακτηριστικά ενός καλού ηγέτη;

Ένας καλός ηγέτης πρέπει να διαθέτει όραμα, ενσυναίσθηση, ανθεκτικότητα, στρατηγική σκέψη και την ικανότητα να εμπνέει και να κινητοποιεί την ομάδα του.

-Διαφέρει ο τρόπος γυναικείας από την αντρική ηγεσία;

Η γυναικεία ηγεσία συχνά δίνει μεγαλύτερη έμφαση στη συνεργασία, την ενσυναίσθηση και τη συναισθηματική νοημοσύνη, ενώ η αντρική μπορεί να επικεντρώνεται περισσότερο στη δομή και την ιεραρχία. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα εξαρτάται από το άτομο και όχι από το φύλο.

– Πώς διαμορφώνετε τη στρατηγική σας και πώς διασφαλίζετε ότι η ομάδα σας είναι ευθυγραμμισμένη με τους στόχους σας;

Η στρατηγική διαμορφώνεται με βάση σαφείς στόχους, δεδομένα και συνεχή επικοινωνία με την ομάδα. Η ευθυγράμμιση επιτυγχάνεται με ανοιχτό διάλογο, παρακίνηση και παρακολούθηση της προόδου.

-Αποδέχονται οι άντρες υφιστάμενοί σας μια γυναίκα σε θέση υψηλότερη από αυτούς;

Η αποδοχή μιας γυναίκας σε ανώτερη διοικητική θέση από άντρες υφισταμένους συνδέεται με βαθύτερα κοινωνικά και πολιτισμικά πρότυπα, καθώς και με τη διαχρονική δυναμική των φύλων στην ηγεσία. Στον ακαδημαϊκό χώρο, όπου η κριτική σκέψη και η αξιοκρατία αποτελούν θεμελιώδεις αρχές, θα ανέμενε κανείς μεγαλύτερη αποδοχή. Ωστόσο, υποσυνείδητες προκαταλήψεις και παγιωμένες αντιλήψεις μπορεί να επηρεάζουν τη στάση ορισμένων. Η αποτελεσματική ηγεσία, βασισμένη στη γνώση, τη διαφάνεια και τη συλλογική πρόοδο, δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου η θέση του ηγέτη δεν καθορίζεται από το φύλο, αλλά από τις ικανότητες και το όραμά του.

– Πώς βλέπετε τον ρόλο της γυναίκας στον χώρο εργασίας σήμερα σε σύγκριση με το παρελθόν;

Η γυναικεία παρουσία αναβαθμίζεται συνεχώς. Στον χώρο εργασίας κερδίζει συνεχώς κατακτήσεις. Το φύλο δε μπορεί και δεν πρέπει να είναι εμπόδιο στον χώρο εργασίας.

– Τι πιστεύετε ότι μπορεί να γίνει για να ενισχυθεί η ισότητα των φύλων σε θέσεις ηγεσίας;

Για να ενισχυθεί η ισότητα των φύλων σε θέσεις ηγεσίας, χρειάζεται μια πολυεπίπεδη προσέγγιση. Πρώτον, είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν πολιτικές και θεσμικά πλαίσια που να προωθούν τη συμμετοχή των γυναικών, όπως η θέσπιση ποσοστώσεων και η ενίσχυση της διαφάνειας στις διαδικασίες επιλογής ηγετών. Δεύτερον, η αλλαγή της κουλτούρας μέσα στους οργανισμούς είναι κρίσιμη, ώστε να καταπολεμηθούν στερεότυπα και προκαταλήψεις που συχνά λειτουργούν αποτρεπτικά για τις γυναίκες. Επιπλέον, η ενίσχυση της γυναικείας παρουσίας σε ηγετικές θέσεις περνά μέσα από την εκπαίδευση και την καθοδήγηση (mentorship).

Οι νέες γυναίκες χρειάζονται πρότυπα και στήριξη από άλλες γυναίκες και άνδρες που πιστεύουν στην ισότητα. Παράλληλα, η ενίσχυση της συμφιλίωσης επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής, με ευέλικτα ωράρια και υποστηρικτικές δομές, μπορεί να βοηθήσει περισσότερες γυναίκες να διεκδικήσουν ηγετικές θέσεις. Τέλος, η ίδια η κοινωνία πρέπει να ενισχύσει την αξία της διαφορετικότητας στην ηγεσία. Οι γυναίκες φέρνουν νέες προσεγγίσεις στη διαχείριση και τη λήψη αποφάσεων, και η αξιοποίησή τους μπορεί να συμβάλει σε πιο ισορροπημένους και αποτελεσματικούς οργανισμούς.

– Υπήρξαν γυναίκες που σας ενέπνευσαν ή σας υποστήριξαν στην καριέρα σας; Αν ναι, ποιες και πώς;

Υπήρξαν πολλές γυναίκες που με ενέπνευσαν και στήριξαν στην πορεία μου. Η παρουσία της Στέλλας Κακογιάννη, αδελφής του Μιχάλη Κακογιάννη, στην πολιτική ζωή της Κύπρου ήταν αξιοσημείωτη. Θαύμαζα τις γυναίκες της Πίνδου και της αντίστασης, που δεν λύγισαν μπροστά στις δυσκολίες. Συγκλονιστική ήταν και η μάνα του Αυξεντίου, η οποία, παρά τον πόνο της, ύψωσε το ανάστημά της με ποιήματα όταν οι Άγγλοι αρνήθηκαν να της παραδώσουν τον γιο της για να τον θάψει. Επίσης, με ενέπνευσαν οι πρώτες γυναίκες καθηγήτριες στη Σχολή, όπως η Παπασπύρου, η Βίκυ Τσαλαματά και η Αφροδίτη Λίτη που ήταν πρωτοπόρες στη Σχολή μας και άνοιξαν δρόμους για τις επόμενες γενιές.

– Ποια είναι η συμβουλή σας σε νέες γυναίκες που επιθυμούν να αναλάβουν θέσεις ηγεσίας;

Να πιστεύουν στον εαυτό τους και να μη φοβούνται να διεκδικούν. Η ηγεσία απαιτεί αυτοπεποίθηση, επιμονή και ήθος. Να είναι προετοιμασμένες να αντιμετωπίσουν προκλήσεις, αλλά και να στηρίζουν άλλες γυναίκες, χτίζοντας δίκτυα αλληλεγγύης. Η γνώση, η σκληρή δουλειά και το πάθος για αυτό που κάνουν είναι τα πιο ισχυρά τους όπλα. Να μην επιτρέπουν σε κανέναν να τις κάνει να νιώσουν ότι δεν αξίζουν να βρίσκονται εκεί που θέλουν.

-Πώς διαχειρίζεστε την ισορροπία ανάμεσα στην προσωπική και την επαγγελματική σας ζωή;

Η διαχείριση της ισορροπίας ανάμεσα στην προσωπική και την επαγγελματική ζωή απαιτεί οργάνωση, σαφή όρια και προτεραιότητες. Είναι σημαντικό να αφιερώνεται χρόνος τόσο στις επαγγελματικές υποχρεώσεις όσο και στις προσωπικές ανάγκες, χωρίς ενοχές ή συμβιβασμούς στην ποιότητα ζωής.

– Έχετε συμβουλές για γυναίκες που προσπαθούν να συνδυάσουν καριέρα και οικογένεια;

Για τις γυναίκες που επιδιώκουν να συνδυάσουν καριέρα και οικογένεια, η σωστή διαχείριση χρόνου, η υποστήριξη από το οικογενειακό και επαγγελματικό περιβάλλον και η αποδοχή ότι δεν μπορεί κανείς να τα κάνει όλα τέλεια είναι καθοριστικά στοιχεία. Η ευελιξία και η αυτοφροντίδα είναι εξίσου σημαντικές, ώστε να διατηρείται η ισορροπία και η μακροπρόθεσμη αντοχή.

– Ποιοι είναι οι μελλοντικοί σας στόχοι, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο;

Σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο, στόχος μου είναι η συνεχής εξέλιξη, τόσο στην ακαδημαϊκή έρευνα όσο και στη διοικητική βελτίωση της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών. Επιδιώκω να ενισχύσω τη διεθνή παρουσία της Σχολής, να βελτιώσω τις εκπαιδευτικές και ερευνητικές υποδομές και να καλλιεργήσω ένα ανοιχτό και δημιουργικό περιβάλλον για τους φοιτητές και τους ακαδημαϊκούς.

-Πώς βλέπετε το μέλλον της ΑΣΚΤ και τον τομέα της εκπαίδευσης γενικότερα;

Προσβλέπω με όραμα το μέλλον για τους φοιτητές και τις φοιτήτριές μας και θα αγωνιστώ όσο μπορώ για καλύτερες συνθήκες φοίτησης, για αναβάθμιση των σπουδών τους για την ισότητα φύλων, για μια πορεία προς τα εμπρός. Το μέλλον της ΑΣΚΤ και της εκπαίδευσης διαμορφώνεται από τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της σύγχρονης εποχής. Η ενίσχυση της καλλιτεχνικής έρευνας, η διασύνδεση με την τεχνολογία, η διεπιστημονικότητα και η εξωστρέφεια αποτελούν κρίσιμες προτεραιότητες. Η εκπαίδευση γενικότερα πρέπει να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις μιας ραγδαία μεταβαλλόμενης κοινωνίας, διατηρώντας παράλληλα τη θεμελιώδη της αποστολή: την καλλιέργεια κριτικής σκέψης, δημιουργικότητας και ελεύθερης έκφρασης.

Ανακαλύψτε το αφιέρωμα «Ηγεσία Γένους Θηλυκού»