Ασυνήθιστη αλλά αξιοσημείωτη η έκθεση στην οποία συμμετέχει η Μαρίτσα Τραυλού. Πραγματοποιείται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας με τίτλο Αντηχήσεις, ίσως επειδή η εκφραστικότητα των νέων συνθέσεων αποκαλύπτεται εξ αντανακλάσεως της μόνιμης συλλογής.

Η σύγχρονη κεραμίστρια και γλύπτρια από τον κόσμο της ναυτιλίας Μαρίτσα Τραυλού, παρουσιάζει νέα έργα της σε συνεργασία με ένα σύνολο άλλων σημαντικών, σύγχρονων ελλήνων εικαστικών όπως ο Βαρώτσος και ο Αδαμάκος. Για την ακρίβεια, τα έργα τους θα στηθούν στον προθάλαμο του Μουσείου, σύμφωνα με την επιμελήτρια ιστορικό τέχνης Αννίτα Πατσουράκη. Την έκθεση συνδιοργανώνει η Εφορεία Αρχαιτήτων Ηλείας με το ζωγράφο και επίκουρο καθηγητή Σχολής Καλών Τεχνών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Κωνσταντίνο Παπαμιχαλόπουλο και την επίσης ζωγράφο Εβίτα Δουφεξή Κανέλλου.

1

Με δέος

Με τη συμμετοχή τους στη συνδιοργάνωση, οι δύο τελευταίοι εικαστικοί τιμούν την ιδιαίτερη πατρίδα τους.

Εν συνόλω, οι οκτώ καλλιτέχνες που συμμετέχουν στις Αντηχήσεις διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με την περιοχή. Τα έργα τους αντλούν έμπνευση από τα μουσειακά εκθέματα και από την ίδια την ιστορία του τόπου. Έτσι, δημιουργείται ιδιότυπη επικοινωνία ανάμεσα στις σύγχρονες καλλιτεχνικές αναζητήσεις αλλά και τα αρχαία του Μουσείου. Κατά κάποιο τρόπο, η διάχρονη ιστορία ρέει απρόσκοπτα ανάμεσα στις δημιουργίες που συγχρωτίζονται στον ίδιο χώρο. Μπροστά στα αρχαία βέβαια, οι σύγχρονοι καλλιτέχνες στέκονται με δέος και σεβασμό. Η ιστορικός τέχνης Αννίτα Πατσουράκη υπογραμμίζει ότι η έκθεση αναβιώνει «τις διαχρονικές αξίες που χάρισε στην ανθρωπότητα ο ελληνικός πολιτισμός διαμηνύοντας την ομηρική ευχή, “Πάλλον ως αείποτε”».

Το έργο της Μαρίτσας Τραυλού που θα εκτεθεί στο Μουσείο

Μετά τον Νίκο Τραυλό

Η Μαρίτσα Τραυλού, μητέρα της (σημερινής προέδρου στην Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών) Μελίνας Τραυλού, παντρεύτηκε πολύ νέα τον Νίκο Τραυλό της Neptune Lines, έναν από τους γνωστότερους έλληνες πλοιοκτήτες. Και τον έχασε επίσης νέα. Αυτό την ώθησε να ασχοληθεί πιο εντατικά με την τέχνη, με την οποία άλλωστε είχε εξοικειωθεί εξ απαλών ονύχων.

Από τα δέκα οκτώ της χρόνια είχε αρχίσει να ακολουθεί συστηματικά μαθήματα ζωγραφικής σε εργαστήρια επιφανών ζωγράφων. Όσο μικρή θυμάται τον εαυτό της διατηρούσε πάντα ένα μικρό μπλοκ μαζί της για να σχεδιάζει οτιδήποτε τής κέντριζε την προσοχή.

Η μύησή της στον κόσμο της τέχνης οφείλεται στον πατέρα της. Τήν αιφνιδίασε μια φορά όταν απροειδοποίητα παρουσίασε στο σπίτι ένα πιάνο, δώρο για την τότε εξάχρονη Μαρίτσα Τραυλού. Εκείνη την μέρα άνοιξε το παράθυρο της τέχνης και δεν έκλεισε ποτέ πια. Απλώς άλλαξε προσανατολισμό. Ο πατέρας της, αυτός ο ιδιοφυής μηχανολόγος μηχανικός, υπήρξε πάντα ο πιο σκληρός κριτής της. «Αυτό χρειάζεται περισσότερη δουλειά», τον θυμάται η Μαρίτσα Τραυλού να της επισημαίνει.

Φολκλόρ

Η ίδια γεννήθηκε στο Μοσχάτο και έτσι απέκτησε με τη θάλασσα μία ειδική σχέση, όπως πρόδηλα αποδεικνύεται με διάφορα γνωστά γλυπτά και εγκαταστάσεις της.

Επιπλέον, μπορεί να μη στράφηκε προς τη μουσική, αλλά ο απόηχος από την πλούσια κουλτούρα του λιμανιού τη συντρόφευε πάντα στο εργαστήριό της. Άκουγε από μικρή τους θρυλικούς μουσικούς Τσιτσάνη, Παπαωάννου, Νίνου, Μπέλου και τα παραπονιάρικα ρεμπέτικα από τους πρόσφυγες και τους κοινωνικούς επαναστάτες. Πρόκειται για ανεξίτηλες αναμνήσεις που έχουν σμιλέψει τα όνειρά της, όπως η ίδια έχει παραδεχτεί. Και αυτές οι ιερές μνήμες αποτυπώνονται αέναα στον πηλό. Σε ένα από τα πιο διακριτά έργα της, ψάρια που αιωρούνται από ψηλά υποβάλλουν στο θεατή την αίσθηση ότι εμποτίζεται στο μυστήριο του βυθού (ή της ύπαρξης).

Αρχικά, η Μαρίτσα Τραυλού ασχολήθηκε με τη ζωγραφική. Κάποια στιγμή όμως (πριν από περίπου τριάντα χρόνια) δοκίμασε να συνθέσει έργα από πηλό και συνειδητοποίησε ότι αυτή η ύλη με τη χρωματική της υπόσταση λειτουργεί όπως ο καμβάς. Όλα της τα έργα έκτοτε διακρίνονται για την ιδιοσυγκρασιακή χρωματική παλέτα τους και τα εντυπωσιακά σχέδιά τους. Άλλο όμως αγγειοπλαστική και άλλο κεραμικά, όπως υπογραμμίζει εκείνη.

«Mε την κεραμική, οι δυνατότητες είναι ατελείωτες», έχει παρατηρήσει. «Παίζεις με τη φωτιά, δοκιμάζεις τα όρια των υλικών σου, τα όρια της υπομονής σου. Δεν μπορώ ποτέ να δημιουργήσω το ίδιο πράγμα δύο φορές. Είναι μια δυναμική διαδικασία και το αποτέλεσμα μοναδικό, κάθε φορά».

Μαρίτσα Τραυλού
Μαρίτσα Τραυλού

Αφίδνες – Κολωνάκι

Έστησε το πρώτο της εργαστήριο στις Αφίδνες. Από το 2022, η Μαρίτσα Τραυλού εγκαινίασε νέο, φερώνυμο χώρο τέχνης της στο Κολωνάκι ονόματι Maritsa Travlos – Ceramics & Sculpture. Εκεί εκθέτει το λήκνο της τέχνης της. Όχι μόνο τα γλυπτά και τις μνημειώδες εγκατάστασεις όπως αναμένει κάθε φιλότεχνος αλλά και πολλά ντιζάιν objets (μικρής και μεγάλης κλίμακας αντικείμενα τέχνης για το χώρο) όπως επιδαπέδια φωτιστικά, τραπέζια, περίτεχνους καθρέφτες. Πολλά από αυτά τα πρωτότυπα έργα έχει φιλοτεχνήσει από χρωματισμένη μάζα πορσελάνης. Από το 1995 φέρνει συστηματικά από την Ισπανία χρωματισμένη πορσελάνη και την επεξεργάζεται.

Για το γάμο της κόρης της τη δεκαετία του 1990, η Μαρίτσα Τραυλού δημιούργησε χίλιες μπομπονιέρες άσπρες, πορσελάνινες, τις οποίες φιλοτέχνησε με ανάγλυφο σχέδιο. Καθεμία και από ένα διαφορετικό. Την ίδια τεχνική εφάρμοσε αργότερα σε μεγάλη κλίμακα, στο εξοχικό σπίτι της στην Ερμιόνη. Πολλή δουλειά εκεί, από το τζάκι ως τα πατώματα.

Η σπείρα με τα αιωρούμενα ψάρια στην γκαλερί Maritsa Travlos – Ceramics & Sculpture.

Όταν ο άνδρας μου έφυγε

Και το 2017 παρουσίασε τον πυρήνα της δουλειάς της στη μεγαλειώδη αναδρομική έκθεση που οργάνωσε το Μουσείο Μπενάκη. Όπως έχει παρατηρήσει η Μαρίτσα Τραυλού, «ο άνδρας μου μού έλεγε συνέχεια να κάνω επιτέλους μια έκθεση και αργότερα η κόρη μου. Οταν εκείνος “έφυγε”, αφοσιώθηκα πλήρως σε αυτή την τέχνη».

Η πρώτη αναδρομική έκθεση της Μαρίτσας Τραυλού συμπεριέλαβε πεντακόσιες γλυπτικές συνθέσεις από τα τελευταία τριάντα χρόνια όπου φανερωνόταν στη φόρμα, στις τεχνικές και στα υλικά της κεραμικής το σταθερό πειραματικό της πνεύμα.

Και ταυτόχρονα (όπως επεσήμανε τότε ο Γιώργος Μαγγίνης, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του Μουσείο Μπενάκη) «η πειθαρχία που υπαγορεύουν η διάφανη πορσελάνη και η σκληρή λιθοκέραμος, οι υψηλότατες θερμοκρασίες όπτησης αλλά και η δεξιοτεχνία στο πλάσιμο, παραδίδονται στα έργα αυτά σε μια αιφνίδια στιγμή χαράς, σε έναν αέναο εορτασμό χρωμάτων ξεκλειδωμένων μέσα σε μια θαλασσινή σπηλιά».

Και ο διακεκριμένος επιμελητής και ιστορικός Τέχνης Τάκης Μαυρωτάς έχει επισημάνει ότι τα έργα της «βασίζονται στο μέτρο, την ισορροπία των λαμπερών και ζωντανών χρωμάτων, που γεμίζουν φως και εκπέμπουν μια θελκτική ακτινοβολία, την αρμονία με τον άνθρωπο και την ανθρώπινη υπόστασή του, παρ΄όλο που, συνειδητά −αν και απουσιάζει η μορφή του− η παρουσία του παραμένει αισθητή».

Πληροφορίες

Αντηχήσεις: Σύγχρονη ελληνική τέχνη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας

Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας

Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες:

Γιάννης Αδαμάκος, Κώστας Βαρώτσος, Εβίτα Δουφεξή-Κανέλλου, Νίκος Κασκούρας, Αγγέλικα Κοροβέση, Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος, Μαρίτσα Τραυλού, Νίκος Τουμαζάτος

Με την ευγενική υποστήριξη:

Λύκειον των Ελληνίδων Πύργου, Κτήμα Μπριντζίκη, Επαρχείον Πύργος, Χάρης Κανελλακόπουλος

Διάρκεια έκθεσης: 26 Απριλίου έως 31 Ιουλίου 2024

Είσοδος ελεύθερη