Διανύοντας ήδη τον 3ο χρόνο της πορείας του, το πρόγραμμα «EUMEPLAT: European Media Platforms, Assessing positive and negative externalities for European Culture» εφαρμόζει μια διεπιστημονική προσέγγιση με στόχο να απαντήσει στο ερώτημα κατά πόσο οι νέες πλατφόρμες (YouTube, Netflix και NewsFeed) επηρεάζουν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό.

Tο έργο που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του χρηματοδοτικού προγράμματος Horizon 2020 και υλοποιείται με τη συμμετοχή 12 πανεπιστημίων από 10 κράτη μελετά δείκτες που σχετίζονται με την παραγωγή, την κατανάλωση και τις αναπαραστάσεις των μέσων επικοινωνίας, ανιχνεύοντας την ύπαρξη κοινών μοτίβων σε εθνικό, περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο.|

Το Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ, με επιστημονικό υπεύθυνο τον Καθηγητή Στέλιο Παπαθανασόπουλο συμμετέχει στο πρόγραμμα ως εταίρος, έχοντας αναλάβει τον ερευνητικό σχεδιασμό και την επίβλεψη του πρώτου πακέτου εργασίας, το οποίο μελέτησε την εξέλιξη των μέσων επικοινωνίας στην ΕΕ και την Τουρκία κατά την περίοδο των τελευταίων 30 ετών.

Πόσο έτοιμη είναι η Ευρώπη για την εποχή της «πλατφορμοποίησης»;

Τα τελευταία 30 χρόνια, η Ευρώπη έγινε κοινωνός μιας σειράς εξελίξεων στον τρόπο παραγωγής και κατανάλωσης του περιεχομένου των ΜΜΕ, οι οποίες αλλάζουν ριζικά το τοπίο των ΜΜΕ, όπως το γνωρίζαμε μέχρι τώρα. Το μιντιακό τοπίο στην Ευρώπη έχει γίνει πολύ πιο ανταγωνιστικό τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, με τα στοιχεία της έρευνας που εκτείνεται σε βάθος τριαντακονταετίας να επιβεβαιώνουν το ψηφιακό χάσμα ανάμεσα στον ανεπτυγμένο Βορρά και τις μικρότερες αγορές των χωρών του Νότου, οι οποίες «χτυπήθηκαν» δυσανάλογα από την οικονομική κρίση.

Παρά την ύπαρξη διαφορών σε απόλυτα μεγέθη, η πτωτική τάση των πωλήσεων των εφημερίδων και της αναγνωσιμότητας είναι ένα στοιχείο που αποκρυσταλλώνεται ως βασικό γνώρισμα του ευρωπαϊκού κοινού. Στον αντίποδα, η κατανάλωση του οπτικοαουστικού περιεχομένου εξακολουθεί να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, έχοντας πλέον βρει νέες διεξόδους διάχυσης χάρη στην ανάπτυξη των set-top boxes, των συσκευών ΟΤΤ, του διαδικτύου και των streaming υπηρεσιών.

Την ίδια στιγμή, η Ευρώπη παραμένει κατακερματισμένη ως αγορά, με την ευρωπαϊκή πολιτιστική παραγωγή να απειλείται εκ νέου από την επέλαση των αμερικανικών παραγωγών που τροφοδοτούν τους καταλόγους προγραμμάτων των μεγάλων πλατφορμών.

Η ευρωπαϊκή «απάντηση» στην αμερικανική πρόκληση (défi américain)

• H EE θα πρέπει να αναθεωρήσει την πολιτική της ως προς την παραγωγή ευρωπαϊκών προγραμμάτων μυθοπλασίας.
• Οι μεγάλες πλατφόρμες όπως το Netflix, η Amazon, η Disney ή το HBO θα πρέπει να υποχρεωθούν να επενδύσουν σε ευρωπαϊκές παραγωγές και συμπαραγωγές, κατά αντιστοιχία της επιβολής ποσόστωσης ευρωπαϊκών προγραμμάτων (quotas) που χαρακτήριζε την αναλογική εποχή.
• Επικαιροποίηση του Οδηγίας της ΕΕ 2018/1808 που προβλέπει ότι ο πάροχος οπτικοακουστικών υπηρεσιών κατά παραγγελία θα πρέπει να τηρεί τουλάχιστον μια ποσόστωση 30 τοις εκατό για ευρωπαϊκά έργα στους διαδικτυακούς καταλόγους τους. Εφόσον οι πλατφόρμες αυτές δεν διανέμουν απλώς, αλλά παράγουν και οπτικοακουστικό περιεχόμενο, η διάταξη αυτή θα πρέπει να επεκταθεί και στο σκέλος της παραγωγής.
• Στη νέα εποχή της ψηφιακής σύγκλισης, η ΕΕ θα πρέπει να αναλάβει την πρωτοβουλία να πείσει τα κράτη-μέλη της να υιοθετήσουν ένα νέο μοντέλο ρύθμισης του κλάδου. Η αρχή θα μπορούσε να γίνει με τον σχηματισμό νέων ρυθμιστικών αρχών που θα εποπτεύουν ολόκληρο τον τομέα των επικοινωνιών και όχι μόνο τμήματά του.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα πρώτα ευρήματα του προγράμματος μπορείτε να βρείτε εδώ: https://www.eumeplat.eu/results/deliverables/