Συγκρατημένα αισιόδοξη εμφανίστηκε η Morgan Stanley αναφορικά με τον αγώνα δρόμου των τραπεζών για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους, σε έκθεση που δημοσίευσε μετά τη συνάντησή της με εκπροσώπους και μετόχους των συστημικών τραπεζών, της Grivalia, την Τράπεζα της Ελλάδος, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και τη διοίκηση εταιρείας διαχείρισης NPEs.

Παρά το θετικό τόνο που διατηρεί η αμερικανική τράπεζα, παρουσιάζονται έντονα τα εμπόδια και οι ασάφειες των μέχρι τώρα σχεδιασμών που έχουν πραγματοποιηθεί από κυβέρνηση και αρμόδιους φορείς και οι οποίοι είναι αναποτελεσματικοί και απορριπτέοι, σε περίπτωση που δεν λάβουν έγκριση από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Άλλωστε, τα βήματα που έχουν γίνει βρίσκονται σε υπερβολικά αρχικό στάδιο, για να μπορέσει κανείς να κρίνει την επίδραση που θα έχει η ενδεχόμενη εφαρμογή τους στις τράπεζες, ενώ η εκκρεμότητα της επικύρωσης από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, «βάζει στον πάγο» την περαιτέρω εξέλιξη των σχεδίων.

Πιο αναλυτικά, η Morgan Stanley αναφέρει τα εξής:

Έχουν γίνει βήματα για τη ριζική μείωση των «κόκκινων» δανείων, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν εμπόδια. Η πρόοδος στη μείωση των NPEs, ανεξαρτήτως από τη δημιουργία «κακής τράπεζας», θα πρέπει να υποστηριχθεί από την αναθεώρηση του νόμου για την προστασία της πρώτης κατοικίας, με τρόπο που θα βοηθήσει να επιτευχθούν οι στόχοι για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων. Παρόλα αυτά, η πρότερη αισιόδοξη στάση μας για την επιτυχή δημιουργία μίας «Bad Bank» δεν ισχύει πλέον.

Η τελευταία μορφή του πτωχευτικού νόμου κρίθηκε θετικά αλλά με ορισμένες ελλείψεις.

Το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο που προστατεύει την πρώτη κατοικία όσων δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους παύει να ισχύει στα τέλη Φεβρουαρίου. Η κυβέρνηση διαπραγματεύεται με τράπεζες και θεσμούς για τη διαμόρφωση νέου νομικού πλαισίου. Οι μέτοχοι που συναντήσαμε κατά την επίσκεψή μας αναμένουν ότι θα έχει αυστηρότερα κριτήρια (χαμηλότερο εισόδημα και αξία ακίνητου, εισαγωγή ορίου  σε υπολειπόμενα δάνεια, αυτόματη απώλεια προνομίων προστασίας σε περίπτωση που ο δανειολήπτης δεν προβεί σε 3 ρυθμισμένες πληρωμές), αλλά αναμένουν την επέκταση του νομού σε επιχειρηματικά δάνεια με προσημείωση πρώτης κατοικίας.

To κράτος στοχεύει να επιδοτήσει τη δόση των δανείων των δανειοληπτών που εμπίπτουν στις προϋποθέσεις του νέου νομού, γεγονός που θα ήταν θετικό για τις τράπεζες. Παρ’ όλα αυτά η αβεβαιότητα για την επιτυχία του νέου πλαισίου παραμένει, δεδομένων των κανονισμών της ΕΕ για τον ανταγωνισμό. Ωστόσο, οι προσδοκίες για τον θετικό αντίκτυπο που θα έχει η αναθεώρηση του νόμου Κατσέλη στις τράπεζες, αναφορικά με τους στρατηγικούς κακοπληρωτές και τη μείωση των «κόκκινων» δανείων ήταν, συνολικά, υψηλές.

Με εμπόδια η εφαρμογή μιας κακής τράπεζας

Παρ’ όλο που το εγχώριο πολιτικό momentum εμφανίζεται να ευνοεί μια ταχεία λύση για τα NPEs, τα σχέδια της ΤτΕ και του ΤΧΣ έχουν αρκετά εμπόδια να ξεπεράσουν. Είναι απαραίτητη η έγκριση από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, αλλά η εγχώρια άποψη ήταν ότι η προσοχή των θεσμών επικεντρώνεται στη δέσμευση της Ελλάδας να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να έχουν νομοθετηθεί μέχρι το τέλος του 2018 και βρίσκονται ακόμη σε εκκρεμότητα, όπως είναι για παράδειγμα η αναθεώρηση του νόμου Κατσέλη.

Σχέδιο ΤτΕ

Το σχέδιο της ΤτΕ είναι πιο ριζοσπαστικό στην προσέγγισή του σε σχέση με αυτό του ΤΧΣ, όσον αφορά τα επίπεδα μείωσης των «κόκκινων» δανείων, σε απόλυτες τιμές, καθώς στοχεύει και στην αντιμετώπιση θεμάτων που περιορίζουν τον ρυθμό μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. Το σχέδιο βρίσκεται σε αρχικά στάδια, με την εφαρμογή μέσα στο 2020 να θεωρείται το καλύτερο πιθανό σενάριο, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς.

Η πρόταση προϋποθέτει ότι θα αλλάξει ο τρόπος που αντιμετωπίζονται λογιστικά οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις, αλλαγές στο πρόγραμμα πληρωμών της ελληνικής κυβέρνησης και στην παράκαμψη των P&L, όταν αναγνωρίζονται ζημίες. Επιπλέον, στο σημείο αυτό η κυβέρνηση δεν έχει υποβάλει το σχέδιο προς έγκριση στην επιτροπή ανταγωνισμού της ΕΕ, βήμα που θεωρείται απαραίτητο πριν την περαιτέρω ανάπτυξή του.

Σχέδιο ΤΧΣ

Το σχέδιο του ΤΧΣ  είναι σε εξάρτηση με την εγγύηση της κυβέρνησης για την κάλυψη ποσοστιαίου τμήματος των ζημιών που θα υποστούν οι τράπεζες κατά τη μεταφορά των NPEs σε ένα σχήμα προστασίας του ενεργητικού τους (APS). Η κυβέρνηση έχει ήδη ζητήσει επίσημα την έγκριση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, με τους μετόχους να παραμένουν αισιόδοξοι ότι η έγκριση θα μπορούσε να δοθεί μέσα στους επόμενους δύο μήνες, γεγονός που θα σήμαινε ότι το σχέδιο θα μπορούσε να τεθεί σε εφαρμογή μέσα στο 2019.

Τα δύο πλεονεκτήματα του σχεδίου του ΤΧΣ είναι α) δεν απαιτεί εγχώριες νομοθετικές μεταρρυθμίσεις και β) έχει υπάρξει εφαρμογή στην Ιταλία.

Παρόλα αυτά, η έγκριση των θεσμών δεν είναι εγγυημένη, καθώς οι ζημίες που θα παρουσιαστούν κατά τη μεταφορά των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων στα APS θα επιβαρύνουν το κράτος, γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με τους κανονισμούς της ΕΕ περί ανταγωνισμού.

Η αγορά των NPLs στην Ελλάδα

Οι τράπεζες διατηρούν υγιείς πωλήσεις στην αγορά των NPEs, ενώ εξερευνούν την επιλογή των τιτλοποιήσεων. Η Eurobank θα είναι η πρώτη που θα κινηθεί στο χώρο αυτό, με το χαρτοφυλάκιο Pillar να αναμένει δεσμευτικές προσφορές μέσα στον Απρίλιο. Σε περίπτωση που επιτύχει το deal, αναμένεται να ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες τράπεζες.

Αδιευκρίνιστο παραμένει μέχρι στιγμής το πώς το σχέδιο του ΤΧΣ θα μπορούσε να επηρεάσει το χρονοδιάγραμμα των συναλλαγών αυτών, καθώς η χρήση APS θα μπορούσε θεωρητικά να μειώσει αισθητά το κόστος των τραπεζών στην αναζήτηση τέτοιων πρωτοβουλιών.

Θετικός καταλύτης οι εκλογές

Οι απόψεις όσον αφορά την ημερομηνία διεξαγωγής βουλευτικών εκλογών διίσταντο, μεταξύ του Οκτωβρίου, οπότε και λήγει η τετραετία, και του Μαΐου, που θα λάβουν χώρα οι Ευρωεκλογές. Το κόμμα  της αντιπολίτευσης, η Νέα Δημοκρατία, ηγείται στις δημοσκοπήσεις. Δεδομένης της φιλικής απέναντι στην επιχειρηματικότητα στάσης της, το ενδεχόμενο νίκης της Νέας Δημοκρατίας κρίνεται θετικό από πολλούς.

Οι προκλήσεις παραμένουν στην ποιότητα των τρεχόντων στοιχείων ισολογισμού

O ρυθμός αύξησης των νέων δανείων περιορίζεται από τα μεγέθη της οικονομικής ανάκαμψης, η οποία μέχρι στιγμής κινείται σε μέτριους ρυθμούς. Επιπλέον, ένα σημαντικό ποσοστό της αγοράς, επιβαρύνεται από ιστορικά αδυναμίας αποπληρωμής, ενώ επικρατεί έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των τραπεζών για τους καλύτερους πελάτες.

Συμπέρασμα

Παραμένουμε αισιόδοξοι ότι οι ελληνικές τράπεζες θα είναι σε θέση να επιτύχουν τους στόχους που έχουν τεθεί για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων, ιδίως εάν ο νέος νόμος για την προστασία της πρώτης κατοικίας περάσει παράλληλα με ένα σχήμα κυβερνητικής επιδότησης.

Ο νέος νόμος θα πρέπει να ενθαρρύνει περισσότερους δανειολήπτες να ρυθμίσουν τα χρέη τους, αλλά η επίδραση στους ισολογισμούς των NPEs θα χρειαστεί τουλάχιστον 12 μήνες να φανεί, δεδομένης της 12μηνης δοκιμαστικής περιόδου στην οποία υποβάλλονται τα υπό αναδιάρθρωση δάνεια, πριν χαρακτηριστούν εξυπηρετούμενα.

Όσον αφορά τη δημιουργία «κακής τράπεζας», το σχέδιο του ΤΧΣ βρίσκεται σε πιο προχωρημένο στάδιο, αλλά με ασάφειες όσον αφορά τα μεγέθη και τους όρους, καθώς και με αβέβαιη την απαραίτητη επικύρωση από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.