Κλειδί στα επιχειρησιακά πλάνα των τεσσάρων συστημικών τραπεζών είναι η διάσωση της κερδοφορίας, έτσι ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος μιας ζημιογόνου χρήσης, που θα ενεργοποιούσε το νόμο περί αναβαλλόμενης φορολογίας.

Ο νόμος προβλέπει ότι, σε περίπτωση που μια τράπεζα εμφανίσει ζημιά από τη δραστηριότητά της στην Ελλάδα – και όχι σε επίπεδο ομίλου – θα πρέπει υποχρεωτικά να προχωρήσει στην αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου και, στο βαθμό που η αύξηση δεν καλυφθεί από τους υφιστάμενους μετόχους, θα καλυφθεί από το δημόσιο, διευρύνοντας έτσι τη συμμετοχή του κράτους.

Όπως αποκάλυψε σε πρόσφατη έκθεσή της η JP Morgan, το αίτημα για αλλαγή του νόμου περί αναβαλλόμενης φορολογίας έχει πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων από τις διοικήσεις ορισμένων τραπεζών και, αν και οι αποφάσεις θεωρούνται ακόμη πρόωρες, η ανησυχία είναι έκδηλη, όχι μόνο στις τράπεζες, αλλά και στην κυβέρνηση, που δεν έχει κανένα λόγο να επιθυμεί μια τέτοια εξέλιξη.

Ο φόβος της κρατικοποίησης των τραπεζών εξαιτίας της ζημιάς που θα έγραφαν στο πλαίσιο των τιτλοποιήσεων κόκκινων δανείων, ήταν και ο βασικός λόγος για τον οποίο οι τιτλοποιήσεις συνοδεύονται με το μοντέλο της απόσχισης του υγιούς τμήματος της τράπεζας (μοντέλο hive down).

Την επιλογή αυτή υλοποίησε ήδη η Eurobank, στο πλαίσιο της τιτλοποίησης του χαρτοφυλακίου Cairo, αποσχίζοντας τη νέα – καθαρή από τα κόκκινα δάνεια – Τράπεζα. Η ζημιά της τιτλοποίησης παρέμεινε στην παλιά Τράπεζα και έτσι η κρατικοποίηση της Τράπεζας απετράπη.

Το μοντέλο του hive down δουλεύουν πυρετωδώς η Alpha Bank, στο πλαίσιο της τιτλοποίησης του χαρτοφυλακίου Galaxy, με κόκκινα δάνεια 12 δισ. ευρώ, αλλά και η τράπεζα Πειραιώς, στο πλαίσιο της τιτλοποίησης του χαρτοφυλακίου Vega, ύψους 5 δισ. ευρώ.

Παρά το γεγονός ότι οι τιτλοποιήσεις έχουν, προς το παρόν, παγώσει, λόγω του κακού επενδυτικού κλίματος που δημιουργεί η ύφεση στην παγκόσμια οικονομία και η πώληση αυτών των χαρτοφυλακίων μετατίθεται χρονικά, όταν οι συνθήκες των αγορών το επιτρέψουν, οι τράπεζες εργάζονται συστηματικά για την έγκαιρη ολοκλήρωση της απόσχισης, δηλαδή πριν τα τέλη του 2020.

Το γεγονός ότι η φετινή χρονιά θα είναι δύσκολη από άποψη κερδοφορίας περισσότερο επισπεύδει παρά απομακρύνει το σχεδιασμό της υλοποίησης της απόσχισης, επιτυγχάνοντας έτσι το διπλό στόχο αποτροπής της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου υπέρ του δημοσίου και της έγκαιρης προετοιμασίας για την υλοποίηση των προγραμματισμένων τιτλοποιήσεων.

Να σημειωθεί ότι, κατά την απόσχιση του τραπεζικού κλάδου, οι δύο τράπεζες, δηλαδή τόσο η Alpha Bank, όσο και η τράπεζα Πειραιώς, θα περάσουν τη ζημιά από τις δύο τιτλοποιήσεις Galaxy και Vega στην παλιά Τράπεζα. Έτσι το νέο κομμάτι θα είναι υγιές και χωρίς τη ζημιά των κόκκινων δανείων που αφήνουν πίσω τους αυτές οι τιτλοποιήσεις.

Η ολοκλήρωση, ωστόσο, των δύο συναλλαγών μετατίθεται για το 2021 και πάντα υπό την προϋπόθεση ότι η ανάκαμψη της οικονομίας μετά την ύφεση του 2020, θα είναι ταχεία και ισχυρή, έτσι ώστε να απορροφήσει σε σύντομο χρονικό διάστημα τις επιπτώσεις από την οικονομική κρίση που δημιουργεί η πανδημία.

Το σενάριο αυτό μένει να επαληθευτεί, όχι μόνο από το βάθος και την ένταση της κρίσης, αλλά και τα αντανακλαστικά των ελληνικών επιχειρήσεων, η πλειοψηφία των οποίων, μετά από τη μακρά δεκαετή κρίση, δεν έχει την κεφαλαιακή άνεση και την απαιτούμενη ρευστότητα να αντέξει άλλη μια παρατεταμένη ύφεση της οικονομίας.