Με ετήσιο ρυθμό που προσεγγίζει το 35% περίπου αναπτύσσεται η αγορά των στεγαστικών δανείων την τελευταία τριετία, που αφυπνίζεται σταδιακά μετά από μακρά περίοδο απραξίας.

Η ανάκαμψη των τιμών των ακινήτων και η άνοδος των ενοικίων σε συνδυασμό με τις ανάγκες για την απόκτηση κατοικίας από νέα νοικοκυριά που έχει συσσωρεύσει η περίοδος της κρίσης, είναι οι βασικές αιτίες που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών κινητοποιούν το ενδιαφέρον για την αγορά κατοικίας μέσω τραπεζικού δανεισμού, που είχε στην κυριολεξία παγώσει τα χρόνια κορύφωσης της κρίσης.

Όπως εξηγεί ο Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής Λιανικής Τραπεζικής και Συστημάτων Πληρωμών στην Τράπεζα Πειραιώς, κ. Γιάννης Γραμματικός, η αγορά των στεγαστικών δανείων αναμένεται να φτάσει τα 700 εκατ. ευρώ το 2020 από 500 εκατ. ευρώ όπου εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί φέτος, συνεχίζοντας με αυξητικό ρυθμό της τάξης του 60%, την άνοδο που καταγράφεται ήδη σε σχέση με το 2018, που έκλεισε κοντά στα 370 εκατ. ευρώ.

Αν και τα μεγέθη αυτά σε τίποτα δεν θυμίζουν την εποχή πριν την κρίση και συγκεκριμένα το 2008, όταν η αγορά των στεγαστικών δανείων πέτυχε ρεκόρ χορηγήσεων που έφτασε τα 12 δισ. ευρώ, δηλαδή 1 δισ. περίπου το μήνα, δημιουργούν εντούτοις αισιοδοξία για την επανάκαμψη της ζήτησης και μάλιστα με ορθολογικό τρόπο χωρίς τις υπερβολές και τα λάθη του παρελθόντος.

Να σημειωθεί ότι η απουσία των τραπεζών από τη χρηματοδότηση της αγοράς κατοικίας οφείλονταν σε μεγάλο βαθμό στην έλλειψη ζήτησης για στεγαστικά δάνεια, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία από τις 69.000 μεταβιβάσεις ακινήτων που πραγματοποιήθηκαν το 2017, μόλις το 15% αποκτήθηκε μέσω τραπεζικής χρηματοδότησης.

Σημαντικό μέρος των αγοραπωλησιών στην αγορά ακινήτων χρηματοδοτήθηκε μέσω του αποθησαυρισμού των ελληνικών νοικοκυριών, ενώ ένα επίσης σημαντικό τμήμα ήταν από ξένα κεφάλαια για την απόκτηση της «χρυσής βίζας».

Με βάση τα στοιχεία των τραπεζών η μέση αξία του ακινήτου που αποκτάται μέσω τραπεζικού δανεισμού διαμορφώνεται κοντά στις 120.000 ευρώ από 160.000 ευρώ που ήταν πριν την κρίση και το μέσο δάνειο διαμορφώνεται στις 70.000 ευρώ από 120.000 ευρώ στο παρελθόν. Η μείωση που καταγράφεται στο μέσο δάνειο δεν είναι μόνο συνέπεια της υποχώρησης των αξιών των ακινήτων και της υποχώρησης του διαθέσιμου εισοδήματος. Οφείλεται και στη συντηρητικότερη πολιτική των τραπεζών σε ότι αφορά τους όρους χορήγησης, καθώς τα νέα στεγαστικά που δίνονται καλύπτουν κατ’ ανώτατο το 70% της αξίας του ακινήτου σε αντίθεση με το παρελθόν που υπερέβαιναν το 100% και σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις έφθαναν ακόμη και το 120% της αξίας, καθώς συνοδεύονταν με επισκευαστικό ή ακόμη και καταναλωτικό δάνειο. Οι τράπεζες αξιώνουν την ίδια συμμετοχή του δανειολήπτη, που καλύπτει πλέον υποχρεωτικά το 30% της αξίας του ακινήτου και διασφαλίζει τον υπεύθυνο δανεισμό στη βάση και των κανόνων που επιβάλλονται από τις εποπτικές αρχές.

Η ζήτηση που εκδηλώνεται αφορά κυρίως δάνεια για την αγορά κατοικίας, αλλά σύμφωνα με στοιχεία από τις τράπεζες, αυξητική είναι η ζήτηση και για επισκευαστικά δάνεια, που αποτελούν το 15% των νέων εκταμιεύσεων. Η τάση αυτή αποδίδεται στο ενδιαφέρον που υπάρχει από μεγάλο αριθμό ιδιοκτητών για την ενοικίαση του ακινήτου τους μέσω ηλεκτρονικών πλατφορμών, όπως είναι η Airbnb, η HomeAway κ.ά.