Τον Φεβρουάριο του 2015, λίγο μετά την άνοδο της αντιμνημονιακής σε ρητορική κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία με πρόταγμα το τέλος της λιτότητας, ένας ελάχιστα γνωστός Ευρωπαίος αξιωματούχος μετέβαινε μυστικά στην Αθήνα για να μεταφέρει ένα μήνυμα, τα επακόλουθα του οποίου εξακολουθούν να είναι αισθητά μέχρι και σήμερα.

Καθισμένος με μια μικρή ομάδα υπουργών, ο Αυστριακός οικονομολόγος περιέγραψε με πάσα λεπτομέρεια τις συνέπειες που θα υπήρχαν αν η Ελλάδα σταματούσε να αποπληρώνει τα δάνειά της. Πρώτα από όλα, η χώρα θα έχανε τα διεθνή κεφάλαια που χρειαζόταν για να πληρώνει μισθούς και συντάξεις. Και με την επακόλουθη φυγή κεφαλαίων, οι τράπεζες θα κατέρρεαν και θα ακολουθούσε η οικονομία. Το ακροατήριό του, όμως, δεν πείστηκε, παρά έξι μήνες αργότερα, όταν όλες του οι προφητείες βγήκαν αληθινές.

Το ταξίδι αυτό, που οργάνωσαν οι ισχυρές δυνάμες των Βρυξελλών και του Βερολίνου, υπογραμμίζει τον κρίσιμο ρόλο που έπαιξε από τα παρασκήνια ο Τόμας Βίζερ, ο επικεφαλής του euro-working group, για να αποσοβηθεί η κρίση στην Ευρωζώνη. Καθώς ο Βίζερ ετοιμάζεται πλέον να αφήσει το τιμόνι ενός από τα ισχυρότερα θεσμικά όργανα της Ευρωζώνης, αφήνει πίσω του ένα σημαντκό διδακτικό έργο για το μέλλον της ζώνης του ευρώ.

Τόμας Βίζερ
Τόμας Βίζερ

Ο πανέξυπνος 63χρονος Βίζερ είναι ελάχιστα γνωστός έξω από τους κύκλους των θεσμικών οργάνων και των υπουργείων Οικονομικών της ΕΕ. Όμως, από το γραφείο του στον τρίτο όροφο του κτηρίου Justus Lipsius του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, ο Βίζερ είδε την Ευρωζώνη να ενισχύεται, να αλλάζει και να φάνει στα πρόθυρα της κατάρρευσης.

Ένα μήνα μετά το ταξίδι του στην Αθήνα, το 2015, και την αποτυχία του να πείσει τους Έλληνες να εγκαταλείψουν την παρακινδυνευμένη διπλωματία, οι εντάσεις ανάμεσα στην Αθήνα και τους πιστωτές της κλιμακώνονταν και ο Βίζερ ξαναπήρε το αεροπλάνο για μια δεύτερη μυστική αποστολή. Η Άγκελα Μέρκελ είχε προσκαλέσει τον Αλέξη Τσίπρα στο Βερολίνο σε μια προσπάθεια να λυθεί το αδιέξοδο και η αποστολή του Βίζερ ήταν να διασφαλίσει ότι η ελληνική αντιπροσωπεία θα έκανε ό,τι έπρεπε. Τρώγοντας ζυμαρικά και κοτόπουλο, στο σπίτι του τότε υπουργού Οικονομικών, Γιάνη Βαρουφάκη, προσπάθησε να προετοιμάσει τους Έλληνες για την πρώτη τους επίσκεψη στην καγκελαρία.

Παρ’ ότι δεν βρέθηκε ποτέ στο επίκεντρο της δημοσιότητας, ο Βίζερ πρωταγωνίστηκε σε αμέτρητες κρίσιμες προσπάθειες που διασφάλισαν τελικά την επιβίωση του ευρώ.

«Ο Τόμας Βίζερ είναι ένας άνθρωπος που προχωρά χωρίς να αποζητεί τη δόξα», ανέφερε σε κάποια συνέντευξή του ο Ευρωπαίος επίτροπος Βάλντις Ντομπρόφσκις. «Είναι από εκείνους τους ικανούς πολιτικούς που δεν θα γίνουν γνωστοί στο ευρύ κοινό, αλλά χωρίς τους οποίους η ιστορία δεν θα ήταν η ίδια», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Πουθενά αλλού ίσως δεν φαίνεται πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξε ο Βίζερ στην επιβίωση του ευρώ απ’ ό,τι στο θέμα της εμπλοκής του στην Ελλάδα. Κάθε φορά που η Αθήνα και οι πιστωτές της οδηγούνταν σε αδιέξοδο, ήταν ένας από τους ελάχιστους που αναλάμβαναν να… τετραγωνίσουν τον κύκλο, ακόμη κι όταν οι υπόλοιποι εγκατέλειπαν την προσπάθεια.

Μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup, τον Ιούλιο του 2015, που ολοκληρώθηκε πριν από την ώρα της, επειδή η ατμόσφαιρα είχε γίνει πολύ τοξική, ο Βίζερ, μαζί με τον Ντάισελμπλουμ, έμειναν μέχρι τις πρωινές ώρες και, προς έκπληξη όλων, κατάφεραν να επιτύχουν έναν αποδεκτό συμβιβασμό, εξέλιξη που βοήθησε την Ελλάδα να μην πέσει στον γκρεμό.

Για πολλούς Ευρωπαίους αξιωματούχους, ο Βίζερ είναι ο απόλυτος ευρωκράτης: Είναι βαθιά ενημερωμένος, άριστος τεχνικά και γνωρίζει καλά τους πολιτικούς σκοπέλους στους οποίους μπορεί να σκοντάψουν οι αποφάσεις της ομάδας του σε κάθε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα.

Μιλώντας μετά από μια σύνοδο κορυφής σχετικά με το μέλλον της Ευρωζώνης τον Δεκέμβριο, ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, αναφέρθηκε στον Βίζερ ως το στοιχείο εκείνο που κρατούσε το Eurogroup ενωμένο.

«Χωρίς εκείνον, πολλά δεν θα ήταν δυνατά και, χάρη σε εκείνον, πολλά έγιναν δυνατά», είπε χαρακτηριστικά ο Γιούνκερ.