Προ των πυλών βρίσκεται η κατασκευή του πρώτου χώρου εποπτευόμενης χρήσης ουσιών στην Ελλάδα, μετά από την επισημοποίηση της αποδοχής του, με την ψήφιση, από τη Βουλή, της σχετικής ρύθμισης, που περιλαμβανόταν στο πολυνομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας.

Το επόμενο στάδιο, που αναμένεται να δρομολογηθεί, βάσει των τυπικών απαιτούμενων διαδικασιών, είναι η έκδοση της υπουργικής απόφασης, που θα καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις, βάσει των οποίων θα λειτουργούν οι χώροι αυτοί. Η απόφαση αυτή αναμένεται να εκδοθεί τον επόμενο μήνα, ενώ την ίδια ώρα, οι ιθύνοντες επεξεργάζονται ήδη την κατασκευή του πρώτου χώρου.

Που θα λειτουργήσει ο πρώτος χώρος ελεγχόμενης χρήσης

Τα σενάρια για την τοποθεσία του πρώτου χώρου εποπτευόμενης χρήσης ουσιών είναι δύο, σύμφωνα με τον Ευάγγελο Καφετζόπουλο, πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ): είτε θα στεγαστεί στο χώρο που φιλοξενήθηκε ο «Οδυσσέας» (εποπτευόμενος σταθμός, που λειτούργησε πιλοτικά το 2013, για διάστημα 9 μηνών, σταμάτησε όμως να λειτουργεί λόγω νομικού κενού), είτε, διαφορετικά, θα στεγαστεί σε κάποιον χώρο, που θα βρίσκεται σε ακτίνα 500 μέτρων από τον προαναφερθέντα.

Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι η πρώτη περιοχή, που θα βιώσει τη δημιουργία ενός τέτοιου χώρου θα είναι η Ομόνοια. Η επιλογή της τοποθεσίας δεν είναι τυχαία, αλλά στρατηγικής σημασίας, καθώς βασίζεται στο σκεπτικό ο χώρος εποπτευόμενης χρήσης να βρίσκεται κοντά σε ζώνες, που θεωρούνται «πιάτσες», που συναθροίζονται δηλαδή πολλοί τοξικοεξαρτημένοι.

Το δεύτερο σημείο, που είναι στα σκαριά αφορά στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Όσον αφορά στους υπόλοιπους χώρους που θα δημιουργηθούν, δεν έχουν καθοριστεί οι ακριβείς τοποθεσίες αυτών, προβλέπεται ωστόσο ότι οι περισσότεροι θα βρίσκονται στην Αθήνα, κοντά στα σημεία συγκέντρωσης των εξαρτημένων. Το σίγουρο, σύμφωνα με τον κ. Καφετζόπουλο, είναι ότι η υπουργική απόφαση, που αναμένεται, θα δώσει απαντήσεις σχετικά με την πλειονότητα των παραμέτρων, που είναι απαραίτητες για να ξεκινήσει η λειτουργία των χώρων αυτών.

Τα προβλήματα που δημιουργεί η ρύθμιση και εκείνα που επιλύει

Δεν απουσιάζουν, ωστόσο τα προβλήματα από τη ρύθμιση που ψηφίστηκε, καθώς, όπως υποστηρίζεται, αγνοήθηκαν πολλές από τις προτάσεις των εμπλεκόμενων φορέων. Το πιο μελανό σημείο της διάταξης φαίνεται να είναι το γεγονός ότι η πρόσβαση στους χώρους θα επιτρέπεται μόνο στους καταχωρημένους χρήστες της υπηρεσίας (Μητρώο) και κάτω από συγκεκριμένους όρους, περιορισμός που μπορεί να σημαίνει τον αποκλεισμό σημαντικής μερίδας των χρηστών.

Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι τέτοιοι χώροι λειτουργούν στην Ευρώπη τις τελευταίες τρεις δεκαετίες και στην Ελλάδα η εν λόγω ρύθμιση ήρθε να δώσει λύση και στη λειτουργία του σταθμού «Οδυσσέα». Ο Οδυσσέας είχε αναστείλει τη λειτουργία του μετά από μόλις εννέα μήνες δράσεων, καθώς απουσίαζε το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο. Συγκεκριμένα, λόγω του ότι οι ουσίες, στις οποίες γίνεται χρήση είναι παράνομες, θεωρήθηκε ότι η δραστηριότητα του εποπτευόμενου σταθμού είναι και αυτή παράνομη. Το πρόβλημα αυτό επιλύθηκε τώρα με τη δημιουργία νόμου.

Οι Χώροι Εποπτευόμενης Χρήσης στοχεύουν, μεταξύ άλλων, στην προσέγγιση περιθωριοποιημένων πληθυσμών και τη βελτίωση των προτύπων χρήσης, στη μείωση των ριψοκίνδυνων συμπεριφορών, που σχετίζονται με την ενέσιμη χρήση, όπως η κοινή χρήση των βελόνων, στην άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση περιστατικών υπερβολικής δόσης, αλλά και στην αύξηση της πρόσβασης των χρηστών σε θεραπευτικές υπηρεσίες υποκατάστασης και απεξάρτησης.

Χωρίς να υπάρχουν επίσημες καταγραφές για τον πληθυσμό των χρηστών ψυχοτρόπων ουσιών στην Ελλάδα, οι εκτιμήσεις του ΟΚΑΝΑ και του υπουργείου Υγείας λένε ότι ανέρχονται γύρω στις 16.500 πανελλαδικά. Εξ αυτών, περίπου οι 11.000 – 12.000 βρίσκονται σε θεραπεία μέσω προγραμμάτων απεξάρτησης. Από τους 4.500 που απομένουν, οι περίπου 3.000 είναι στην Αθήνα. Oπως προκύπτει από τους υπολογισμούς, οι μισοί εξ αυτών είναι άστεγοι.

Οι υποστηρικτές και οι αντιφρονούντες – τι υποστηρίζει κάθε πλευρά

«Oχι» στους χώρους εποπτευόμενης χρήσης ναρκωτικών λένε 14 σύλλογοι κατοίκων της Αθήνας. Σύλλογοι κατοίκων από την Κυψέλη, το Πεδίον του Άρεως, το Βοτανικό, την Πλάκα, τα Εξάρχεια, το Κολωνάκι, μέχρι το Σταθμό Λαρίσης έδωσαν στη δημοσιότητα ανοιχτή επιστολή προς την κυβέρνηση και την τοπική αυτοδιοίκηση, δηλώνοντας ότι θα τους βρει απέναντι το νέο «πείραμα», όπως το χαρακτηρίζουν, της θεσμοθέτησης των ΧΕΧ. «Τέτοιοι χώροι δε δίνουν καμία απάντηση στο πού θα βρίσκουν τη δόση τους οι τοξικοεξαρτημένοι (συνέχιση της εγκληματικότητας) και πώς δε θα δημιουργηθούν νέες πιάτσες εμπορίας και διακίνησης ναρκωτικών και μάλιστα με την θεσμοθετημένη ανοχή από την Αστυνομία, αφού δεν θα έχει δικαιοδοσία να ελέγχει τους Χώρους Ελεγχόμενους Χρήσης Ναρκωτικών (ΧΕΧ)», υποστηρίζουν οι κάτοικοι.

Οι Σύλλογοι αναφέρουν ακόμη ότι με τους ΧΕΧ αναγνωρίζεται η τοξικοεξάρτηση ως «δικαίωμα» και «επιλογή τρόπου ζωής» και θυμίζουν την αποτυχία των Κέντρων Χορήγησης Μεθαδόνης, όταν αυτά λειτουργούσαν στις γειτονιές της Αθήνας και όχι στα νοσοκομεία.

Ωστόσο, παρά τις αντιδράσεις διαφόρων πλευρών, που έχουν δημιουργηθεί και είναι ήδη γνωστές, ένα σημαντικό μέρος των εμπλεκομένων φαίνεται να ικανοποιείται από την αλλαγή αυτή. Παραδείγματος χάριν, το συγκεκριμένο ζήτημα αποτελούσε πάγιο ζήτημα, τόσο του δήμου Αθηναίων, όσο και οργανώσεων κατά των ναρκωτικών. Πιο συγκεκριμένα, το μέλος της Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των δικαιωμάτων των ληπτών υπηρεσιών Υγείας και πρόεδρος του Συλλόγου Ασθενών Ήπατος Ελλάδας «Προμηθέας», Γιώργος Καλαμίτσης, θεωρεί «τεράστια νίκη της κοινωνίας των πολιτών» τη νομοθέτηση των ΧΕΧ (Χώροι Ελεγχόμενης Χρήσης), υποστηρίζοντας πως αποτελεί κοινωνική και πολιτική πρόοδο, αφού, όπως λέει, λίγα χρόνια πριν η συγκεκριμένη ρύθμιση «δε θα πέρναγε ούτε έξω από τη Βουλή».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Κώστας Μπακογιάννης: Ο Δήμος Αθηναίων να καλύψει το έλλειμα εθνικού σχεδιασμού για τα ναρκωτικά

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Διάλογο με κατοίκους στο Μεταξουργείο για τα ναρκωτικά είχε ο Παύλος Γερουλάνος

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ: Εθνικός συντονιστής για την αντιμετώπιση των ναρκωτικών ο Χρήστος Κουϊμτσίδης