Lockdown: Αντιφατικά τα ευρήματα για τη χρήση ψυχοφαρμάκων και ναρκωτικών στην Ελλάδα – Οι πιθανές εξηγήσεις

Ασυμφωνία παρουσιάζουν τα ευρήματα σχετικά με τη χρήση ψυχοφαρμάκων και εξαρτησιογόνων ουσιών στην Ελλάδα, κατά την περίοδο της πανδημίας και των lockdowns, τα οποία προέρχονται από δύο διαφορετικές επιστημονικές πηγές.

Όπως αποκαλύπτει η ανάλυση των λυμάτων στην Αττική, κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας παρουσιάστηκε μία εκρηκτική αύξηση (60%) στη χρήση κοκαΐνης συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, ενώ περαιτέρω αύξηση 20% σημειώθηκε κατά το δεύτερο κύμα της επιδημίας, ανεβάζοντας το συνολικό ποσοστό στο 80%, σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Τα στοιχεία, τα οποία καταδεικνύουν επίσης αύξηση στη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών που ανήκουν στην “οικογένεια” των βενζοδιαζεπινών, αποκάλυψε η ομάδα του καθηγητή Αναλυτικής Χημείας, Νίκου Θωμαΐδη, από το Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Εντούτοις, σύμφωνα με τα προκαταρτικά ευρήματα διεθνούς μελέτης, στην οποία συμμετέχει και η Ελλάδα, δεν καταγράφεται στη χώρα μας αύξηση της κατανάλωσης συνταγογραφούμενων φαρμάκων, αλκοόλ ή άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών σε σημαντικά επίπεδα, τουλάχιστον κατά το 1^ο κύμα της επιδημίας.

Τα στοιχεία της παγκόσμιας διαδικτυακής μελέτης COH-FIT, η οποία αξιολογεί τον αντίκτυπο της πανδημίας COVID-19 και των περιοριστικών μέτρων στην ψυχική και σωματική υγεία του γενικού πληθυσμού, αλλά και των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, καταδεικνύουν ότι από τους συμμετέχοντες το 12% κατέφυγαν -μεταξύ άλλων- στη χρήση συνταγογραφούμενων φαρμάκων και ένα 8% στη χρήση αλκοόλ και άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών, προκειμένου να διαχειριστούν τις ψυχοπιεστικές συνθήκες που προκαλεί η πανδημία.

«Τα ευρήματα από την ανάλυση των λυμάτων δεν επιβεβαιώνονται από αυτά της δικής μας μελέτης. Διευκρινίζεται, ωστόσο, ότι υπάρχει μία διαφορά στο δείγμα. Τα άτομα που συμμετέχουν σε μία τέτοιου είδους έρευνα έχουν ένα συγκεκριμένο προφίλ, το οποίο δεν είναι απόλυτα αντιπροσωπευτικό. Δεν είναι πολύ πιθανό, για παράδειγμα, κάποιος που κάνει χρήση ουσιών να μπει στη διαδικασία να απαντήσει στο ερωτηματολόγιο της έρευνάς μας. Παρόλα αυτά, μία αύξηση 60-80% στη χρήση κοκαΐνης παραμένει πάρα πολύ εντυπωσιακή. Σε κάθε περίπτωση, ο τρόπος με τον οποίο καταγράφουμε επιδημιολογικά τη χρήση ουσιών διεθνώς είναι με επιδημιολογικές μελέτες», αναφέρει ο καθηγητής Ψυχιατρικής του Α.Π.Θ., μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας και ένας εκ των συντονιστών της μελέτης COH-FIT στη χώρα μας, Βασίλειος – Παντελεήμων Μποζίκας, μιλώντας στο mononews.

Σύμφωνα με τον ίδιο, πέραν των παράνομων ουσιών τις οποίες βρίσκει κανείς με τις… γνωστές-άγνωστες διαδικασίες, απορίας άξιον είναι με ποιον τρόπο γίνεται η προμήθεια των ψυχοτρόπων φαρμάκων.

«Οι βενζοδιαζεπίνες είναι αγχολυτικές-κατασταλτικές ουσίες, τις οποίες για να τις προμηθευτεί κανείς από το φαρμακείο πρέπει να προσκομίσει ιατρική συνταγή. Χορηγούνται σε άτομα με πολύ έντονη ανησυχία και άγχος, για πολύ μικρό χρονικό διάστημα, μέχρι να δράσουν άλλα φάρμακα τα οποία χορηγούνται παράλληλα. Η χορήγηση βενζοδιαζεπινών μόνο αποτελεί ελλιπή αντιμετώπιση. Ως εκ τούτου δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε αυτή την αύξηση στη χρήση τους, που αποκάλυψε η ανάλυση των λυμάτων», εξηγεί ο κ. Μποζίκας.

Tα ευρήματα της μελέτης COH-FIT καταδεικνύουν διπλάσια ή και τριπλάσια αύξηση των επιπέδων στρες, μοναξιάς και θυμού στη χώρα μας, συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου, εξαιτίας της πανδημίας.

«Σχετικά με αυτή τη διαφοροποίηση υπάρχουν πολλές υποθέσεις. Η πρώτη αφορά στην ιδιοσυγκρασία μας και στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τα θετικά και τα αρνητικά γεγονότα στη ζωή, τα οποία πιθανόν βιώνουμε με μεγαλύτερη ένταση. Επίσης, επειδή η πανδημία έχει και μία κοινωνικο-οικονομική συνιστώσα και επιβάρυνση, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι εξήλθαμε από μία κρίση και αμέσως μετά μπήκαμε σε μια άλλη κρίση. Μια τρίτη υπόθεση αφορά στις συσσωρευμένες παθογένειες του συστήματος υγείας, λόγω και της οικονομικής κρίσης, οι οποίες ενδεχομένως να προκαλούν μία επιπλέον ανασφάλεια στους πολίτες. Τέλος, η διαφοροποίηση αυτή μπορεί να οφείλεται και στον τρόπο με τον οποίο είναι οργανωμένες οι οικογένειες και το κοινωνικό δίκτυο στη χώρα. Έχουμε ένα ευρύ οικογενειακό και κοινωνικό δίκτυο που άλλες χώρες δεν το έχουν», αναφέρει ο κ. Μποζίκας, εικάζοντας ότι η αποστσιοποίηση και η έλλειψη επαφής ενδεχομένως να έχει προκαλέσει εντονότερους «κλυδωνισμούς» στην ψυχική υγεία των Ελλήνων.

Τα στοιχεία της μελέτης COH-FIT  αφορούν μόνο στην πρώτη φάση της πανδημίας, ενώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένονται από την επιστημονική κοινότητα τα ευρήματα από την περίοδο του δεύτερου κύματος.