«Καμένο χαρτί» χαρακτήρισε το χάπι molnupiravir της φαρμακευτικής εταιρείας Merck (στην Ελλάδα MSD) κατά της COVID-19 ο καθηγητής Φαρμακολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Ευάγγελος Μανωλόπουλος.

Άρθρο, που δημοσίευσε το έγκριτο επιστημονικό περιοδικού Nature, έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις, προβληματισμό και ανησυχία. Ειδικότερα, όπως αναφέρει η δημοσίευση, υπάρχουν ενδείξεις ότι το πολυαναμενόμενο χάπι molnupiravir κατά της COVID-19 – που οι επιστήμονες χαρακτήριζαν ελπιδοφόρο – μπορεί να προκαλέσει σφάλματα στο γενετικό υλικό (DNA), κάτι που, θεωρητικά τουλάχιστον, θα μπορούσε να βλάψει ένα αναπτυσσόμενο έμβρυο. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί λόγω του μηχανισμού δράσης του συγκεκριμένου αντιικού φαρμάκου.

Όπως μας είπε ο κ. Μανωλόπουλος: «Προκαλεί μια νευρικότητα το θέμα, αλλά δεν υπάρχει ως τώρα κάποιο στοιχείο, κάποια δημοσίευση που να το αναφέρει. Να εξηγήσουμε ότι οι μεταλλάξεις γίνονται σε κύτταρα που πολλαπλασιάζονται. Στα ανθρώπινα κύτταρα δεν έχουμε πολλαπλασιασμό. Στον ενήλικα οργανισμό μόνο τα καρκινικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται με αργό ρυθμό κι αυτό σε πολύ λίγες περιπτώσεις μπορεί να είναι πρόβλημα. Ωστόσο άλλα ένζυμα χρησιμοποιεί ο κορωνοϊός SARS-CoV-2 όταν πολλαπλασιάζεται και άλλα τα ανθρώπινα κύτταρα».
Και πρόσθεσε χαρακτηριστικά: «Με 30% αποτελεσματικότητα (από 50% που είχα φανεί αρχικά – και με αυτόν τον μηχανισμό δράσης, αυτό το χάπι είναι καμένο χαρτί. Και να εγκριθεί η κυκλοφορία του από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ), δεν θα το πάρει ο κόσμος. Πιθανόν να δοθεί για κάποιο χρονικό διάστημα «σαν γέφυρα», μέχρι να χρησιμοποιηθούν κάποια άλλα».

Το χάπι έχει εγκριθεί στις ΗΠΑ και στη Βρετανία.

Χάπι – «φαρμάκι» για την COVID-19;

Πηγές από την παρασκευάστρια εταιρεία μας έλεγαν ότι δεν είναι ανύπαρκτος ο κίνδυνος το νέο χάπι να επηρεάζει το DNA, ακριβώς λόγω του μηχανισμού δράσης του, που, ωστόσο, ήταν από την αρχή γνωστός.

Το molnupiravir είναι νουκλεοσιδικό ανάλογο. Δηλαδή ξεγελιέται ο ιός και την ώρα, που πολλαπλασιάζει το γενετικό του υλικό, προσθέτει λάθος συστατικό και αποτρέπει τον πολλαπλασιασμό του.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, σε πολύ μεγάλες δόσεις, που χορήγησαν οι ερευνητές σε ζώντα πειραματόζωα, δεν φάνηκε να υπάρχει επίπτωση στο γενετικό υλικό. Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι στο εργαστήριο σε νεκρά κύτταρα, σε καλλιέργειες, μας επεσήμαναν ότι, εάν αφήσεις το χάπι πολύ καιρό, είναι πιθανό να μπει στο DNA.

«Δεν βρήκα κάποια αναφορά ότι προκαλεί μεταλλάξεις σε ανθρώπινα κύτταρα. Θεωρητικά ο κίνδυνος είναι υπαρκτός, επειδή το χάπι προκαλεί μεταλλάξεις. Αυτή η επιφύλαξη υπήρχε από την αρχή με αυτό το φάρμακο».

Δύο εβδομάδες αφότου η επιτροπή ειδικών της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ ψήφισε στις 30 Νοεμβρίου με μικρή πλειοψηφία (13-10) υπέρ της επείγουσας έγκρισης του νέου φαρμάκου, η FDA ακόμη εξετάζει το ζήτημα και δεν έχει δημοσιοποιήσει την απόφασή της, κάτι που πιθανώς προδίδει αβεβαιότητες από την πλευρά της.

Τι θα γίνει με τις εγκύους

Ένα από τα κυριότερα ερωτήματα είναι, αν το χάπι μπορεί να επιφέρει μεταλλάξεις στο DNA του ασθενούς, καθώς αρκετά μέλη της συμβουλευτικής επιτροπής της FDA ζήτησαν το χάπι να μην χορηγείται σε παιδιά έως 18 ετών και σε εγκύους.

Οι επιστήμονες εμφανίζονται ανήσυχοι για την περίπτωση να υπάρχει κίνδυνος να γεννηθούν μωρά με εκ γενετής προβλήματα.
«Θέλουμε να μειώσουμε κατά 30% τον κίνδυνο για τη μητέρα, ενώ θα εκθέσουμε το έμβρυο σε πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο βλάβης από αυτό το φάρμακο; Η απάντησή μου είναι όχι και δεν υπάρχει περίπτωση Να συμβούλευα μια έγκυο να το πάρει», υπογράμμισε ο Δρ. Τζέημς Χίλντρεθ, μέλος της επιτροπής συμβούλων της FDA, ο οποίος τάχθηκε κατά της έγκρισης του χαπιού. Ορισμένοι άλλοι επιστήμονες – σύμβουλοι της FDA δεν αποκλείουν οι κίνδυνοι να αφορούν και σε άλλες περιπτώσεις, όπως στους άνδρες που θέλουν να γίνουν πατέρες, σύμφωνα με τους New York Times.

Από την πλευρά της η πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Σοφία Καλανταρίδου, μας διασαφήνισε ότι στη χώρα μας δεν πρόκειται οι έγκυοι να λάβουν το συγκεκριμένο χάπι, για την αντιμετώπιση της COVID-19 και ότι είναι πρώτες στη λίστα προτεραιότητας για λήψη μονοκλωνικών αντισωμάτων.

Την ίδια ώρα, πάντως, «στα αζήτητα» φαίνεται να είναι τα μονοκλωνικά αντισώματα.

«Τα μονοκλωνικά αντισώματα είναι ένα αποτελεσματικό φάρμακο, αλλά δεν τα παίρνουν οι ασθενείς», αναφέρει ο καθηγητής Ευάγγελος Μανωλόπουλος.

«Το Υπουργείο Υγείας είναι φειδωλό στις ανακοινώσεις του για τα μονοκλωνικά αντισώματα, λένε απλώς ότι δεν έχουν καταναλωθεί. Ότι δεν υπάρχει πολύ ενδιαφέρον. Γιατί δεν δημοσιοποιούν τα στοιχεία; Λέγαμε ότι οι πρώτες 2.000 δόσεις δεν θα φθάσουν, αλλά μάλλον δεν πάει ο κόσμος, δεν ξέρω γιατί. Το θεωρώ σκάνδαλο. Γιατί τα μονοκλωνικά αντισώματα σώζουν ζωές, κάποιους από αυτούς που πέθαναν, θα τους είχαμε σώσει», καταλήγει ο καθηγητής Φαρμακολογίας.

Διαβάστε επίσης:

Θεωρητικά υπαρκτός ο κίνδυνος το χάπι της Merck να επηρεάζει το DNA

Συνέντευξη του επικεφαλής της Sanofi στο mononews: Ο διπλασιασμός των επενδύσεων στην Ελλάδα, τα νέα φάρμακα και η πρόκληση του clawback

Πιστοποιητικό νόσησης: Τι ισχύει, τι αλλάζει