Στο παρελθόν ανήκει και επίσημα η ελληνική κρίση χρέους με το πραγματικό ΑΕΠ να σημειώνει σταθερή αύξηση μετά από πέντε διαδοχικά τρίμηνα, κάτι που μεταφράζεται ως το καλύτερο σερί οικονομικής ανάπτυξης  εδώ και 12 χρόνια και την περίοδο 2005-2006, όπως αναφέρει σε νέα έκθεσή του ο οίκος Moody’s. Ωστόσο, όπως σημειώνει, αν και η ανάπτυξη ήταν σταθερή, δεν μπορεί να λεχθεί το ίδιο και για τις πηγές της ανάπτυξης: οι εξαγωγές συνήθως ήταν θετικές, όμως όχι και η κατανάλωση και οι επενδύσεις.

Το να αποφύγει η χώρα να μετατραπεί σε έναν «Σίσυφο», χάνοντας τα όσα έχει κερδίσει έως τώρα, δεν θα είναι εύκολη υπόθεση προειδοποιεί. Πέραν των εξωτερικών κινδύνων, ο οίκος προσδιορίζει και δύο βασικούς εσωτερικούς.

Σύμφωνα με τον διεθνή οίκο η οικονομική ανάπτυξη θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια, με την κατανάλωση να συμβάλει περισσότερο στο ΑΕΠ καθώς θα βελτιώνεται η αγορά εργασίας, οδηγώντας σε μεγαλύτερες αυξήσεις μισθών και ενισχύοντας τα εισοδήματα και τις δαπάνες, που στο τέλος θα «περάσουν» και στην αγορά στέγασης. Ο πληθωρισμός, ο οποίος έχει παραμείνει μέτριος από την αρχή του 2017, σταδιακά θα κλείσει το «χάσμα» της μίας ποσοστιαίας μονάδας σε σύγκριση με την υπόλοιπη ευρωζώνη. Η ισχυρότερη παγκόσμια ανάπτυξη βοηθά τη χώρα, σε όρους τόσο βελτιωμένων εξαγωγών όσο και μεγαλύτερης εισροής τουριστών.

To brain drain της ελληνικής οικονομίας

«Οχτώ χρόνια βαριάς λιτότητας και αναδιάρθρωσης στην αγορά εργασίας κατέφεραν ισχυρό πλήγμα στην ελληνική οικονομία» επισημαίνεται στην έκθεση του οίκου, που θυμίζει ότι το πραγματικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 25% σε σχέση με τα επίπεδα του 2008, η ανεργία εκτινάχθηκε πάνω από το 25% και τα εισοδήματα μειώθηκαν κατά το 1/3.

Ένας από τους παράγοντες, που καθιστά την ανάπτυξη τόσο δύσκολη, εξηγεί, είναι το γεγονός ότι πολλοί εγκαταλείπουν τη χώρα. Οι δεινές οικονομικές συνθήκες σε συνδυασμό με ασφυκτικά μέτρα λιτότητας και αυξήσεις φόρων έχουν οδηγήσει σε ευρείας κλίμακας “λουκέτα” επιχειρήσεων. Υπό τις συνθήκες αυτές αρκετοί άφησαν τη χώρα προκειμένου να αναζητήσουν εργασία αλλού, με αποτέλεσμα την πτώση του πληθυσμού κατά 4% σε σχέση με το 2010.

«Το brain drain που προκλήθηκε άλλαξε αισθητά τη μορφή της ελληνικής οικονομίας, καθώς η χώρα δεν μπορούσε να στηρίξει κλάδους υψηλής τεχνολογίας χωρίς υψηλής ειδίκευσης προσωπικό» τονίζει ο οίκος.

Η αγορά εργασίας και η αγορά στέγης

Στην έκθεση επισημαίνεται ότι η βελτίωση των οικονομικών συνθηκών αποτυπώνεται και στην αγορά εργασίας, με τη συνολική απασχόληση να αυξάνεται σταθερά από το 2014. Ωστόσο η αγορά εργασίας εξακολουθεί να απέχει πολύ από τα προ «μεγάλης ύφεσης» επίπεδα. Η απασχόληση είναι 20% χαμηλότερα από τα υψηλά του 2008 και το ποσοστό της ανεργίας σχεδόν 13 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από τα προ ύφεσης χαμηλά.

Το χειρότερο, σχολιάζει ο Moody’s είναι ότι οι οικογένειες έχουν τουλάχιστον ένα άνεργο μέλος, ενώ αυτοί που έχουν εργασία το πιθανότερο είναι να αμείβονται με τον κατώτατο μισθό. Τα ποσοστά φτώχειας μεταξύ των απασχολούμενων είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.

Ωστόσο υπάρχουν ενδείξεις βελτίωσης, με τις συνολικές απολαβές των εργαζομένων να αρχίζουν να αυξάνονται, γεγονός που με τη σειρά του αναμένεται να δώσει ώθηση στην κατανάλωση.

Η τόνωση της απασχόλησης και των εισοδημάτων μπορούν να οδηγήσουν σε ανάκαμψη και την αγορά στέγης, όπου η συρρίκνωση του πληθυσμού, οι αυστηροί πιστωτικοί όροι και η υψηλή φορολόγηση ακινήτων άφησαν βαρύ το αποτύπωμά τους, σημειώνεται στην έκθεση.

Η οικοδομική δραστηριότητα προς το παρόν παραμένει απογοητευτική και οι τιμές εξακολουθούν να είναι περίπου 50% χαμηλότερες σε σχέση με το 2008. Τα ποσοστά απασχόλησης στις κατασκευές κινούνται επίσης 50% χαμηλότερα σε σχέση με το 2007.

Η όποια ανάκαμψη στην αγορά εργασίας θα διαφέρει ανά περιοχή. Ο οίκος εκτιμά ότι θα είναι ισχυρότερη στην Αττική, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα θα είναι πιο δύσκολο να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος.

Η Ελλάδα ως… Σίσυφος

Η Moody’s εστιάζει όμως και στον κίνδυνο να χαθεί το ανακτημένο έδαφος και η χώρα να μετατραπεί σε ένα σύγχρονο Σίσυφο. Αν και δεν λείπουν οι εξωτερικές απειλές για την ανάκαμψη (όπως ο εμπορικός πόλεμος και η άνοδος του προστατευτισμού), η Ελλάδα αντιμετωπίζει δύο σοβαρούς εσωτερικούς κινδύνους στο δρόμο για βιώσιμη επιστροφή στις αγορές.

Ο πρώτος είναι ότι οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να διατηρήσουν τις δεσμεύσεις προς τους πιστωτές, ώστε να μη χάσουν την αξιοπιστία, που έχτισε η ολοκλήρωση του προγράμματος.

Ο δεύτερος είναι το πολιτικό ρίσκο. Όπως αναφέρει η πιθανή αλλαγή εξουσίας το 2019, θα μπορούσε να εντείνει την αβεβαιότητα ως προς το εάν η χώρα θα εφαρμόσει τις αναγκαίες πολιτικές, που θα διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του χρέους.

Να υπενθυμίσουμε ότι η επόμενη προγραμματισμένη αξιολόγηση της χώρας από τον οίκο Moody’s είναι στις 21 Σεπτεμβρίου. Θεωρείται πιθανή η αναβάθμιση του αξιόχρεου κατά μία βαθμίδα στο Β2.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ: Παίζουν με τα νεύρα μισθωτών – συνταξιούχων: Ακατάσχετη παροχολογία εν όψει ΔΕΘ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Αϋπνίες για τον Πολάκη: O απολογισμός του για την έξοδο από τα Μνημόνια στις… 4 τα ξημερώματα!

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ: Η τουρκική λίρα μπορεί να καταρρεύσει – Το μάθημα του 2001