Διχάζει την επιστημονική κοινότητα η συζήτηση για χαλάρωση των μέτρων – Οι απόψεις και οι “κόντρες”

Διχασμό έχει προκαλέσει στην επιστημονική κοινότητα, το γεγονός ότι η κυβέρνηση προσανατολίζεται στο να προχωρήσει σε σταδιακή χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων, σε μια περίοδο που τα επιδημιολογικά δεδομένα της χώρας βρίσκονται στο «κόκκινο».

Χθες, Τρίτη (30/3) ο ΕΟΔΥ ανακοίνωσε 4.340 νέα κρούσματα και 72 νέους θανάτους, ενώ ο αριθμός των διασωληνωμένων ασθενών με Covid-19 ανέρχεται στους 741.

Η πίεση στα νοσοκομεία συνεχίζει να είναι αυξημένη, με το μεγαλύτερο πρόβλημα να εξακολουθεί να εντοπίζεται στην Αττική. Είναι ενδεικτικό ότι το βράδυ της Τρίτης, 2005 ασθενείς νοσηλεύονταν σε απλές κλινες Covid, ενώ 425 ήταν διασωληνωμενοι, εκ των οποίων σε κλίνες ΜΕΘ Covid οι 398.

Παρότι επί πέντε συνεχόμενες ημέρες οι ημερήσιες εισαγωγές ασθενών με κορονοϊό στα νοσοκομεία του λεκανοπεδίου κυμαίνονταν σε επίπεδο κάτω των 200,  τη Δευτέρα σημειώθηκε και πάλι αύξηση, ενώ ασφυκτική παραμένει η κατάσταση στις ΜΕΘ.

Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, οι ειδικοί εκτιμούν ότι σε επίπεδο επικράτειας φθάνουμε στην κορύφωση του τρίτου κύματος, ενώ αισιόδοξο είναι το γεγονός ότι παρότι ο αριθμός των κρουσμάτων είναι υψηλός, οι θάνατοι παραμένουν λιγότεροι από το πρώτο και δεύτερο κύμα. Ενθαρρυντικό είναι, επίσης, το γεγονός ότι τις τελευταίες ημέρες φαίνεται ότι ισορροπούν οι εισαγωγές στα νοσοκομεία με τα εξιτήρια.

Από σήμερα, Τετάρτη, ξεκινούν οι κρίσιμες συνεδριάσεις των ειδικών, επί της ατζέντας που έχει θέσει το Μαξίμου, προκειμένου να βρουν τη «χρυσή τομή» που θα επιτρέψει ελεγχόμενα ανοίγματα με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια για τη δημόσια υγεία. Δεδομένου ότι η πίεση στην κοινωνία και την οικονομία έχει επίσης “χτυπήσει κόκκινο”, η χαλάρωση ορισμένων μέτρων κρίνεται απαραίτητη από την κυβέρνηση, με τον εμβολιασμό και το αυξημένο testing να αποτελούν τα πιο ισχυρά “εργαλεία” σε αυτή τη διαδικασία.

Σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, ο σχεδιασμός για τα επόμενα βήματα, είναι να αρθεί ήδη από το Σάββατο η απαγόρευση των διαδημοτικών μετακινήσεων, ώστε να μπορέσουν οι πολίτες να πάνε για άσκηση και για βόλτα στο βουνό ή την θάλασσα και τη Δευτέρα 5 Απριλίου να ανοίξει το λιανεμπόριο με τον κωδικό 13032 και για ορισμένες ώρες. Όσον αφορά στα σχολεία, πρόθεση είναι να ανοίξουν μόνο τα Λύκεια την προσεχή Δευτέρα, 12 Απριλίου, με την χρήση των self test υποχρεωτικά για μαθητές και καθηγητές. Όπως ξεκαθαρίζει η κυβερνητική εκπρόσωπος Αριστοτελία Πελώνη, δεν υπάρχουν προειλημμένες αποφάσεις και η επανεκκίνηση δραστηριοτήτων θα γίνει μόνον εφόσον δώσουν το “πράσινο φως” οι επιστήμονες.

Οι σχετικές εισηγήσεις της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων θα διαμορφωθούν το αργότερο μέχρι την ερχόμενη Παρασκευή, με γνώμονα πάντα τους κρίσιμους επιδημιολογικούς δείκτες, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες, ήδη υπάρχει διχογνωμία στους κόλπους της, με ορισμένα μέλη της να τάσσονται υπέρ της χαλάρωσης και άλλα να επιμένουν ότι τα επιδημιολογικά δεδομένα δεν επιτρέπουν κανένα ρίσκο.

Τι λένε 5 «ανεξάρτητοι» επιστήμονες

Τα μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων εμφανίζονται φειδωλά στις δηλώσεις τους, εν αναμονή της αξιολόγησης των τελευταίων επιδημιολογικών δεδομένων. Εντούτοις, οι τοποθετήσεις «ανεξάρτητων» επιστημόνων διαμορφώνουν ένα «τοπίο» πολυφωνίας, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις οδηγούν ακόμα και σε προσωπικές αντιπαραθέσεις.

Κωνσταντίνος Γοργουλιάνης, καθηγητής Πνευμονολογίας και διευθυντής της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Λάρισας

Κατά της χαλάρωσης των μέτρων, αλλά με περισσότερο χρόνο έξω στη φύση και λιγότερο συγχρωτισμό σε σπίτια είναι η πάγια θέση του κ. Γουργουλιάνη, από τον περασμένο Δεκέμβριο. Εντούτοις, τίθεται υπέρ του ανοίγματος του λιανεμπορίου, πάντα όμως ελεγχόμενα, με περιοριστικά μέτρα.

«Υποστηρίζω τα αυστηρά μέτρα με επιτήρηση, μέσα από μία άλλη αντίληψη, η οποία συνίσταται στο να περνάμε περισσότερες ώρες στη φύση και λιγότερες μέσα στα σπίτια.

Η άποψή μου βασίζεται στην εμπειρία από την πανδημία του 1918 όπου οι άνθρωποι έβγαιναν έξω και έκαναν αεροθεραπεία και ηλιοθεραπεία, από την Ευρώπη όπου στην Ελβετία άνοιξαν τα χιονοδρομικά κέντρα μέσα στο καταχείμωνο, από τη Νορβηγία όπου καλούν τους πολίτες να βγουν στα πάρκα και να συναντηθούν εκεί», αναφέρει στο mononews ο καθηγητής.

Παράλληλα, τονίζει ότι προς την ίδια κατεύθυνση συνηγορεί και η εμπειρία από τα νοσοκομεία, η οποία δείχνει ότι η μετάδοση είναι ενδοοικογενειακή, και τάσσεται κάθετα κατά του περιορισμού της κυκλοφορίας μετά τις 7 το απόγευμα.

«Αυτό που διαπιστώνουμε κάθε μέρα στα νοσοκομεία είναι ότι σχεδόν όλα τα περιστατικά κόλλησαν από κάποιον δικό τους άνθρωπο μέσα στο σπίτι, όπου οι αποστάσεις δεν τηρούνται και δεν γίνεται χρήση μάσκας. Γι’ αυτό και επιμένω στο ότι πρέπει να περνάμε περισσότερο χρόνο σε εξωτερικούς χώρους, όπου υπάρχουν αποστάσεις και χρησιμοποιείται μάσκα», εξηγεί ο κ. Γουργουλιάνης και προσθέτει:

«Αντί για παράδειγμα να κάνουμε το παιδικό πάρτι μέσα στο σπίτι με παππούδες και γιαγιάδες, που ούτως ή άλλως βλέπουμε να συμβαίνει δίπλα μας, να το κάνουμε έξω και τηρώντας τα μέτρα.

Ο ιός μπαίνει στο σπίτι από τα σχολεία, από τους χώρους εργασίας, από τα ΜΜΜ όπου οι άνθρωποι συνωστίζονται και όχι από ανθρώπους που βγήκαν περπάτησαν ή έτρεξαν. Δεν μπορεί να απαγορεύεται το ψάρεμα και το κυνήγι. Την Καθαρά Δευτέρα δεν μπορούσε να πάει μια οικογένεια στη Γλυφάδα να περπατήσει και συνωστίστηκαν όλοι στη Φωκίωνος Νέγρη για να πετάξουν χαρταετό», τονίζει χαρακτηριστικά.

Αναφερόμενος στο λιανεμπόριο, ο καθηγητής εκτιμά ότι δεν έπρεπε να κλείσει ποτέ. «Δεν κολλάς κατά τη γνώμη μου με έναν άνθρωπο που είναι ξένος, που πας στο εμπορικό κατάστημα με ραντεβού, μπαίνεις μέσα με τη μάσκα σου για μερικά λεπτά και φεύγεις. Δε νομίζω ότι το διάστημα που άνοιξε το λιανεμπόριο είχε επίδραση στην πανδημία». σημειώνει.

Τέλος, αναφέρεται στο «λαρισαϊκό παράδειγμα» έξαρσης της επιδημίας μετά τον πρόσφατο σεισμό, όταν οι άνθρωποι έφυγαν από τα χωριά τους γιατί τα σπίτια τους έπεσαν, και πήγαν στη Λάρισα στα παιδιά τους. “Αυτό είναι ένα πείραμα που έγινε κατά λάθος και έδειξε ότι η μετάδοση είναι ενδοοικογενειακή από ανθρώπους που βρέθηκαν με την οικογένειά τους και τα παιδιά τους σε εσωτερικό χώρο», καταλήγει ο κ. Γουργουλιάνης.

Στυλιανός Λουκίδης, καθηγητής Πνευμονολογίας, Β’ Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική, ΠΓΝ “Αττικόν”, πρόεδρος Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας

Παρότι βιώνει καθημερινά την πίεση που δέχονται τα νοσοκομεία, ο κ. Λουκίδης τάσσεται υπέρ του σταδιακού και ελεγχόμενου ανοίγματος, τονίζοντας ότι είναι πιο επικίνδυνη η ασύντακτη συμπεριφορά των πολιτών, οι οποίοι λόγω της ανάγκης για επαφή και κοινωνικοποίηση έχουν οδηγηθεί στον ανεξέλεγκτο συγχρωτισμό τους σε σπίτια και πλατείες, χωρίς τήρηση των μέτρων.

«Εάν το κράτος μπορέσει να κάνει ένα τακτοποιημένο και σταδιακό άνοιγμα για να ξέρουμε τι φταίει, δεν διαφωνώ να γίνει», αναφέρει στο mononews ο καθηγητής. «Με το να ανοίξει το λιανεμπόριο, με τεστ στους εργαζόμενους και χρήση των self test στους καταναλωτές,  με το σύστημα click in shop και με συγκεκριμένο χρόνο των sms, θα μπορούσαμε να δούμε και τι επίδραση έχει στα περιστατικά η συγκεκριμένη δραστηριότητα“, σημειώνει, προσθέτοντας ότι με τον ίδιο τρόπο (rapid test στους εκπαιδευτικούς και self test στους μαθητές), θα μπορούσαν να ανοίξουν και τα σχολεία, συνυπολογίζοντας τη δυνατότητα των εκπαιδευτικών να εμβολιάζονται και μέσω του μηχανισμού αναπλήρωσης χαμένων δόσεων εμβολίων.

Σύμφωνα με τον ο κ. Λουκίδη, θα ήταν επωφελές με τη βελτίωση του καιρού, να ανοίξει και η εστίαση σε εξωτερικούς χώρους. «Από δω και πέρα η νεολαία θα είναι έξω. Και καλύτερα να είναι έξω σε ένα τραπέζι τέσσερα άτομα και να έχουν κάνει κι ένα self test μια φορά την εβδομάδα, παρά να είναι αυτή η ανεξέλεγκτη εικόνα που υπάρχει σήμερα», εκτιμά ο καθηγητής.

Παράλληλα, τονίζει ότι η πίεση στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας -που είναι ανησυχητική και θα διατηρηθεί για αρκετό καιρό- ειδικά στην Αττική, είναι καταλυτικός παράγοντας.

«Η πίεση στις Εντατικές μας φοβίζει, γιατί δεν θα αποκλιμακωθεί γρήγορα. Αν επιπεδωθεί η καμπύλη των εισαγωγών αυτήν την εβδομάδα, όμως, και να έχουμε μια αύξηση στις ΜΕΘ, δεν θα φτάσει στο σημείο που φοβόμαστε», καταλήγει ο καθηγητής.

Ιωάννης Τούντας, καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών

Κατηγορηματικά αντίθετος στη χαλάρωση των μέτρων εμφανίζεται ο καθηγητής, Ιωάννης Τούντας. Μιλώντας στο mononews, δηλώνει ότι οποιοδήποτε απόφαση για χαλάρωση των μέτρων αυτή τη στιγμή είναι πρόωρη και παρακινδυνευμένη, βάσει των «σκληρών» κυρίως επιδημιολογικών δεδομένων (αριθμός νοσηλευομένων, διασωληνωμένων, θανάτων), που αποτελούν και τους πιο κρίσιμους δείκτες για τη λήψη αποφάσεων.

«Αν τα δεδομένα αρχίσουν να βελτιώνονται, τότε μόνο μπορούμε να μιλήσουμε για κάποια χαλάρωση, ξεκινώντας από το click away στο λιανεμπόριο. Τα σχολεία δεν θεωρώ ότι πρέπει να είναι στις άμεσες προτεραιότητες, καθώς εμπεριέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο διασποράς της επιδημίας απ’ ό,τι το click away.

Με βάση τα σημερινά δεδομένα, προς το τέλος της εβδομάδας αναμένεται μία σταθεροποίηση και από την επόμενη εβδομάδα, είναι πολύ πιθανό να δούμε κάποια αρχή κάμψης, οπότε και θα μπορούσαμε ενδεχομένως να συζητήσουμε για  χαλάρωση με μεγαλύτερη ασφάλεια» αναφέρει ο καθηγητής.

Ωστόσο, υπογραμμίζει ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο καθώς δεν αποκλείεται να βρεθούμε αντιμέτωποι και με εκπλήξεις:

«Μιλάμε πάντα με πιθανότητες, γιατί ενδέχεται στο μεταξύ να υπάρξουν εστίες αναζωπύρωσης, από διαδηλώσεις, συναθροίσεις, συγκεντρώσεις στις πλατείες κοκ».

Αναφερόμενος στα κρούσματα, στα οποία είθισται να εστιάζουν οι πολίτες, ο κ. Τούντας, διευκρινίζει ότι δεν αποτελούν τον πιο αξιόπιστο δείκτη, δεδομένου ότι εξαρτώνται από τον αριθμό των ελέγχων που διενεργούνται κάθε ημέρα, τις περιοχές όπου έγιναν οι εξετάσεις και τη σύνθεση του πληθυσμού, ενώ εξηγεί ποιοι είναι οι παράγοντες που θα «σηματοδοτήσουν» τη βελτίωση της επιδημιολογικής εικόνας.

«Ο βασικότερος παράγοντας είναι τα πιο σκληρά επιδημιολογικά δεδομένα και κυρίως όχι τόσο σε απόλυτους αριθμούς, όσο στους ρυθμούς που μειώνονται ή αυξάνονται αυτά. Και με βάση αυτές τις παρατηρήσεις μπορεί να πει κανείς ότι έχουμε μία μείωση του ρυθμού αύξησης των νοσηλευομένων, διασωληνωμένων και νεκρών, που σημαίνει ότι είμαστε κοντά στην κορύφωση αυτού του κύματος και στη συνέχεια θα ακολουθήσει κατά πάσα πιθανότητα η κάμψη», καταλήγει ο καθηγητής.

“Κόντρα” Δερμιτζάκη – Παυλάκη

Σε προσωπική “κόντρα” έχει εξελιχθεί η διαφωνία στις απόψεις για την άρση των μέτρων, μεταξύ του γιατρού, ερευνητή στο Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ, Γιώργου Παυλάκη και του καθηγητή Γενετικής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης Μανώλη Δερμιτζάκη, με τον πρώτο να τάσσεται κάθετα υπέρ των αυστηρών μέτρων μέχρι να παρουσιάσουν τα επιδημιολογικά δεδομένα βελτίωση και τον δεύτερο να υποστηρίζει ότι το ελεγχόμενο και συντεταγμένο άνοιγμα είναι η μοναδική λύση, καθώς τα ισχύοντα μέτρα δεν αποδίδουν.

“Αδιέξοδο. Όπως βλέπουμε τα κρούσματα συνεχώς αυξάνονται με ένα σχετικά σταθερό ρυθμό. Επομένως είναι ξεκάθαρο ότι τα μέτρα σε συνδυασμό με την συμμετοχή των πολιτών δεν έχουν το αποτέλεσμα που θέλουμε και το R είναι σταθερά και αρκετά πάνω από το 1. Τα lockdown δουλεύουν πολύ καλά και είναι η σωστή λύση όσο η συμμετοχή του κόσμου είναι δυνατή. Τώρα που δεν είναι, η λύση αυτή δεν είναι τόσο αποτελεσματική» ανέφερε πρόσφατα ο κ. Δερμιτζάκης.

Η πρόταση του καθηγητή είναι ελεγχόμενο άνοιγμα, με μεταφορά όλων των πολιτών και των δραστηριοτήτων σε εξωτερικούς χώρους συντεταγμένα. «Σχολεία, εργασία, κοινωνικές επαφές, λιανικό εμπόριο έξω, η σε συνεχώς αεριζόμενους χώρους με ανοιχτά παράθυρα. Ανοίξτε την εστίαση έξω. Επίσης, αναστολή όλων των απαγορεύσεων μετακινήσεων ώστε ο κόσμος να μοιραστεί σε πάρκα για αναψυχή και άθληση. Τέλος βάλτε υποδομές σε πάρκα (μικροπωλητές με φαγητό, καφέ κτλ) ώστε να ενθαρρυνθεί ο κόσμος να μείνει πολλή ώρα έξω σε πάρκα. Και φυσικά μάσκα παντού και πάντα! Δε βλέπω άλλη λύση», ανέφερε σε πρόσφατη τοποθέτησή του ο καθηγητής, ο οποίος εκτιμά ότι αν συνεχίσουμε με το ίδιο μοντέλο, σύντομα μπορεί να φτάσουμε τα 5000 κρούσματα.

Παυλάκης: Θα γίνουμε… Πορτογαλία

Σχολιάζοντας τα σενάρια περί μερικής άρσης των μέτρων του lockdown ο κ. Παυλάκης, υποστηρίζει πως αν ανοίξουμε πρόωρα ενδέχεται να τριπλασιαστούν τα κρούσματα, ενώ κρούει  το “καμπανάκι του κινδύνου” λέγοντας χαρακτηριστικά ότι σε περίπτωση ενός πρόωρου και απρόσεκτου ανοίγματος, η χώρα μας μπορεί να γίνει… Πορτογαλία .

Ο κ. Παυλάκης εκτιμά ότι τα μέτρα που ισχύουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα «δουλεύουν» και θα πρέπει να διαφανεί ότι το επιδημιολογικό κύμα έχει αρχίσει να φθίνει στην χώρα μας, έτσι ώστε σιγά σιγά να αρχίσει μια “αποσυμπίεση”.

Αναφερόμενος στην «σύγκριση» Ελλάδας και Πορτογαλίας, τόνισε με δηλώσεις του σε τηλεοπτικό σταθμό ότι στη χώρα της Ιβηρικής άνοιξαν μια βδομάδα παραπάνω από την Ελλάδα, με αποτέλεσμα να έρθουν αντιμέτωποι με ένα μεγάλο κύμα, το οποίο δυσκολεύτηκαν πολύ να περιορίσουν, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι «η Ελλάδα κινδυνεύει να πάθει το ίδιο». Ο κ. Παυλάκης τονίζει πως ενδεχομένως να μπορούν να ανοίξουν κάποιες δραστηριότητες αλλά μόνο σε εξωτερικούς χώρους, δίνοντας αρνητική προς το παρόν “ψήφο” στο άνοιγμα της εστίασης και της οικονομίας.

Οι διαφορετικές απόψεις των δύο επιστημόνων οδηγούν συχνά σε ανταλλαγή “πυρών” στα κοινωνικά δίκτυα, με το αποκορύφωμα να σημειώνεται χθες, όταν στο «κάδρο» μπήκαν και… χαρακτηρισμοί.