Έρευνα: Με απορίες φεύγουν από το γιατρό οι Έλληνες

Σημαντικά ευρήματα φέρνει στο φως η πρώτη πανελλαδική έρευνα που καταγράφει τις στάσεις και απόψεις του γενικού κοινού για τη σχέση του με το γιατρό του, την αντιλαμβανόμενη κατάσταση της υγείας του και τη συχνότητα των ιατρικών επισκέψεων, που διεξήχθη υπό την επιστημονική ευθύνη της Δρ. Έφης Σίμου, προέδρου του Ινστιτούτου Επικοινωνίας και Αλφαβητισμού στην Υγεία και στα ΜΜΕ.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματά της, το 48% όσων επισκέφτηκαν το γιατρό περισσότερες από 3 φορές τους τελευταίους 12 μήνες, μίλησαν μαζί του τηλεφωνικά και ζήτησαν διευκρινίσεις αφού έφυγαν, ενώ το 30% αναζήτησε πληροφορίες στο διαδίκτυο και το 21,1% απευθύνθηκε σε ομάδες ασθενών με παρόμοια προβλήματα και ρώτησε τη γνώμη τους.

Εντούτοις, το 81,6% όσων συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι (πάντα και συχνά) ο γιατρός εξηγεί τα αποτελέσματα των εξετάσεων, σε ποσοστό 92,9% ότι εξηγεί τον τρόπο που ο ασθενής θα πρέπει να παίρνει τα φάρμακα,  ενώ το ποσοστό αυτό καταγράφεται στο 62,4% σε ό,τι αφορά την επεξήγηση των παρενεργειών και των ανεπιθύμητων ενεργειών των φαρμάκων. Τέλος σε ποσοστό 49,8% ρωτά τους ασθενείς αν κατάλαβαν όλα όσα τους είπε και σε 30,8% τους δείχνει συμπληρωματικές εικόνες και γραφήματα για να τους εξηγήσει όλα όσα δεν κατάλαβαν.

Το 58,8% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι ο γιατρός δεν τους διακόπτει και τους αφιερώνει χρόνο κατά την επίσκεψη, όμως, σε ποσοστό 27,3%  απάντησαν ότι αποφεύγουν να κάνουν ερωτήσεις, γιατί έχουν την αίσθηση ότι βιάζεται ή δεν έχει χρόνο.

«Για πρώτη φορά πραγματοποιείται στην Ελλάδα αντίστοιχη έρευνα σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 2.000 ατόμων, που στόχο έχει τη διεξοδική μελέτη των στάσεων, των αντιλήψεων και των συμπεριφορών που επηρεάζουν την  επικοινωνία γιατρού- ασθενούς, τον αλφαβητισμό στην υγεία, τη συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή και τη συμμετοχή των ασθενών στη λήψη αποφάσεων”, δήλωσε η Δρ. Ε. Σίμου.

Συχνότητα ιατρικών επισκέψεων

Όπως έδειξε η έρευνα, το 30,8% των συμμετεχόντων, χρειάστηκε να επισκεφτεί γιατρό τους τελευταίους 12 μήνες για κάποιο χρόνιο πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζει και το 44,8% για παροδικό νόσημα ή ατύχημα.

Από όσους δήλωσαν ότι είχαν κάποιο χρόνιο ή παροδικό νόσημα, αλλά δεν επισκέφτηκαν το γιατρό τους τελευταίους 12 μήνες, το 63,3% θεώρησε ότι δεν ήταν κάτι σοβαρό, το 34,8% γνώριζε τι πρέπει να κάνει λόγω προηγούμενης εμπειρίας, ενώ το 15,6% δεν επισκέφτηκε το γιατρό, επειδή δεν είχε χρήματα να πραγματοποιήσει την επίσκεψη.

Σχέση εμπιστοσύνης με το γιατρό

Ποσοστό 81,4% εμπιστεύεται πάντα και συχνά το γιατρό του, αντίστοιχα σε ποσοστό 90,1% μπορεί να μιλήσει σε αυτόν με ειλικρίνεια για οτιδήποτε αφορά την υγεία του. Παρόλα αυτά το 23,3% διστάζει να μιλήσει στο γιατρό για τον τρόπο ζωής του και τις καθημερινές του συνήθειες.

Το 53,4% των συμμετεχόντων δηλώνουν ότι ο γιατρός και η θεραπεία που θα ακολουθήσουν επηρεάζουν την υγεία τους, το 34,6% ότι η των δηλώνουν προσωπική θέληση και ο αγώνας  θα επηρεάσει την εξέλιξη της υγείας τους και το 12% ότι το αν βελτιωθεί η χειροτερέψει η υγεία τους οφείλεται στο Θεό.

Ένα ποσοστό 50,2% εγκατέλειψε το γιατρό μετά από δυσαρέσκεια, ενώ το 26,4% δήλωσε ότι υπέστη ιατρικό σφάλμα πρόσφατα ή στο παρελθόν.

Α(να)λφαβητισμός και (μη) συμμόρφωση

Το 73,5% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι διαβάζουν πάντα τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων, αλλά μόνο το 28% καταλαβαίνει πάντα. Ενώ το αντίστοιχο ποσοστό αναφορικά με τις οδηγίες στο κουτί των φαρμάκων καταγράφεται σε ποσοστό 54,4% και 40% αντίστοιχα.

Παρότι η πλειονότητα (79,2%) των συμμετεχόντων θυμάται πώς πρέπει να παίρνει τα φάρμακα, το 27,7% τα διακόπτει όταν αισθάνεται καλύτερα, το 23,3% επειδή φοβάται τις παρενέργειες, το 12,5% γιατί χρησιμοποιεί εναλλακτικές θεραπείες και το 12,4% για οικονομικούς λόγους.

Συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων

Σε ποσοστό 73,3% οι ασθενείς συμφωνούν και συμφωνούν απόλυτα ότι οι σημαντικές ιατρικές αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται από το γιατρό, το 82,3% ότι οι ασθενείς θα πρέπει να εμπιστεύονται τους γιατρούς τους, ενώ μόνο 19,4% δηλώνει ότι στις δύσκολες καταστάσεις είναι καλύτερα για τους ασθενείς να μην τους εξηγείται η κατάσταση υγείας τους. Αξιοσημείωτο είναι πως το 26,8% του δείγματος δήλωσε ότι συμβουλεύεται το σύντροφο του προκειμένου να λάβει μια ιατρική απόφαση με σημαντικές διαφοροποιήσεις ανά φύλο.

Οι συμμετέχοντες στην έρευνα δήλωσαν σε ποσοστό 59,5% ότι πάντα και συχνά γνωρίζουν πως μπορούν να προλάβουν επιπλοκές από την ασθένειά τους και πού και πώς μπορούν να βρουν πληροφορίες σχετικά με συμπτώματα και τις θεραπείες. Ποσοστό 74,1% γνωρίζει που μπορεί να βρει γιατρό και το ποσοστό αυτό σημειώνει πτώση 67% στην περίπτωση επείγοντος περιστατικού, καθώς και σε περιπτώσεις που θα πρέπει να αναζητήσει δεύτερη γνώμη 60,5%. Τέλος ποσοστό 60,9% μπορεί να συμπληρώσει μόνο του ιατρικές φόρμες και έντυπα.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Επικοινωνίας και Αλφαβητισμού στην Υγεία και στα ΜΜΕ (HIT), στο πλαίσιο της δεύτερης φάσης της εκστρατείας ενημέρωσης του Med & Me και παρουσιάστηκε με τη συμμετοχή εκπροσώπων της επιστημονικής κοινότητας και συλλόγων ασθενών. Κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων, χαιρετισμό απηύθυναν ο Δρ. Γιάννης Μπουκοβίνας, Πρόεδρος της Εταιρείας Παθολόγων – Ογκολόγων Ελλάδας, (Ε.Ο.Π.Ε), η Ζωή Γραμματόγλου, Πρόεδρος Συλλόγου Καρκινοπαθών – Εθελοντών – Φίλων – Γιατρών (Κ.Ε.Φ.Ι) και ο Γεώργιος Καλαμίτσης, Πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων Ληπτών Υπηρεσιών Υγείας (Υπουργείο Υγείας).

“Η σχέση ογκολόγου – ασθενούς περνά μέσα από πολλά στάδια, είναι μία σχέση με πολλές συσχετίσεις, ψυχολογικές, κοινωνικές, αξιών και φιλοσοφίας, ιδιαιτεροτήτων και οικονομικών δεδομένων. Ο γιατρός στην ενημέρωση θα πρέπει να ακροβατεί ανάμεσα στη μη συντριβή του ασθενούς, αλλά και στη μη αποκοίμηση του. Η ενεργός συμμετοχή του ασθενούς στη λήψη αποφάσεων, σταθμίζοντας όλα τα δεδομένα και κινητοποιώντας δυνάμεις του που είναι χρόνια σε ύπνωση, είναι απαραίτητη στη σύγχρονη άσκηση της ογκολογίας, όπου η τελική έκβαση της αρρώστιας δεν είναι πάντα το ζητούμενο, αλλά προσμετρώνται και παράμετροι όπως ποιότητα ζωής, προτιμήσεις ασθενών, κλινικό όφελος, ολοκλήρωση  κύκλου ζωής», σημείωσε Δρ. Γ. Μπουκοβίνας.

Από την πλευρά της, η κ. Ζ. Γραμματόγλου δήλωσε ότι «για να αλλάξει η σχέση γιατρού ασθενούς, χρειαζόμαστε επαγγελματίες υγείας με εν-συναίσθηση, εκπαιδευμένους στην επικοινωνία με τον ασθενή και την οικογένειά του, ικανούς να διαχειριστούν τα ζητήματα της διάγνωσης, της θεραπείας, της υποτροπής και του πιθανού θανάτου. Οι μελέτες και οι κατευθυντήριες οδηγίες βάσει των οποίων καλούνται να ασκήσουν την ιατρική μιλάνε με αριθμούς και ποσοστά. Μπροστά τους όμως έχουν ανθρώπους και καμιά μελέτη δεν μπορεί να περιγράψει τον κάθε ξεχωριστό καρκινοπαθή. Γι’ αυτό και οι κατευθυντήριες οδηγίες -που τόσο θεοποιούνται στις μέρες μας- μπορεί να είναι η πυξίδα, όχι όμως και ο οδικός χάρτης στην άσκηση της ιατρικής. Αυτά  τα προγράμματα εκπαίδευσης που θα έπρεπε να είναι το αλφαβητάρι της ιατρικής απουσιάζουν προκλητικά από την εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας».

O κ. Γ. Καλαμίτσης τόνισε στην ομιλία του «στην προσπάθεια μας να δημιουργήσουμε ένα αποδοτικότερο, δικαιότερο και χωρίς αποκλεισμούς σύστημα υγείας το οποίο παράλληλα θα περιορίζει την σπατάλη, την κακοδιαχείριση και την διαφθορά, αρχίζουμε και κάνουμε βήματα προς ένα πιο ασθενοκεντρικό μοντέλο. Προαπαιτούμενο αυτής της προσπάθειας οφείλει να είναι η αποκατάσταση της ασυμμετρίας που υπάρχει ανάμεσα στην σχέση γιατρού-ασθενούς. Ο ενημερωμένος ασθενής καθίσταται συνυπεύθυνος για τη λήψη ορθών αποφάσεων για την υγεία του».

“Η έρευνα ευελπιστεί να συμβάλει, ώστε να βελτιωθεί η επικοινωνία γιατρού- ασθενή που αποτελεί την ηθική βάση σχέσεων αλληλοσεβασμού, ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών, αλλά και εξυγίανσης της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης», δήλωσε επίσης η Δρ Σίμου, τονίζοντας ότι «η εμπιστοσύνη στο γιατρό θα πρέπει να διαφυλαχθεί και ο σεβασμός, η αξιοπρέπεια και διαφάνεια στη φροντίδα του ασθενή να διασφαλιστούν», υπογράμμισε η Δρ Ε. Σίμου.

Η εκδήλωση και η εκστρατεία ενημέρωσης υλοποιήθηκε με την ευγενική υποστήριξη των εταιρειών: AbbVie, BIANEΞ, GENESIS Pharma.

Για περισσότερες πληροφορίες και ενημέρωση για τη σχέση επικοινωνία γιατρού – ασθενούς και τον αλφαβητισμό στην υγεία επισκεφτείτε τις ιστοσελίδες:

www.medandme.gr και www.hit.org.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ: Γ.Γ. Δημόσιας Υγείας: Κρατήστε προς το παρόν τα βιβλιάρια υγείας

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Κίτρινη Κάρτα: Τι είναι και γιατί πρέπει να την χρησιμοποιούν γιατροί και  ασθενείς

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ: Καρκίνος: «Κακοήθειες» στην περίθαλψη των ασθενών δείχνει πανελλαδική έρευνα