Το Πέτρινο της Καλλιθέας: Η ιστορία του αλευροβιομήχανου Ευάγγελου Γεωργή και το κληροδότημά του στην εκπαίδευση

Στη συμβολή Μεγαλουπόλεως και Νικολάου Ζερβού στην Καλλιθέα, δεσπόζει ένα εξαιρετικής αρχιτεκτονικής κτίριο, με περίτεχνες γύψινες διακοσμήσεις στην οροφή, βαριές ξύλινες πόρτες και μία εντυπωσιακή ξύλινη σκάλα που οδηγεί στον πάνω όροφο.

Οι παλιοί κάτοικοι της περιοχής το ξέρουν ως το «Πέτρινο».

Εδώ και δεκαετίες, η ιστορία του κτιρίου αποτελούσε ένα μυστήριο ακόμα και για όσους είναι γέννημα-θρέμμα της περιοχής.

Το «Πέτρινο», το οποίο χρονολογείται ότι έχει οικοδομηθεί στις αρχές του 20^ου αιώνα, εδώ και δεκαετίες λειτουργεί ως σχολείο.

Ξεκίνησε ως πρότυπο σχολείο Κωφών, την δεκαετία του ’70 λειτουργούσε  ως οικονομικό Γυμνάσιο και τις τελευταίες δεκαετίες ως το 20^ο Δημοτικό Σχολείο της Καλλιθέας.

Το παρελθόν του εντυπωσιακού κτίσματος, «κρυμμένο» στις πολυκατοικίες της πολυπληθούς περιοχής της Καλλιθέας, παρέμενε για χρόνια νεφελώδες, μέχρι που η Διεύθυνση του 20^ου Δημοτικού Καλλιθέας αποφάσισε να εξερευνήσει, με τη βοήθεια των μικρών μαθητών του σχολείου, τα μυστικά του.

Όταν το παρελθόν συναντάει το μέλλον

Από προφορικές μαρτυρίες ήταν γνωστό στους κατοίκους ότι το «Πέτρινο» ήταν η εξοχική κατοικία ενός Αθηναίου βιομηχάνου που ελλείψει απογόνων έκανε δωρεά το εντυπωσιακό του σπίτι με μόνη προϋπόθεση να λειτουργήσει ως σχολείο. Όμως η έρευνα που διενήργησε το σχολείο αποκάλυψε μία διαφορετική ιστορία.

«Ξεκινήσαμε ένα ταξίδι εξερεύνησης για το Πέτρινο. Ανατρέξαμε σε γραπτές πηγές, εξιστορήσεις των παππούδων των μαθητών και προφορικές μαρτυρίες. Πέσαμε πολλές φορές σε λανθασμένες πληροφορίες, μέχρι που βρήκαμε την άκρη του νήματος», αναφέρει στο mononews.gr η Διευθύντρια του σχολείου κ. Χριστίνα Κουτουβέλη.

Το κουβάρι της ιστορίας άρχισε να ξετυλίγεται όταν το σχολείο βρήκε επιτέλους τους απογόνους του ιδιοκτήτη του κτιρίου.

Το εντυπωσιακό πέτρινο κτίριο με την περίτεχνη διακόσμηση ήταν πράγματι μία εξοχική κατοικία: του διάσημου αλευροβιομηχάνου  Ευάγγελου Γεωργή, ενός καινοτόμου επιχειρηματία, ο οποίος δημιούργησε τον πιο σύγχρονο αλευρόμυλο στον Πειραιά, τον 19^ο αιώνα, όταν η Ελλάδα έκανε τα πρώτα της βήματα ως νεοσύστατο κράτος.

Η κ. Κουτουβέλη ανακάλυψε την ιστορία πίσω από το εντυπωσιακό κτίριο μέσα από τις εξιστορήσεις των απογόνων, της εγγονής του Ευάγγελου Γεωργή, Ελένης Γεωργή Μελισσάρη και των δύο γιων της, Τίμου και Κωνσταντίνου Μελισσάρη.

Οι δύο απόγονοι είχαν ακούσει μόνο από ιστορίες της μητέρας τους την ύπαρξη του κτιρίου και το θέλημα του παππού αλλά και του πατέρα της Ελένης Γεωργή Μελισσάρη,  αυτή η εξοχική κατοικία να δοθεί ως κληροδότημα στο Δημόσιο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με μοναδική προϋπόθεση να λειτουργεί ως σχολείο.

Η ανταπόκριση των απογόνων στο κάλεσμα της διευθύντριας του σχολείου να καταγράψουν την ιστορία του κληροδοτήματος ήταν άμεση.

Μάλιστα, η οικογένεια του Ευάγγελου Γεωργή δεσμεύτηκε να είναι σε επαφή με το σχολείο και το Δήμο, ώστε να εξασφαλιστεί ο μοναδικός χαρακτήρας του και να στηριχθεί με καθ’ οιονδήποτε τρόπο η λειτουργία του, συνεχίζοντας το όραμα των προγόνων της για τη συνεισφορά στην Παιδεία.

Ο αλευροβιομήχανος Ευάγγελος Γεωργής

Στα τέλη του 19^ου αιώνα, ο Ευάγγελος Γεωργής από τη Βαμβακού, ένα χωριό του Πάρνωνα, ήρθε στον Πειραιά για να βρει δουλειά. Στη συνέχεια παντρεύτηκε την Αικατερίνη Καΐρη από την Πλάκα, πήρε προίκα χωράφια που βρίσκονταν στον σημερινό Σύνταγμα και αποφάσισε να τα πουλήσει για να  φτιάξει τη δική του επιχείρηση.

Το 1896 μαζί με τον αδελφό του, Δημήτριο και τον βιομήχανο Πέτρο Νικολετόπουλο, ξεκίνησε τη λειτουργία της εταιρείας «Μύλοι Γεωργή-Νικολετόπουλος», φτιάχνοντας τον μεγαλύτερο και πιο σύγχρονο κυλινδρόμυλο στην Ελλάδα. Μία εταιρεία στον Πειραιά, που έμελλε να είναι μία από τις σημαντικότερες αλευροβιομηχανίες της χώρας, σε μία περίοδο που η περιοχή εξελισσόταν σε ισχυρό βιομηχανικό κέντρο.

Τον 20 αιώνα, η επιχειρηματική δράση τους επεκτείνεται και στην Καβάλα, μία «στρατηγική επιλογή» για τον αλευροβιομήχανο, καθώς η περιοχή αποτελεί ένα επιχειρηματικό και εμπορικό φυτώριο. Τον Σεπτέμβριο του 1938 εγκαινιάζεται το συγκρότημα των μύλων Γεωργή-Νικολετόπουλου στην Καβάλα, το οποίο είχε και μακαρονοποιείο, σε ένα οικόπεδο 4 στρεμμάτων.

«Ο παππούς μου ήταν εργατικός και με όραμα. Δούλεψε σκληρά και κατάφερε να γίνει βιομήχανος σε μία περίοδο που η Ελλάδα μόλις είχε γίνει κράτος. Δεν ξέχασε, όμως, ποτέ τον τόπο του, καθώς έκανε σημαντικές δωρεές στο χωριό του», αναφέρει η εγγονή του Ευάγγελου Γεωργή, Ελένη Γεωργή-Μελισσάρη στο mononews.gr.

Η προσφορά

Ο Ευάγγελος Γεωργής το γένος Κουμάνταρου ήταν ο πρώτος ξάδερφος της Ευγενίας Κουμάνταρου, της μητέρας του Σταύρου Νιάρχου.

Μαζί με τον Σπύρο Νιάρχο, τον πατέρα του Σταύρου, υπήρξαν δύο από τους σημαντικότερους ευεργέτες της Βαμβακούς.

Στο βιβλίο «Η Βαμβακού – Το μικρό χωριό και η μεγάλη ιστορία του» του Νίκου Σταυρόπουλου, επιχειρείται μία πλήρης καταγραφή της ιστορίας του χωριού, το οποίο επωφελήθηκε από μεγάλους ευεργέτες της περιοχής, με το όνομα του Ευάγγελου Γεωργή να συναντάται συχνά στις σελίδες του.

Μόνο την περίοδο 1923 με 1935, ο Ευάγγελος Γεωργής δώρισε 24.000 δραχμές στο χωριό, ενώ συμμετείχε τα επόμενα χρόνια στο διοικητικό συμβούλιο της επιτροπής που συγκροτήθηκε για το μεγάλο έργο της ύδρευσης της περιοχής.

«Όπως ο παππούς μου βοήθησε την Βαμβακού και συνετέλεσε στην επίτευξη του ζωτικού για το χωριό, έργο της ύδρευσης, θέλημα του πατέρα μου ήταν να επιστρέψει κάτι πίσω στην κοινωνία και ιδιαίτερα στα παιδιά με ειδικές ανάγκες. Θυμάμαι είχε την θέληση και επιθυμία το εξοχικό σπίτι  της Καλλιθέας να γίνει σχολείο για παιδιά», αναφέρει η κ. Μελισσάρη.

«Σε μία περίοδο που η ειδική αγωγή δεν ήταν ένας αυτονόητος θεσμός, ούτε καθοριζόταν από κάποιο νομικό πλαίσιο, ένας άνθρωπος με όραμα έδωσε αυτό το υπέροχο κτίριο ως κληροδότημα για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες», σημειώνει η διευθύντρια του 20^ου δημοτικού.

Η επόμενη μέρα

Το «Πέτρινο» υπολογίζεται ότι κτίστηκε το 1915 και ήταν η εξοχική κατοικία του Ευάγγελου Γεωργή. Σε μία εποχή που δεν υπήρχαν πολυκατοικίες, από τα παράθυρα του άνω ορόφου, η οικογένεια είχε θέα από τη μία πλευρά την Ακρόπολη και από την άλλη τη θάλασσα.

«Η Καλλιθέα αποτελούσε ένα προάστιο, στο οποίο επέλεγαν να χτίσουν τις εξοχικές τους κατοικίες εξέχουσες οικογένειες της εποχής», εξηγεί η κ. Κουτουβέλη.

Και σημειώνει ότι στόχος των απογόνων του Ευάγγελου Γεωργή είναι να προφυλαχθεί πάση θυσία ο μοναδικός χαρακτήρας του σχολείου. «Δεν είναι σύνηθες αυτά τα κτίρια να παραχωρούνται για να φιλοξενήσουν παιδιά. Όμως η παρουσία μας εδώ, κι εμού ως διευθύντριας από τον Ιούνιο, μας εμπνέει να συνεχίσουμε το όραμα του δωρητή», αναφέρει.

Είναι χαρακτηριστικό ότι πρόκειται για μία μοναδική περίπτωση, ένα κτίριο εξαιρετικής αρχιτεκτονικής να έχει δοθεί στο Δημόσιο για να λειτουργήσει ως σχολείο. Η κ. Κουτουβέλη, με τη συνδρομή των απογόνων θέλει να μετατρέψει το σχολείο σε πρότυπο, με τη συμμετοχή σε δράσεις και καινοτόμες ενέργειες. «Συμμετέχουμε σε πολλές δράσεις, όπως βραδιές Ερευνητή και τώρα ετοιμάζουμε ένα καινοτόμο πιλοτικό πρόγραμμα για την υπαίθρια εκπαίδευση», σημειώνει. Πριν λίγες ημέρες το σχολείο κατάφερε μία ακόμα σημαντική διάκριση.

Οι μαθητές της Β’ Δημοτικού συμμετείχαν σε ευρωπαϊκό διαγωνισμό ραδιοφώνου με θέμα ιστορίες για τη δύναμη της φιλίας και κέρδισαν το πρώτο βραβείο στην ψηφοφορία των ακροατών.

Παράλληλα με τις δράσεις, στόχος του σχολείου είναι να καταγραφεί η ιστορία του κτιρίου, ώστε να μη ξεχαστεί το όραμα του δωρητή.

Η διεύθυνση του σχολείου και οι μικροί μαθητές θα παρουσιάσουν σε θεατρικό έργο στην γιορτή για τη λήξη της σχολικής χρονιάς την ιστορία κτιρίου, ενώ έχει ήδη γίνει παρουσίαση για την Ιστορία και την αρχιτεκτονική του σχολείου στο πλαίσιο ενός πολιτιστικού προγράμματος της πρωτοβάθμιας Διεύθυνσης Δ’ Αθήνας.

«Όλοι οι μαθητές μας συμμετείχαν με διαφορετικό τρόπο σε αυτή την αναζήτηση. Μαθητές της Β’ και Δ’ Δημοτικού πρωταγωνιστούν στην σχολική παράσταση, μαθητές της Α’ Δημοτικού δημιούργησαν σφραγίδες από τα εντυπωσιακά μοτίβα των γύψινων διακοσμήσεων του κτιρίου, ενώ οι μαθητές της Γ’ Δημοτικού παρουσίασαν την ιστορία σε μαθητές των διπλανών σχολείων», κατέληξε η κ. Κουτουβέλη.

Διαβάστε επίσης:

Giorgio Armani: Εξετάζει το σχέδιο διαδοχής – Δεν αποκλείει συγχώνευση ή IPO

«Βουλιάζουν» τα ελβετικά ρολόγια – Πτώση 42% στην αγορά της Κίνας

Πωλείται το ακριβότερο διαμέρισμα του ανατολικού Λονδίνου – Πώς είναι ένα ρετιρέ 17,5 εκατ. λιρών