Ένας ιδιαίτερα διαδεδομένος «θεσμός» στις χώρες του Αγγλοσαξωνικού Δικαίου είναι το «προγαμιαίο Συμβόλαιο». Σε ενίοτε ιδιαίτερα πολύπλοκα νομικά έγγραφα, αποτυπώνεται η τύχη της περιουσίας των συζύγων μετά το διαζύγιο. 

Μάλιστα, δοθέντος ότι στις ΗΠΑ, σε 11 πολιτείες, ισχύει το σύστημα της κοινοκτημοσύνης, ενώ στις υπόλοιπες 39 αυτό που ονομάζεται «δίκαιη διανομή» (equitable distribution – στοιχεία από τη Διπλωματική εργασία της Τιτίκας Νικέα-Μουράτογλου), είναι δεδομένο ότι ο/η πρώην σύζυγος, έστω και αν δεν εισέφερε στην επαύξηση της περιουσίας του ζευγαριού, δύναται να αποχωρήσει από το γάμο λαμβάνοντας το ήμισυ της εν γένει περιουσίας, ακόμη και αυτής που προϋπήρχε του γάμου.

Στην Ελλάδα, είναι δυνατόν οι σύζυγοι να αποφασίσουν την κοινοκτημοσύνη (σύστημα κοινωνίας κατά ίσα μέρη σε περιουσιακά τους στοιχεία χωρίς δικαίωμα διάθεσης από τον καθένα μόνο του επί της περιουσίας  (ΑΚ 1403), που ελάχιστα απαντάται.

Ο νομικός κανόνας που εφαρμόζεται για τα παντρεμένα αλλά και με σύμφωνο συμβίωσης πλέον ζευγάρια, όταν λυθεί ο γάμος ή η συμβίωση, είναι το δικαίωμα να λάβει μέρος ο ένας σύζυγος μέρος της περιουσίας του άλλου συζύγου που αυξήθηκε κατά το γάμο, εφόσον συνέβαλε στην επαύξηση της περιουσίας αυτής.

Και μάλιστα κατά ποσοστό 1/3 της αυξήσεως, εκτός αν η συμβολή μπορεί να αποδειχτεί μεγαλύτερη ή μικρότερη.

Τυχόν συμφωνίες που έχουν γίνει πριν το γάμο (προγαμιαίες) είναι άκυρες, αφού «παραίτηση του δικαιούχου ή σύναψη αντιθέτων συμφωνιών εκ των προτέρων, πριν δηλαδή γεννηθεί η σχετική αξίωση απαγορεύεται και είναι άκυρη» Ολομέλεια ΑΠ 6/2019.

Επίσης, ρητά αναφέρεται στο άρθρο 5 παρ. 2 του ν. 4356/2015, που αφορά στους συνάπτοντες σύμφωνο συμβίωσης ότι «τα μέρη δεν μπορούν να παραιτηθούν από την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα πριν από τη γέννησή τους».

Πώς γίνεται ο υπολογισμός

Ουσιαστικά λοιπόν, μετά τη λύση του γάμου, γίνεται ο εξής υπολογισμός: Το σύνολο της περιουσίας του συζύγου κατά την ημέρα σύναψης του γάμου (πχ. 200.000 ευρώ) και η περιουσία του κατά τη λύση του γάμου (π.χ. 300.000).

Ο έτερος σύζυγος έχει δικαίωμα να αναζητήσει την συμβολή του (π.χ. γιατί φρόντιζε τα του οίκου και την ανατροφή των παιδιών ή γιατί συνέβαλε οικονομικά στα έξοδα του σπιτιού) στην επαύξηση της περιουσίας  κατά τεκμήριο μαχητό κατά το 1/3, δηλαδή να αναζητήσει 33.333 ευρώ.

Ακόμη λοιπόν και αν πριν το γάμο οι σύζυγοι είχαν αποφασίσει την παραίτησή τους από το δικαίωμά τους για αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα, η δήλωση αυτή είναι άκυρη, ως αντίθετη στα χρηστά ήθη και αντίθετη σε κανόνα δημοσίας τάξης, αφού ουδείς δύναται να παραιτηθεί από μελλοντικό δικαίωμα.

Ιδιαίτερα χρήσιμο λοιπόν πολλές φορές αποδεικνύεται οι δύο σύζυγοι, πριν το γάμο τους, να υπογράφουν ένα έγγραφο με το οποίο να αναγνωρίζουν το ύψος της περιουσίας του ετέρου συζύγου.

Το δεδομένο αυτό, θα δύναται να απλοποιήσει στο μέλλον, εφόσον ο γάμος λυθεί, τον εντοπισμό της πραγματικής επαύξησης της περιουσίας, ώστε να αποφευχθούν ιδιαίτερα κοστοβόροι αλλά και ψυχοφθόροι δικαστικοί αγώνες, ενίοτε επ’ ωφελεία της Εφορίας.

Διαβάστε ακόμη:

Διαζύγια, ατομικές επιχειρήσεις, διπλώματα οδήγησης και μεταβιβάσεις ακινήτων με ένα κλικ

Χάρι και Λίντα Μακλόουι: Για 686 εκατ. δολάρια η συλλογή του ζευγαριού με το περιβόητο διαζύγιο