ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Αναπάντητα ερωτήματα άφησε εκ νέου το πολυαναμενόμενο Πόρισμα του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΟΣΑΑΜ), αναφορικά με το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, που παρουσιάστηκε την Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου 2025 στην αίθουσα τύπου της ΕΣΗΕΑ.
Αν και συγγενείς των θυμάτων είχαν αποστείλει επιστολές προς τον Χρήστο Παπαδημητρίου, Δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω και Πρόεδρο Σιδηροδρομικού Τομέα ΕΟΔΑΣΑΑΜ, ούτως ώστε το πόρισμα να δημοσιευτεί μετά από την επέτειο των δύο χρόνων από την τραγωδία, που στοίχησε τη ζωή 57 ανθρώπων, αυτό δεν κατέστη εφικτό, καθώς με βάση την ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία το πόρισμα πρέπει να δημοσιευτεί το αργότερο ένα χρόνο μετά το δυστύχημα. Στην προκειμένη περίπτωση, που η επιτροπή διερεύνησης των Τεμπών του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, την πλειοψηφία της οποίας αποτελούν στελέχη του ERA, ξεκίνησε επίσημα το έργο της τον Φεβρουάριο του 2024, το πόρισμα δε θα μπορούσε να δημοσιευτεί αργότερα.
Αυτό που κατέστη σαφές από τον κ. Παπαδημητρίου είναι το ότι το πόρισμα εξετάζει τα αίτια της σύγκρουσης, την κατάσταση στο σιδηρόδρομο τονίζοντας τα «κενά» στην ασφάλεια, όπως επίσης και τη σημασία της απώλειας σοβαρών στοιχείων εξαιτίας του ότι ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ ιδρύθηκε ένα μόλις μήνα πριν το δυστύχημα.
Η «συγγνώμη» στους συγγενείς των θυμάτων
Μία «συγγνώμη» στους συγγενείς των θυμάτων απηύθυνε ο κ. Παπαδημητρίου τόσο για την απώλειά τους, όσο και για τον αγώνα που κατέβαλαν και οι ίδιοι για τη διερεύνηση των συνθηκών του δυστυχήματος.
«Η ανυπαρξία του οργανισμού το βράδυ της 28η Φεβρουαρίου 2023 δημιούργησε σοβαρά προβλήματα στη διερεύνηση, διότι η έλλειψή μας και η μη οριοποίηση του χώρου του ατυχήματος, δημιούργησε την απώλεια σοβαρών στοιχείων», ανέφερε στην αρχή της εισήγησής του ο κ. Παπαδημητρίου και συνέχισε «Θα πρέπει να ζητηθεί από όλους μας, ακόμα και από όσους δεν ήταν εκεί, μία μεγάλη συγγνώμη στους συγγενείς των θυμάτων, οι οποίοι πέρα από τον πόνο τους είχαν να αντιμετωπίσουν και έναν τιτάνιο αγώνα για να υποκαταστήσουν τον ΕΟΔΟΣΑΑΜ, που δεν υπήρχε, στη συλλογή στοιχείων. Το έργο τους ήταν πολύτιμο για εμάς.
Από την πρώτη στιγμή, με δελτία τύπου και με προσωπικές επικοινωνίες δηλώσαμε ανοιχτοί στο να συνεργαστούμε με πραγματογνώμονες, με συγγενείς και δικηγόρους και με οποιονδήποτε για να συνεισφέρει στην αναζήτηση της αλήθειας. Αυτό που θα ήθελα να δηλώσω εδώ είναι ότι τα Τέμπη αποτελούν όχι μόνο εθνική τραγωδία, αλλά και εθνικό άγος. Φυσικά, όπως κάθε τραγωδία, πρέπει να έχει μία κάθαρση, και η κάθαρση είναι η τιμωρία των ενόχων, δεν αποτελεί αντικείμενο της έρευνάς μας. Το έργο της τιμωρίας των ενόχων ανήκει στην ανεξάρτητη ελληνική δικαιοσύνη».
Η έκθεση των 180 σελίδων
Η έκθεση των 180 σελίδων παρουσιάζει μία σειρά από αιτιώδεις και υποκειμενικούς παράγοντες που οδήγησαν στην τραγωδία της 28ης Φεβρουαρίου, όπως επίσης και μία σειρά από παρατηρήσεις για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων και συστάσεις ασφαλείας, που θα πρέπει να υλοποιηθούν άμεσα.
Όσον αφορά στους αιτιώδεις παράγοντες, το πόρισμα αναφέρει ότι τα δύο τρένα κινούνταν στην ίδια γραμμή και επίσης έγιναν λάθος χειρισμοί από τον σταθμάρχη. Ειδικότερα, εκείνη την ημέρα ο σταθμάρχης είχε να αντιμετωπίσει βλάβες, που δημιουργούσαν ολοένα και περισσότερες καθυστερήσεις στα δρομολόγια, ενώ η θέση εργασίας του δεν τον διευκόλυνε στη διεκπεραίωση της, καθώς οι μηχανισμοί επικοινωνίας βρίσκονταν δεξιά του και οι ενδείξεις των δρομολογίων στα αριστερά. Επιπλέον, όπως αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του πορίσματος, τη μοιραία ημέρα ο σταθμάρχης βρισκόταν σε συναισθηματική φόρτιση λόγω του ότι παρ’ ολίγον να πραγματοποιηθεί νωρίτερα ένα παρόμοιο δυστύχημα.
Παράλληλα, η εντολή αναχώρησης του Intercity 62 δόθηκε προφορικά και δεν επιβεβαιώθηκε από τον οδηγό, ο οποίος ακόμα και όταν έφτασε στην αλλαγή 118 και μπήκε στην αντίθετη γραμμή δεν επικοινώνησε, πληροφορίες που είναι εδώ και καιρό γνωστές. Όπως επίσης είναι ήδη γνωστά η υποστελέχωση του σιδηρόδρομου, οι υποβαθμισμένες υποδομές, η έλλειψη μηχανισμού συστηματικής παρακολούθησης της απόδοσης των σταθμαρχών και συνάμα η οικονομική κρίση και η έλλειψη ή η ανεπάρκεια χρηματοδότησης για έργα αναβάθμισης του σιδηρόδρομου.
Την ίδια ώρα, οι συνθήκες εργασίας του προσωπικού που εκτελεί κρίσιμες εργασίες ασφαλείας και η πεποίθηση ότι η τήρηση των κανόνων καλύπτει τους λειτουργικούς κινδύνους αποτελούν ορισμένους από τους υποκειμενικούς παράγοντες του δυστυχήματος. Να σημειωθεί δε, ότι οι έρευνες της ΡΑΣ είχαν επικεντρωθεί μόνο στις μη συμμορφώσεις και όχι στη βελτίωση των σιδηροδρόμων. Συν τοις άλλοις, η έλλειψη ενός οργανισμού όπως ο ΕΟΔΟΣΑΑΜ, προστίθεται στο πόρισμα – κόλαφο για τις ελλείψεις του σιδηροδρομικού δικτύου. Επίσης, δεν υπήρχε διαθέσιμη διαδικασία εντός της Hellenic Train για τη συστηματική παρακολούθηση της απόδοσης των μηχανοδηγών και τη συνεχή εκπαίδευσή του στις επικοινωνίες.
Λίγα θύματα κατέληξαν από τη φωτιά
Το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη, απαριθμεί 57 θύματα, 81 βαριά τραυματισμένους και 99 ελαφριά τραυματισμένους. Ωστόσο, αυτό που έδειξε το πόρισμα είναι ότι μόλις 5-7 άτομα πέθαναν από τη φωτιά που ξέσπασε και τα περισσότερα θύματα έχασαν τη ζωή τους λόγω της σύγκρουσης. Το πόρισμα του ΕΟΔΟΣΑΑΜ επισημαίνει ότι τα σιδηροδρομικά οχήματα δεν είναι σχεδιασμένα για σύγκρουση άνω των 36 χλμ/ώρα.
Και εδώ τίθεται εκ νέου το ερώτημα, τι ισχύει με την πυρόσφαιρα που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια του δυστυχήματος. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα του πορίσματος, δεν υπάρχει ένδειξη ότι ο τεχνικός εξοπλισμός του εμπλεκόμενου τροχαίου υλικού, προκάλεσε τον σχηματισμό και την επέκταση της πυρόσφαιρας που προέκυψε μετά την σύγκρουση. Όσον αφορά το αν υπήρχε κάποιο εύφλεκτο υλικό, το πόρισμα επιβεβαιώνει την πιθανή παρουσία ενός αγνώστου καύσιμου, ενώ αναφέρθηκε ότι σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το φορτίο της εμπορικής αμαξοστοιχίας δε θα μπορούσε να προκαλέσει έκρηξη ή φωτιά.
Απώλεια πληροφοριών ζωτικής σημασίας
Αυτό που υπογραμμίστηκε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου μεταξύ άλλων είναι και οι «λάθος χειρισμοί» μετά το μοιραίο δυστύχημα, που αποτέλεσαν τροχοπέδη στη διερεύνησή του. Πιο συγκεκριμένα, επί της ουσίας δεν υπήρξε πραγματικός συντονισμός των υπηρεσιών σε επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο στον τόπο του συμβάντος, όπως επίσης δεν εφαρμόστηκε σωστά η επιχειρησιακή περίμετρος και δεν χαρτογραφήθηκε σωστά ο χώρος διερεύνησης.
Αλλά, ένα από τα κρισιμότερα λάθη, είναι και η «παρέμβαση» στον χώρο του δυστυχήματος, γεγονός που οδήγησε στην απώλεια πληροφοριών, που θα έπαιζαν ρόλο κλειδί στη διερεύνηση των αιτιών που οδήγησαν στη σύγκρουση των τρένων και στον θάνατο 57 ατόμων.
Ζητήματα ασφαλείας
Όπως είχε γίνει εξ αρχής γνωστό, το πόρισμα του ΕΟΔΟΣΑΑΜ περιλαμβάνει μία σειρά από συστάσεις που θα πρέπει να υλοποιηθούν άμεσα για να επέλθει η ασφάλεια στους σιδηρόδρομους. Από την άλλη, αυτή τη στιγμή κανείς δε μπορεί να απαντήσει αν είναι ασφαλές για τους πολίτες να μετακινηθούν με το άλλοτε προσφιλές μέσο.
Ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας, ανέφερε μεταξύ άλλων λίγο μετά τη δημοσίευση του πορίσματος «…Σε γενικές γραμμές, το πόρισμα επιβεβαιώνει τα βασικά συμπεράσματα της Έκθεσης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων (ERA), που υποβλήθηκε τον Οκτώβριο του 2023, και η οποία οδήγησε στη διαμόρφωση, υποβολή και εφαρμογή Σχεδίου Δράσης για την Ασφάλεια και τη Διαλειτουργικότητα, υπό τον συντονισμό του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, με τη συμβολή των ευρωπαϊκών θεσμών. Οποιαδήποτε πρόσθετη ενέργεια προκύπτει από το πόρισμα, σε συνεργασία με τον ERA, θα ενσωματωθεί στο Σχέδιο Δράσης.
Σήμερα, το Σχέδιο Δράσης βρίσκεται σε φάση υλοποίησης, με την Κυβέρνηση να έχει ήδη υποβάλει 3 διμηνιαίες αναφορές προόδου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Σεπτέμβριος 2024, Νοέμβριος 2024 και Ιανουάριος 2025).
Το εν λόγω Σχέδιο Δράσης, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2026, καλύπτει 5 βασικές θεματικές ενότητες:
- Εφαρμογή συστημικής προσέγγισης στη σιδηροδρομική ασφάλεια, με βάση το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο.
- Βελτίωση των διαδικασιών διαπίστευσης, παρακολούθησης και κοινοποίησης για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων.
- Οργανωτική μεταρρύθμιση του σιδηροδρομικού τομέα.
- Ενίσχυση του Εθνικού Φορέα Διερεύνησης (ΕΟΔΑΣΑΑΜ).
- Προώθηση γνώσης και κουλτούρας για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων.
Στη βάση αυτού του Σχεδίου, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει ήδη αναλάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και έχει επιτύχει διακριτά αποτελέσματα, ολοκληρώνοντας πολλές δράσεις στις ανωτέρω θεματικές ενότητες, όπως αναγνωρίζεται και στο πόρισμα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ […] Έχουν γίνει πολλά και ουσιαστικά βήματα, ωστόσο χρειάζεται επιμονή και υπομονή, ώστε να αντιμετωπισθούν παθογένειες ετών και να επιτευχθεί η συνολική αναβάθμιση του ελληνικού σιδηρόδρομου και η αποκατάσταση της αξιοπιστίας του, στο επίπεδο που αξίζει στην πατρίδα μας...»
Σήμερα, Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου 2025, ακριβώς δύο χρόνια μετά από το δυστύχημα των Τεμπών, θα πραγματοποιηθούν τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας για τους 57 νεκρούς των Τεμπών. Σήμερα δύο χρόνια μετά, οι πολίτες δεν είναι ακόμα σε θέση να γνωρίζουν τι συνέβη πραγματικά εκείνο το βράδυ.
Ωστόσο, το πόρισμα του ΕΟΔΟΣΑΑΜ αποτελεί μία καλή αρχή για τη βελτίωση του σιδηροδρόμου για να μη ζήσουμε ξανά νέες τραγωδίες.
Διαβάστε επίσης:
ΟΣΥ: Θέμα ημερών η κυκλοφορία των νέων 18μετρων λεωφορείων στην Αττική – Όλο το χρονοδιάγραμμα
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
