Δικαστική απόφαση: Επιμέλεια και επικοινωνία του τέκνου μετά από συναινετικό διαζύγιο

Διαφορετική ρύθμιση της επιμέλειας και επικοινωνίας του τέκνου μετά από συναινετικό διαζύγιο

Σύμφωνα με το άρθρο 1441 παρ. 3 ΑΚ, αν υπάρχουν ανήλικα τέκνα, για να εκδοθεί συναινετικό διαζύγιο πρέπει να προσκομίζεται έγγραφη συμφωνία των συζύγων, που να ρυθμίζει την επιμέλεια των τέκνων και την επικοινωνία με αυτά. Η συμφωνία επικυρώνεται από το δικαστήριο και ισχύει ώσπου να εκδοθεί απόφαση για το θέμα αυτό, σύμφωνα με το άρθρο 1513.

Από την παραπάνω διάταξη συνάγεται ότι η συμφωνία των γονέων ανήλικου τέκνου, που ρυθμίζει την επιμέλειά του και την επικοινωνία με αυτό, η οποία επικυρώνεται από το δικαστήριο που εκδίδει το συναινετικό διαζύγιο, αποτελώντας προϋπόθεση για την έκδοσή του, έχει μόνο προσωρινό χαρακτήρα, πλην, όμως, η ισχύς της εξακολουθεί εωσότου εκδοθεί απόφαση του δικαστηρίου κατά την αμφισβητούμενη δικαιοδοσία, που να ρυθμίζει είτε μόνο την επιμέλεια είτε την άσκηση γενικά της γονικής μέριμνας, περιεχόμενο της οποίας είναι και η επιμέλεια του προσώπου του ανήλικου τέκνου των διαζευγμένων γονέων, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 1513 του ΑΚ.

Οι διαζευγμένοι γονείς του ανήλικου τέκνου και μετά το συναινετικό διαζύγιο είναι ενδεχόμενο να εφαρμόζουν τη συμφωνημένη ρύθμιση της επιμέλειας του τέκνου τους και της επικοινωνίας τους με αυτό, που επικυρώθηκε από το δικαστήριο που εξέδωσε το συναινετικό διαζύγιο, οπότε δεν είναι ανάγκη να καταφύγουν στο δικαστήριο, για να εκδοθεί σχετική με το θέμα αυτό απόφαση, κατά την αμφισβητούμενη δικαιοδοσία.

Αν, όμως, οι γονείς του ανήλικου τέκνου επιθυμούν διαφορετική ρύθμιση της επιμέλειας του τέκνου ή της επικοινωνίας με αυτό, μετά το διαζύγιο, οφείλουν να καταφύγουν στο δικαστήριο, προκειμένου να ρυθμιστεί το σχετικό θέμα δικαστικά, με τη διαδικασία που προβλέπει το άρθρο 681Β’ του ΚΠολΔ, όπως τα δικαιώματα αυτά προσδιορίζονται από τα άρθρα 1510 παρ. 3 και 1518 έως 1520 ΑΚ (ΕφΔωδ 47/2002 δημ. «Νόμος», ΕφΘεσ 330/2000 Αρμεν 55.1494, ΕφΑθ 548/1999 ΕλλΔνη 40. 1116, ΕφΑθ 7393/1993 ΕλλΔνη 35.439).

Περαιτέρω, κατά το άρθρο 1520 ΑΚ, ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, διατηρεί δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας με αυτό, και, στην περίπτωση διαφωνίας των γονέων του ανηλίκου ως προς την άσκηση του δικαιώματος αυτού, το δικαστήριο καθορίζει τον τρόπο κατά τον οποίο θα γίνεται η επικοινωνία (ΑΠ 719/1996 ΕΕΝ 65.60, ΕφΘεσ 2322/1997 ΕλλΔνη 40.359). Το δικαίωμα αυτό, που πηγάζει ευθέως από την προδιαληφθείσα διάταξη, λειτουργεί μέσα στη φύση των οικογενειακών δικαιωμάτων, πλην, όμως, αυτό δεν αποτελεί παράλληλα και καθήκον, όπως συμβαίνει με τη γονική μέριμνα και γι’ αυτό δεν υφίσταται νομική υποχρέωση για το γονέα που δεν διαμένει με το τέκνο να επικοινωνεί με αυτό και εντεύθεν δεν μπορεί να εξαναγκασθεί η επικοινωνία του με το ανήλικο τέκνο του, με αγωγή στρεφόμενη εναντίον του.

Επομένως, ενάγων στη δίκη για τη ρύθμιση του δικαιώματος επικοινωνίας με το ανήλικο τέκνο είναι ο γονέας που δεν ασκεί τη γονική μέριμνα ή δεν διαμένει μαζί με το τέκνο και σε καμία περίπτωση δεν νομιμοποιείται ενεργητικά ο γονέας που ασκεί τη γονική μέριμνα ή διαμένει μαζί του το τέκνο (ΕφΘεσ 256/2000 Αρμ 2001.1055, ΕφΘεσ 2322/1997 ΕλλΔνη 40.358).

Περαιτέρω, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1536 ΑΚ, αν από τότε που εκδόθηκε δικαστική απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα και την επικοινωνία των γονέων με το ανήλικο τέκνο, μεταβλήθηκαν οι συνθήκες, το δικαστήριο οφείλει, κατόπιν αιτήσεως ενός ή και των δύο γονέων, των πλησιεστέρων συγγενών ή και του Εισαγγελέα, να προσαρμόσει την απόφασή του στις νέες συνθήκες, με την ανάκληση ή τη μεταρρύθμισή της, σύμφωνα με το συμφέρον του τέκνου (ΑΠ 1377/1996 ΕλλΔνη 38.1953, ΕφΘεσ 1560/2003 Αρμ 2003.1273, ΕφΘεσ 2322/1997 ΕλλΔνη 40.358, Γεωργιάδη – Σταθόπουλου ΑΚ, άρθρο 1520, αρ. 47), αρμόδιο δε δικαστήριο και στις δύο περιπτώσεις είναι εκείνο που εξέδωσε τη σχετική απόφαση και που κρίνει κατά την ίδια διαδικασία (ΕφΘεσ 2322/1997 ΕλλΔνη 40.358, ΕφΑθ 1903/1999 ΕλλΔνη 42.751).

Με δικαστική απόφαση εξομοιώνεται και ο δικαστικός συμβιβασμός, τη δύναμη της οποίας έχει, αφού με αυτόν περατώνεται η δίκη και λύεται οριστικώς η διαφορά, σύμφωνα με το περιεχόμενό του (ΑΠ 1468/1991 ΕλλΔνη 33. 835, ΑΠ 1220/1980 ΝοΒ 29,548, ΕφΑθ 12521/1995 Δνη 39, 153, αντίθετη ΕφΑθ 5561/2000 Δνη 42, 234). Με αυτήν όμως την διφυούς, δικονομικού και ουσιαστικού χαρακτήρα, σύμβαση του δικαστικού συμβιβασμού, ρυθμίζονται έννομες σχέσεις περιουσιακού δικαίου, επιδεκτικές διαθέσεως (ΑΠ 1268/1990 ΕΕΝ 58, 534).

Συνεπώς, δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο δικαστικού συμβιβασμού οι διαφορές, οι αναφερόμενες σε θέματα προσωπικής ή οικογενειακής καταστάσεως ή γαμικών σχέσεων, διότι οι σχέσεις αυτές, ως εκ του ηθικού περιεχομένου τους, ανάγονται στη δημόσια τάξη και αποτελούν αναγκαστικό δίκαιο (ΑΠ 344/1996 ΕλλΔνη 38.84, ΕφΑθ 1461/1997 ΕλλΔνη 38.868 ). Για ορισμένες, όμως, περιοριστικά αναφερόμενες στο νόμο διαφορές οικογενειακού δικαίου και συγκεκριμένα για διαφορές που αναφέρονται στην άσκηση της γονικής μέριμνας ή μόνο της επιμέλειας για ανήλικο τέκνο και στην επικοινωνία με αυτό, παρότι και αυτές δεν συνιστούν ιδιωτικές διαφορές δεκτικές διαθέσεως, επιβάλλεται πλέον, μετά την τροποποίηση του άρθρου 681 Γ παρ. 2 εδ. 3 ΚΠολΔ, με το άρθρο 38 Ν. 2447/1996, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 19 παρ. 3 Ν. 2521/1997, η, επί ποινή απαραδέκτου της συζητήσεως των αγωγών που έχουν ως αντικείμενο τις διαφορές αυτές, απόπειρα συμβιβαστικής επίλυσης αυτών.

Η απόπειρα, δηλαδή, αυτή, για συμβιβαστική επίλυση των εν λόγω διαφορών συνιστά διαδικαστική προϋπόθεση του παραδεκτού της συζητήσεως της αγωγής (ΕφΑθ 9215/1999 ΕλλΔνη 40.1109-1110). Ο συμβιβασμός, όμως, αυτός στις διαφορές αυτές, και όταν επιτυγχάνεται, δεν δεσμεύει οπωσδήποτε το δικαστήριο, παρά μόνο όταν αποβλέπει στο συμφέρον του ανηλίκου (άρθρο 681 Γ παρ. 2 εδάφιο τελευταίο). Αυτό σημαίνει, ότι η διάγνωση της έννομης σχέσης και η επίλυση της διαφοράς εξακολουθούν να γίνονται από το δικαστήριο, ανεξαρτήτως επιτεύξεως ή μη συμβιβασμού, εφόσον το τελευταίο ερευνά υποχρεωτικά, με βάση τα αποδεικτικά μέσα που προσάγονται από τους διαδίκους, αν ο συμβιβασμός που επιτεύχθηκε εξυπηρετεί ή όχι το αληθινό συμφέρον του ανηλίκου και εκδίδει ανάλογη απόφαση σύμφωνη ή αντίθετη προς το περιεχόμενο του συμβιβασμού (ΕφΑθ 9215/99 ΕλλΔνη 40.1110, ΕφΑθ 9215/98 ΑρχΝ.Ν.830, ΕφΑθ 3743/1996 ΕλλΔνη 39.386 και ιδίως σελ. 391).

Συνεπώς, ο παραπάνω δικαστικός συμβιβασμός δεν συνιστά εκτελεστό τίτλο, ούτε καταργείται με αυτόν καθ’ εαυτόν η δίκη που άνοιξε με την άσκηση των άνω αγωγών, αλλά η δίκη περατώνεται με την έκδοση της δικαστικής απόφασης.

Επομένως, δικαστικός συμβιβασμός που γίνεται για τις εν λόγω διαφορές χωρίς να επακολουθήσει δικαστική απόφαση δεν επιφέρει τα αποτελέσματα του δικαστικού συμβιβασμού. Κατ’ αναλογία, πρέπει να γίνει δεκτό ότι και η προαναφερόμενη σύμβαση, με την οποία οι γονείς ρυθμίζουν τα θέματα της επιμέλειας για τα ανήλικα τέκνα και της επικοινωνίας με αυτά, κατά τη διαδικασία εκδόσεως του συναινετικού διαζυγίου, που αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοσή του και έχει μόνο προσωρινό χαρακτήρα, πλην, όμως, η ισχύς της εξακολουθεί εωσότου εκδοθεί απόφαση του δικαστηρίου κατά την αμφισβητούμενη δικαιοδοσία (ΕφΘεσ 330/2000 Αρμ 55.1494), στερείται εκτελεστότητας και, ως μη επιλύουσα οριστικά τη διαφορά, δεν εξομοιώνεται με δικαστική απόφαση και, κατά συνέπεια, δεν υπόκειται σε μεταρρύθμιση, αφού σε τέτοια υπόκεινται οι δικαστικές αποφάσεις (ΕφΔωδ 191/2003 Τράπεζα Νομικών Πληφοριών ΔΣΑ). { απόσπασμα της υπ.αρ. 157/2015 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς , Διαδικασία Ασφαλιστικών Μέτρων, δημοσιευμένη στην Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών του ΔΣΑ}

Στεφανία Σουλή
Δικηγόρος- Διαμεσολαβήτρια

Πηγή: www.atheativia.psichogios.gr – Law & Culture

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ: Δικαστική κρίση: Το επίδομα 300 ευρώ λόγω νοητικής υστέρησης του ανηλίκου που λαμβάνει η μητέρα , δεν προσμετράται στην διατροφή

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Δικαστική απόφαση: Διαγραφή προστίμων σε άνεργους που δεν είχαν πληρώσει εισιτήριο στα ΜΜΜ

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ:  Δικαστική απόφαση: Εγκατάλειψη εγκύου και προσβολή προσωπικότητας