ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Με την υπόθεση της Μπαϊντάα Σ., βασικής «πηγής» των ρεπορτάζ του περιοδικού «Der Spiegel» για το – όπως αποδείχθηκε – ανύπαρκτο περιστατικό θανάτου ενός παιδιού στον Έβρο, ασχολείται η ελβετική Neue Zürcher Zeitung. Σύμφωνα με την εφημερίδα, το γερμανικό περιοδικό, «αντί να συμβιβαστεί ειλικρινά με τις δικές του αποτυχίες, συνεχίζει να εξαπατά το κοινό μέχρι σήμερα».
Το Spiegel αναγκάστηκε πρόσφατα να αφαιρέσει τρία άρθρα και ένα podcast σχετικά με ένα «προσφυγικό δράμα», επειδή βασιζόταν σε κατασκευασμένες ιστορίες, επισημαίνει η εφημερίδα της Ζυρίχης, σε ένα ιδιαίτερα εκτενές άρθρο της.
«Ένα ερώτημα παραμένει: είναι οι δημιουργοί του κορυφαίου μέσου με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία και τις περισσότερες παραπομπές στη Γερμανία απλώς αφελείς ή μήπως κρύβουν σκόπιμα το γεγονός ότι εξαπατήθηκαν από έναν μάρτυρα που ήταν περισσότερο φαντασιόπληκτος από ό,τι αξιόπιστος;», γράφει η εφημερίδα, η οποία επιχείρησε να μιλήσει με την Μπαϊντάα Σ., αφού την εντόπισε σε επαρχιακή περιοχή της Ρηνανίας – Παλατινάτου, αλλά η 27χρονη αρνήθηκε.
«Όχι, δεν θέλω πλέον να μιλήσω για το νησί και την Ελλάδα. Ήταν μια δύσκολη, θλιβερή περίοδος. Τώρα θέλω να αρχίσω μια νέα ζωή», είπε στους δημοσιογράφους της ΝΖΖ.
Το πώς ακριβώς ενεπλάκη στην υπόθεση η Μπαϊντάα Σ. παραμένει ασαφές, επισημαίνει η εφημερίδα, αλλά εξηγεί ότι η νεαρή γυναίκα, η οποία εμφανιζόταν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ως κοσμοπολίτισσα «Influencer», βρέθηκε ξαφνικά τον περασμένο Αύγουστο να ζητά βοήθεια για λογαριασμό 38 προσφύγων οι οποίοι υποτίθεται ότι είχαν εγκλωβιστεί αβοήθητοι στο νησί του Έβρου.
«Είναι η αρχή μιας διεθνούς εκστρατείας κατά της πολιτικής της ΕΕ για τη μετανάστευση (…) Το Spiegel κάνει λόγο για πανευρωπαϊκό έγκλημα», αναφερόμενο σε υποτιθέμενα pushbacks της Ελλάδας. «Σε αυτή την περίπτωση ένα κορίτσι που το έλεγαν Μαρία πέθανε από δάγκωμα σκορπιού επειδή οι υπηρεσίες της ΕΕ δεν προσέφεραν βοήθεια», επισημαίνει η ΝΖΖ, παραπέμποντας στο δημοσίευμα του γερμανικού περιοδικού.
Η ΝΖΖ εξηγεί ακόμη ότι «ο τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν απειλεί τακτικά με πόλεμο την Ελλάδα, χρησιμοποιώντας τα εκατομμύρια των μεταναστών και Σύρων προσφύγων ως μοχλό πίεσης κατά της ΕΕ» και προσθέτει ότι «σύμφωνα με τα σωστικά συνεργεία, οι διακινητές επανειλημμένα δημιουργούν επείγουσες καταστάσεις προκειμένου να πείσουν τις αρχές να επέμβουν, π.χ. με βρέφη τα οποία υποτίθεται ότι είναι άρρωστα, ενώ είναι υγιή» και ότι «οι ΜΚΟ που προωθούν το άνευ όρων δικαίωμα στη μετανάστευση συχνά παρουσιάζουν δηλώσεις μεταναστών ως γεγονότα και οι δημοσιογράφοι με τη σειρά τους θεωρούν αυτές τις διηγήσεις ως έρευνα».
Η Μπαϊντάα Σ. βρισκόταν σε επαφή με ελληνικές ΜΚΟ και ο δικηγόρος κάποιας από αυτές τις οργανώσεις την έφερε σε επαφή με τον ανταποκριτή του Spiegel, αναφέρει το ρεπορτάζ και παραθέτει τα ερωτηματικά που προκύπτουν από την κάλυψη της υπόθεσης.
Όπως λέει, η Μπαϊντάα Σ. εξαφανίστηκε μια μέρα πριν από την άφιξη στην Ελλάδα της ομάδας των μεταναστών που εκπροσωπούσε. Πώς μπόρεσε να φύγει από την Ελλάδα, απλώς ως αιτούσα άσυλο; Ήταν πρόσφυγας το καλοκαίρι του 2022 ή προσποιείτο για τα ΜΜΕ; «Το όνομά της δεν περιλαμβάνεται καν σε λίστα προσφύγων που εστάλη στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», η υποτιθέμενη γιαγιά της για την οποία μιλούσε σε βιντεομηνύματα δεν υπήρχε, όπως πιθανόν δεν υπάρχει και η μικρή Μαρία, η οποία υποτίθεται ότι πέθανε στο νησί», γράφει η ΝΖΖ και επισημαίνει την προσπάθεια του Spiegel να ελέγξει το σκάνδαλο με κάθε είδους ελιγμούς και να παρουσιάσει την υπόθεση ως μια «λυπηρή αποτυχία».
Στις 30 Δεκεμβρίου 2022, το περιοδικό δημοσιεύει τις εξηγήσεις του. «Τα άρθρα θα έπρεπε να έχουν διατυπωθεί πιο προσεκτικά», έγραψε το Spiegel.
«Ο αναπληρωτής διευθυντής διεθνών ειδήσεων μετέτρεψε τις δηλώσεις των προσφύγων σε γεγονότα, κανείς δεν τα ήλεγξε», αντιτείνει η ΝΖΖ κάνει λόγο για «μία από τις μεγαλύτερες υποθέσεις fake news από την εποχή του σκανδάλου με τον Κλάας Ρελότιους (σσ. πρώην συντάκτη του Spiegel, ο οποίος το 2018 παραδέχθηκε ότι σε τουλάχιστον 14 άρθρα είχε διαστρεβλώσει γεγονότα ή επινοήσει δηλώσεις)».
Σημειώνει επίσης ότι ο ανταποκριτής του περιοδικού στην Ελλάδα «ακολουθούσε» την Μπαϊντάα Σ. στο Instagram, αλλά προφανώς δεν είχε παρατηρήσει κάτι για την προηγούμενη ζωή της, η οποία δεν ταίριαζε στη γυναίκα του περασμένου καλοκαιριού, η οποία εμφανιζόταν βουρκωμένη και απεριποίητη.
«Υπάρχουν σημαντικές αμφιβολίες για την αξιοπιστία της Μπαϊντάα Σ.», συνεχίζει η ελβετική εφημερίδα και προσθέτει ότι, ακόμη και η ΜΚΟ Humanrights 360, η οποία είχε δώσει πληροφορίες στα ΜΜΕ για την υπόθεση του Έβρου, έλαβε τελικά δημοσίως αποστάσεις από το ρεπορτάζ του Spiegel.
Επιπλέον, όταν η ΝΖΖ απηύθυνε στο Spiegel το ερώτημα, «γιατί η Μπαϊντάα Σ. εξακολουθεί να αναφέρεται στο ρεπορτάζ του ως μάρτυρας», το περιοδικό επικαλέστηκε απλώς την «προστασία των πληροφοριοδοτών και των πηγών» προκειμένου να μην απαντήσει.
Το ρεπορτάζ της ΝΖΖ κλείνει με μια ερώτηση που απηύθυνε η εφημερίδα στη Μπαϊντάα Σ. σχετικά με τη γιαγιά της, για την οποία υποτίθεται ότι ζητούσε βοήθεια. Η 70χρονη θα έπρεπε να βρίσκεται στην Ελλάδα, σύμφωνα με όσα έλεγε τότε η νεαρή γυναίκα. «Η γιαγιά μου δεν είναι ακόμη στην Ελλάδα», απάντησε.
Αναλυτικά τι αναφέρει η NZZ:
Τον Μάρτιο του 2021, για παράδειγμα, δημοσίευσε μια φωτογραφία στο Instagram μιας γυναίκας που κρατά ένα φλιτζάνι καφέ και διαβάζει ένα βιβλίο, τα πόδια της είναι καλυμμένα με ένα χνουδωτό ύφασμα. Ως τοποθεσία δίδεται η «Γερμανία». (σ.σ. η Μπαιντά φαίνεται να έχει πλέον κλείσει το προφίλ της στο Instagram).
Είναι η αφετηρία μιας διεθνούς εκστρατείας κατά της Μεταναστευτικής Πολιτικής της ΕΕ. Οι πρόσφυγες, σύμφωνα με το Spiegel, τον Guardian, το Channel 4 και άλλα ΜΜΕ, μεταφέρθηκαν στα σύνορα από τις τουρκικές Αρχές, αλλά οι Έλληνες συνοριοφύλακες του απέτρεπαν από το να διασχίσουν τα σύνορα της ΕΕ χρησιμοποιώντας βία. Με αυτά τα Pushbacks, συνέχιζε το άρθρο, η Ελλάδα παραβίαζε για ακόμα μια φορά τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Ακόμη χειρότερα, στην προκειμένη περίπτωση μια κοπέλα ονόματι Μαρία έχασε τη ζωή της από τσίμπημα σκορπιού, επειδή οι Αρχές της ΕΕ απέτυχαν να παράσχουν βοήθεια, υποστηριζόταν στο δημοσίευμα. Αν δεν επέμβουν, ένα άλλο κορίτσι κινδυνεύει να πεθάνει. Το Spiegel έκανε λόγο για «έγκλημα ολόκληρης της Ευρώπης», η οποία δείχνει μέσα από αυτό το παράδειγμα το πώς θυσιάζονται οι αξίες στα σύνορά της.
Η εκστρατεία στα ΜΜΕ που ξεκίνησε το SPIEGEL στις 10 Αυγούστου εναντίον της ΕΕ και της ελληνικής κυβέρνησης αφορά έναν τομέα, στον οποίο όλες οι πλευρές καταφεύγουν σε τεχνάσματα, συγκαλύψεις και ψέματα. Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απειλεί τακτικά την Ελλάδα με πόλεμο, χρησιμοποιεί δε τα εκατομμύρια μεταναστών και Σύρων προσφύγων, ορισμένοι από τους οποίους ζουν εδώ και χρόνια στην Τουρκία, ως μοχλό πίεσης εναντίον της ΕΕ. Σύμφωνα με στοιχεία από διασώστες, οι διακινητές επανειλημμένα σκηνοθετούν επείγουσες καταστάσεις, προκειμένου να πείσουν τις Αρχές να επέμβουν, για παράδειγμα μωρά που υποτίθεται ότι είναι άρρωστα αλλά στην πραγματικότητα είναι υγιή.
ΜΚΟ που προπαγανδίζουν το άνευ όρων δικαίωμα στη Μετανάστευση, συχνά παρουσιάζουν δηλώσεις μεταναστών σαν γεγονότα. Οι δημοσιογράφοι από την πλευρά τους παίρνουν αυτές τις περιγραφές και τις αναδεικνύουν ως προϊόν έρευνας. Η κύρια πηγή για τα προαναφερθέντα δημοσιεύματα ήταν η Baidaa S. Ήδη από τον Ιούλιο του 2022 είχε έρθει μέσω κινητού τηλεφώνου σε επαφή με ελληνικές ΜΚΟ, όπως η Alarm Phone και η Humanrights 360, έστελνε φωτογραφίες, βίντεο και καλούσε σε βοήθεια. «Κανείς δεν μας θέλει, κανείς δεν μας βοηθά», έλεγε σε ένα βίντεο στα αγγλικά σχεδόν κλαίγοντας, «πεθαίνω από πείνα και δίψα, πεθαίνω ψυχικά και σωματικά». Και η 70χρονη γιαγιά της βρισκόταν σε κίνδυνο, υποστήριζε τότε. Δικηγόροι των ΜΚΟ έδωσαν τον αριθμό τηλεφώνου της Baidaa S. σε επιλεγμένους δημοσιογράφους, κυρίως στο Γιώργο Χρηστίδη, τον ανταποκριτή του Spiegel στην Ελλάδα.
Αυτό που διηγείτο η Baidaa S., οι δημοσιογράφοι τα αναμετέδωσαν αυτολεξεί στο κοινό τους. Ένα podcast του Spiegel στις 19 Αυγούστου ξεκινά με μία φράση της Baidaa S.: «Ένα πεντάχρονο κορίτσι είναι νεκρό, τσιμπημένο από σκορπιό». Ο Χρηστίδης ανέφερε στο Twitter ότι η Baidaa S. έχει δει από τον Ιούλιο τουλάχιστον τρεις ανθρώπους να πεθαίνουν. Οι ΜΚΟ, με τις οποίες συνεργάζονται ΜΜΕ όπως το Spiegel, δημοσίευσαν επίσης θολές εικόνες μιας κοπέλας ξαπλωμένης στο έδαφος και προσφύγων που φέρονταν να ξυλοκοπήθηκαν από ελληνικές και τουρκικές Δυνάμεις Ασφαλείας.
Αργότερα δεν έγινε σχεδόν καμία αναφορά στους περισσότερους του ενός θανάτου που η Baidaa S. ισχυριζόταν ότι είχε δει. Αντίθετα, σύντομα εκφράστηκαν αμφιβολίες για όσα είπε για την 5χρονη Μαρία. Αλλά και η συμπεριφορά της προκάλεσε ερωτηματικά.
Στις 15 Αυγούστου διεδώθηκαν οι 38 πρόσφυγες μόλις βρέθηκαν σε ελληνικό έδαφος. Οι πρόσφυγες καταγράφηκαν και οδηγήθηκαν στην περιφερειακή ενότητα Δράμας στις 9 Σεπτεμβρίου, σε εγκατάσταση για αιτούντες Άσυλο. Εκεί είχε σχεδιαστεί να παραμείνουν, μέχρι να διεκπεραιωθούν οι αιτήσεις τους.
Ωστόσο, η Baidaa S. εξαφανίστηκε μόλις μία ημέρα μετά την άφιξή της. Επίσης, το όνομά της δεν περιλαμβάνεται σε κατάλογο που απέστειλαν οι πρόσφυγες στα μέσα Ιουλίου στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η 70χρονη γιαγιά της, για την οποία μιλούσε σε βιντεομηνύματά της, ξαφνικά φαίνεται να μην είναι πια η γιαγιά της. Και το κοριτσάκι Μαρία, το οποίο έχασε τη ζωή του από σκορπιό και για το οποίο μιλούσε, πιθανότατα δεν υπάρχει, όπως διαπίστωσαν σύντομα Έλληνες δημοσιογράφοι. Το δεύτερο κορίτσι που φέρεται να τσιμπήθηκε από σκορπιό ήταν υγιές.
Έκτοτε το Spiegel, με τη συμπαράσταση ΜΜΕ όπως η Deutsche Welle, προσπάθησε να περιορίσει το σκάνδαλο χρησιμοποιώντας κάθε είδους τεχνάσματα απόσπασης της προσοχής -και να παρουσιάσει την υπόθεση ως μια λυπηρή αστοχία. Λαμβάνοντας υπόψη το είδος των πηγών, έγραφε το περιοδικό σε μια «επεξεργασία της υπόθεσης» που δημοσιεύτηκε στις 30 Δεκεμβρίου, τα άρθρα θα έπρεπε να είχαν διατυπωθεί «πιο προσεκτικά». Ο αναπληρωτής επικεφαλής του τμήματος Εξωτερικών Θεμάτων ανύψωσε τις δηλώσεις των προσφύγων σε γεγονότα, κανείς δεν τις έλεγξε, υποστηρίχθηκε. Λόγω των πολλών σφαλμάτων, τα συγκεκριμένα άρθρα δεν θα είναι πλέον δημοσιευμένα. Ωστόσο, η Σύνταξη του περιοδικού επαίνεσε εαυτήν ότι «εξέτασε και πάλι σε βάθος» την υπόθεση.
Ο ελεγκτικός μηχανισμός του περιοδικού διευκρίνισε τα ερωτήματα για το κατά πόσον υπάρχουν θανατηφόροι σκορπιοί στη συνοριακή περιοχή του Έβρου (απάντηση: Όχι, αλλά δεν αποκλείεται ένα
αφυδατωμένο παιδί να πεθάνει από τσίμπημα) ή κατά πόσον οι πρόσφυγες βρίσκονταν σε ελληνικό έδαφος, όπως ισχυρίζονταν (Απάντηση: Μόνο εν μέρει, στην αρχή βρίσκονταν σε τουρκικό έδαφος, ίσως όμως να υποστηρίζονταν και από Τούρκους διακινητές).
Όμως το SPIEGEL δεν θέτει τα πιο σημαντικά ερωτήματα: Γιατί το όνομα της Baidaa S. δεν ήταν στον κατάλογο, τον οποίο οι πρόσφυγες έστειλαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων; Πώς κατόρθωσε να φύγει απλώς από την Ελλάδα ως αιτούμενη Άσυλο; Ήταν ακόμα πρόσφυγας το καλοκαίρι του 2022 ή υποκρινόταν στα ΜΜΕ;
Το Spiegel δεν αναφέρει λέξη για το γεγονός ότι η Baidaa S. ήταν εξαιρετικά ενεργή στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και δημοσίευε φωτογραφίες γερμανικών πόλεων και τοπίων ακόμη και πριν από την παραμονή της στην Ελλάδα. Δεν αναφέρει επίσης ότι είναι συγγραφέας βιβλίων εξοικειωμένη με τα ΜΜΕ. Ή ότι ο Γιώργος Χρηστίδης ακολούθησε τον λογαριασμό της Baidaa S. στο Instagram -και προφανώς δεν παρατήρησε τίποτα για την προηγούμενη ζωή της που δεν ταιριάζει με την εικόνα της γυναίκας, στην οποία αναφερόταν το καλοκαίρι του 2022. Αντίθετα, το Spiegel στην «επεξεργασία της υπόθεσης» στις 30 Δεκεμβρίου 2022 την αντιμετωπίζει σαν μια συνηθισμένη πρόσφυγα από τη Συρία και μια αξιόπιστη πηγή.
Η ΜΚΟ Humanrights 360, η οποία ενημέρωνε τα ΜΜΕ για την υπόθεση στον Έβρο, αποστασιοποιήθηκε πριν από λίγους μήνες δημοσίως από το ρεπορτάζ του Spiegel. Μετά από σχετικό αίτημα της NZZ, κανείς από τη ΜΚΟ δεν θέλησε να πει κάτι για την Baidaa S. Ωστόσο, μια υπάλληλος έγραψε ότι είναι γνωστό πως οι αιτήσεις Ασύλου και τα ταξίδια από την Ελλάδα σε άλλες χώρες συνδέονται με «μακροχρόνιες διαδικασίες». Η συνεργασία με το δικηγόρο που ήταν υπεύθυνος για την υπόθεση στον Έβρου διακόπηκε με απόφαση της ΜΚΟ.
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
- Δ. Καλαντώνη: Η ιστορία πίσω από την «Εξέλιξη Ζωής», οι δράσεις και οι στόχοι
- Attica Bank: Ανοίγει το παιχνίδι του ανταγωνισμού στις χρεώσεις
- Οι Έλληνες εφοπλιστές παρήγγειλαν εφέτος 230 πλοία – Ποιοι ναυπηγούν και ποιοι πούλησαν και αγόρασαν πλοία
- Άμεση Ανάλυση: Τι συμβαίνει με Optima Bank, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΟΠΑΠ, Profile, JP Morgan, MicroStrategy, Nike