Τα βήματα για την τακτοποίηση αυθαιρέτων στα δάση στο νομοσχέδιο που κατέθεσε στη Bουλή το ΥΠΕΝ

Με βάση συγκεκριμένα κριτήρια το νομοσχέδιο με τίτλο «Εκσυγχρονισμός της περιβαλλοντικής νομοθεσίας – Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου και  λοιπές διατάξεις» που κατατέθηκε χθες στη Βουλή από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δίνει τη δυνατότητα τακτοποίησης για 30 έτη κατοικιών που έχουν χτιστεί εντός δασών και δασικών εκτάσεων.

Σε συμμόρφωση με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ 685/2019) που έκρινε αντισυνταγματική την προηγούμενη προσπάθεια επίλυσης του ζητήματος προωθείται η εκ νέου ανάρτηση των δασικών χαρτών με τις περιοχές που είχαν εξαιρεθεί ως οικιστικές πυκνώσεις, εντός δύο μηνών.

Σημειώνεται ότι οικιστικές πυκνώσεις ορίζονται οι συγκεντρώσεις κατοικιών, οι οποίες παρουσιάζουν λειτουργική ενότητα λόγω του αριθμού τους, της εγγύτητας μεταξύ τους και της εξυπηρέτησής τους από κοινά δίκτυα.

Αφού ολοκληρωθεί η ανάρτηση των δασικών χαρτών και η υποβολή των σχετικών ενστάσεων θα εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) για τις λεπτομέρειες της τακτοποίησης βασισμένο σε  οικονομοτεχνικές μελέτες που θα γίνουν από τις Περιφέρειες.

Βάσει των νέων ρυθμίσεων αποκλείονται από την τακτοποίηση κτήρια που δεν έχουν τον χαρακτήρα κατοικίας ή κατασκευής συνοδεύουσας την κατοικία, κτήρια  που έχουν ανεγερθεί μετά την 28η Ιουλίου 2011 ή που βρίσκονται σε περιοχές του δικτύου Natura 2000.

Η αίτηση για την υπαγωγή του αυθαιρέτου στην τακτοποίηση υποβάλλεται από τον ιδιοκτήτη του εντός 6 μηνών από την έναρξη ισχύος του νέου νόμου σε περίπτωση που ο δασικός χάρτης που περιλαμβάνει το ακίνητο του ενδιαφερομένου έχει αναρτηθεί ή εντός 6 μηνών από την ανάρτηση του δασικού χάρτη, εάν αυτός αναρτηθεί μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος.

Η προθεσμία αυτή δεν αναστέλλεται για ενδιαφερόμενους που έχουν υποβάλει αντιρρήσεις του άρθρου 15 του ν. 3889/2010 (Α΄182), αίτηση για τη διόρθωση πρόδηλου σφάλματος του αναρτηθέντος δασικού χάρτη, αίτηση ακυρώσεως του κυρωθέντος δασικού χάρτη ή έχουν αμφισβητήσει με οποιαδήποτε άλλη διοικητική ή δικαστική διαδικασία το δασικό χαρακτήρα της έκτασης, στην οποία βρίσκεται η κατοικία τους.

Η αίτηση υποβάλλεται σε διαδικτυακή πλατφόρμα που τηρείται από το ν.π.δ.δ. Ελληνικό Κτηματολόγιο και θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: Την περιγραφή της κατοικίας, την οποία αφορά το αίτημα και των κατασκευών που την συνοδεύουν, ως προς την κάλυψη, τη δομημένη επιφάνεια και το ύψος, τη χρήση της κατοικίας, τον εντοπισμό της κατοικίας στην ιστοσελίδα του Ελληνικό Κτηματολόγιο, στον ειδικό διαδικτυακό τόπο ανάρτησης δασικών χαρτών και υποβολής αντιρρήσεων, παράβολο 250 ευρώ, το οποίο αποτελεί έσοδο του κρατικού προϋπολογισμού.

Η υποβολή του αιτήματος έχει ως συνέπεια την άμεση αναστολή των τυχόν επιβληθεισών διοικητικών κυρώσεων και τη μη επιβολή νέων, σε σχέση με την κατοικία και τις συνοδεύουσες αυτήν κατασκευές, συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής εξαίρεσης από την κατεδάφιση αυτής, μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας.

Οι όροι και προδιαγραφές λειτουργίας τής πλατφόρμας, η διαδικασία υποβολής της αίτησης και τα τυχόν απαιτούμενα δικαιολογητικά, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια, ορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Σύνταξη οικονομοτεχνικών μελετών

Βάσει των ρυθμίσεων του νομοσχεδίου που κατατέθηκε στη Βουλή για κάθε Περιφέρεια της χώρας καταρτίζεται οικονομοτεχνική μελέτη που καταγράφει τη δόμηση εντός των εκτάσεων που περιλαμβάνονται στους αναρτημένους ή κυρωμένους, κατά περίπτωση, δασικούς χάρτες ή σε δασικές περιοχές, εάν δεν έχει γίνει ανάρτηση ή κύρωση δασικού χάρτη γι’ αυτές κατά την ημερομηνία σύνταξης της αντίστοιχης μελέτης.

Ειδικά για την Περιφέρεια Αττικής καταρτίζονται τρεις οικονομοτεχνικές μελέτες, που καλύπτουν τα διοικητικά όρια αρμοδιότητας των Διευθύνσεων Δασών Ανατολικής Αττικής, Δυτικής Αττικής και Πειραιά, αντιστοίχως, ενώ καταρτίζονται χωριστές οικονομοτεχνικές μελέτες που καλύπτουν τα διοικητικά όρια των Διευθύνσεων Δασών Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής.

Σε κάθε οικονομοτεχνική μελέτη καταγράφονται ο αριθμός, το εμβαδόν και η κάλυψη των κτηρίων και κατασκευών που βρίσκονται σε εκτάσεις αναρτημένων και κυρωθέντων δασικών χαρτών ή σε δασικές περιοχές, εάν δεν έχει γίνει ανάρτηση ή κύρωση δασικού χάρτη γι’ αυτές κατά την ημερομηνία σύνταξης της αντίστοιχης μελέτης, η ημερομηνία κατασκευής τους, εάν αυτή μπορεί να προσδιορισθεί, η χρήση τους και η ενδεχόμενη χωρική κατανομή τους σε οικιστικές πυκνώσεις.

Επιπλέον, περιγράφονται οι συνέπειες της διατήρησης των κατασκευών αυτών και των χρήσεών τους στο βιοτικό και αβιοτικό περιβάλλον, εξετάζεται η αναγκαιότητα άμεσης κατεδάφισής τους και αναλύονται οι οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνέπειες τόσο σε περίπτωση κατεδάφισης, όσο και σε περίπτωση προσωρινής διατήρησης των αυθαίρετων κατασκευών.

Στην τελευταία περίπτωση περιγράφονται και οι απαραίτητες ενέργειες αντιστάθμισης που είναι απαραίτητες για τη διατήρηση του δασικού ισοζυγίου ανά περιοχή μελέτης ή Περιφερειακή Ενότητα ή Περιφέρεια, κατά περίπτωση.

Οι οικονομοτεχνικές μελέτες καταρτίζονται βάσει στοιχείων που συλλέγονται με κάθε πρόσφορο μέσο, περιλαμβανομένων αεροφωτογραφιών, δορυφορικών απεικονίσεων, αυτοψιών και των αιτήσεων τακτοποίησης.

Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που εκδίδεται το αργότερο 3 μηνών από την έναρξη ισχύος του νέου νόμου, καθορίζονται η διαδικασία ανάθεσης σύνταξης, παραλαβής και έγκρισης, οι λοιπές προδιαγραφές των ειδικών οικονομοτεχνικών μελετών και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.                                                                                                                                                                                                                                                              Ακόμη, με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται μετά από πρόταση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο λαμβάνει υπόψη τις οικονομοτεχνικές μελέτες καθορίζονται:

α) Οι περιοχές στις οποίες παρατηρούνται οικιστικές πυκνώσεις, για τις οποίες είναι δυνατόν να ισχύσει προσωρινή εξαίρεση από την κατεδάφιση και την προσωρινή αναστολή των λοιπών διοικητικών κυρώσεων βάσει των πορισμάτων των αντίστοιχων οικονομοτεχνικών μελετών.

β) Τα ειδικότερα κριτήρια υπαγωγής των οικιών και των συνοδευουσών αυτές κατασκευών και ο βαθμός στον οποίον η προσωρινή εξαίρεσή τους από την κατεδάφιση δεν προκαλεί βλάβη στα δασικά οικοσυστήματα, ιδίως σε συνδυασμό με μέτρα αντιστάθμισης.

γ) Οι συνέπειες υπαγωγής στις διατάξεις του νόμου, η προσωρινή εξαίρεση από την κατεδάφιση και ο χρόνος αυτής, ο οποίος δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 30 έτη, η ανάκληση και αναστολή των ήδη ληφθέντων διοικητικών μέτρων, η αναστολή επιβολής νέων διοικητικών κυρώσεων και η αναστολή εκκρεμών ποινικών διώξεων και η μη άσκηση νέων, καθώς και οι προϋποθέσεις για τη διατήρηση της υπαγωγής για όλο το προβλεπόμενο χρόνο αυτής, ιδίως σε σχέση με την καταβολή του ειδικού προστίμου, και οι συνέπειες της ανάκλησης αυτής.

δ) Τα μέσα απόδειξης του χρόνου ανέγερσης και ολοκλήρωσης των κατοικιών και συνοδευουσών αυτές κατασκευών, όπως αεροφωτογραφίες, έγγραφα, ιδίως έγγραφα της δασικής υπηρεσίας, των πολεοδομικών υπηρεσιών ή άλλης δημόσιας αρχής που αφορούν στο ακίνητο, δικαστικές αποφάσεις, καθώς και τίτλοι ιδιοκτησίας που αφορούν στο κτίριο και η διαδικασία υποβολής τους.

ε) Ο φορέας διαχείρισης και ελέγχου των αποδεικτικών μέσων του χρόνου ολοκλήρωσης των κτιρίων και των συνοδευουσών αυτά κατασκευών, η διαδικασία δειγματοληπτικού ελέγχου των υποβληθέντων στοιχείων και οι συνέπειες από την υποβολή ανακριβών στοιχείων.

στ) Ο τρόπος υπολογισμού ενιαίου προστίμου για την υπαγωγή στις διατάξεις του νόμου, το οποίο υπολογίζεται με βάση το κτήριο, τις συνοδεύουσες αυτό κατασκευές και τον καταληφθέντα περιβάλλοντα χώρο, και τα ειδικότερα στοιχεία που θα ληφθούν υπόψη για τον προσδιορισμό του ενιαίου δασικού προστίμου, όπως η αξία της δασικής γης, το κόστος αναδάσωσης ανά στρέμμα, η αντικειμενική αξία της πλησιέστερης στην κατασκευή ζώνης, η επιφάνεια του κτηρίου σε τετραγωνικά μέτρα, η παλαιότητα του κτηρίου, μειωτικοί και αυξητικοί συντελεστές και κάθε άλλο στοιχείο που κρίνεται πρόσφορο για τον προσδιορισμό του.

Επίσης, καθορίζονται ο τρόπος καταβολής του ενιαίου δασικού προστίμου, εφάπαξ ή σε δόσεις, ο αριθμός των δόσεων, τυχόν εκπτώσεις σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής, οι συνέπειες καθυστέρησης της καταβολής του, η διαδικασία κατάθεσης, απόδοσης και εξόφλησής του, η δημιουργία ειδικού κωδικού στον οποίο αυτό αποδίδεται και κάθε άλλο σχετικό θέμα.

ζ) Οι δράσεις αντιστάθμισης για την επίτευξη του δασικού ισοζυγίου σε σχέση με τις προσωρινώς διατηρούμενες κατοικίες, δηλαδή τα έργα που θα απαιτηθούν για την εν συνόλω αποκατάσταση του δασικού οικοσυστήματος, την προστασία των κατάντη περιοχών και την παροχή των αναγκαίων πόρων για την υλοποίησή τους, όπως ιδίως δασώσεις, αναδασώσεις, δασοτεχνικά έργα, μελέτες και έργα προστασίας και διαχείρισης δασικών οικοσυστημάτων, κατεδαφίσεις κατασκευών που δεν υπάγονται στις διατάξεις του νόμου και ο χωρικός προσδιορισμός, ανά δημοτική ή περιφερειακή ενότητα, των δράσεων που θα αναληφθούν, καθώς και οι υπόχρεοι σ’ αυτά ή στην κάλυψη των δαπανών τους,

η) Η δημιουργία διαδικτυακής πλατφόρμας μέσω της οποίας ασκείται εποπτεία και έλεγχος για την υποχρέωση μη ανέγερσης νέων κατασκευών εντός των δασών και των δασικών εκτάσεων και οι συνέπειες από την παράβαση της υποχρέωσης αυτής.

θ) Οι κυρώσεις επί των κτηρίων και κατασκευών που δεν θα υπαχθούν στη ρύθμιση των άρθρων 5 και 7 και επ’ αυτών που ανεγείρονται μετά την 28η Ιουλίου 2011.

ι) Τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για να διαπιστωθεί ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις που το προεδρικό διάταγμα θέτει για την υπαγωγή στις διατάξεις του νόμου, προκειμένου να ολοκληρωθεί η σχετική διαδικασία.

Απόφαση περί υπαγωγής στην τακτοποίηση

Εντός 6 μηνών από την έκδοση του παραπάνω προεδρικού διατάγματος οι ενδιαφερόμενοι συμπληρώνουν την αίτηση υπαγωγής στις διατάξεις του παρόντος με τα δικαιολογητικά που ορίζονται στο προεδρικό διάταγμα.

Εντός 2 μηνών από τη συμπλήρωση των παραπάνω δικαιολογητικών γνωστοποιείται στον ενδιαφερόμενο η αποδοχή ή απόρριψη του αιτήματος. Κατά της απορριπτικής απόφασης είναι δυνατή η άσκηση προσφυγής ενώπιον του κατά τόπον αρμοδίου Διοικητικού Πρωτοδικείου.  Η γνωστοποίηση αποδοχής του αιτήματος υπαγωγής συνοδεύεται από τον υπολογισμό του καταβλητέου ειδικού προστίμου. Το πρόστιμο αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο.