Ο Χέμινγουεϊ με την γραφομηχανή του
Αν το βέλος του χρόνου δείχνει πάντα μπροστά, η ιστορία, προσωπική και συλλογική κάνει κύκλους και εκπλήσσει. Όπως τώρα, που ένα ρολόι θυμίζει για μία ακόμη φορά την σπουδαία προσωπικότητα του μεγάλου αμερικανού συγγραφέα Έρνεστ Χέμινγουεϊ (1899-1961) με την περιπετειώδη αλλά και συναρπαστική ζωή.
Πρόκειται για ένα ρολόι τσέπης, που χρησιμοποιήθηκε από τον συγγραφέα και σε λίγες μέρες, στις 12 Δεκεμβρίου βγαίνει σε δημοπρασία από τον οίκο Christie’s στη Νέα Υόρκη. «Paris» τιτλοφορείται μάλιστα από τον Christie’s, από το όνομα του ιστορικού παριζιάνικου ξενοδοχείου, αφού πρόκειται για ένα δώρο, γαμήλιο για την ακρίβεια, από τον διευθυντή του Ritz προς τον «πελάτη» του Χέμινγουεϊ, ο οποίος ως γνωστόν λάτρευε τη ζωή στο Παρίσι. Την πόλη, που του έδωσε την ευκαιρία να συναναστραφεί με άλλους μεγάλους δημιουργούς των γραμμάτων και της τέχνης, όπως η Γερτρούδη Στάιν, ο Πάμπλο Πικάσο, ο Τζέιμς Τζόυς ενώ βέβαια υπήρξε πηγή έμπνευσης και για την δική του συγγραφική δημιουργία, μυθιστορήματα και αυτοβιογραφικά κείμενα, όπως το «Μια κινητή γιορτή» και «Ο ήλιος ανατέλλει ξανά».
Το ρολόι του Χέμινγουεϊ, που θα δημοπρατηθεί με τιμή εκκίνησης 15.000-25.000 δολάρια είναι ένας χρονογράφος με διάμετρο 53 χιλιοστά, χειροκίνητος βεβαίως, που κατασκευάστηκε από την εταιρεία L. Leroy & Cie. γύρω στα 1920. Η ιστορία του όμως, συνδεδεμένη με τον συγγραφέα διασχίζει πραγματικά το χρόνο. Αφηγητής, η Ρεμπέκα Ρος, ειδική επί των ρολογιών στους Christie’s της Νέας Υόρκης, που την ανακάλυψε.
Η αρχή έγινε από μία πελάτισσα της Ρος, της οποίας ο σύζυγος, όταν ζούσε είχε στενή φιλία τον διάσημο ξενοδόχο Charles Ritz. Πριν από χρόνια μάλιστα η ίδια είχε λάβει από τον Ritz ένα ιδιαίτερο δώρο, συγκεκριμένα δύο ρολόγια, που συνοδεύονταν από μία φωτογραφία με την αφιέρωση «Με θερμές ευχές και μεγάλη φιλία» Charles C. Ritz». Το δώρο ήταν σε κορνίζα και έτσι το κρέμασε σε έναν από τους τοίχους του σπιτιού της. Βρήκε όμως επίσης μία φωτογραφία του Charles Ritz και δύο ρολογιών τσέπης, το ένα εκ των οποίων ανήκε στον Χέμινγουεϊ.
«Η όλη ιστορία είναι σαν μια κάψουλα του χρόνου, που επιστρέφει στην εποχή της Art Deco, εποχή λάμψης και γοητείας», όπως λέει η Ρεμπέκα Ρος. Η ίδια θα ανακάλυπτε στη συνέχεια, ότι ο Charles Ritz είχε δώσει το ρολόι στον Χέμινγουεϊ ως δώρο για τον τέταρτο και τελευταίο γάμο του, που έγινε το 1946 στην Κούβα με την δημοσιογράφο και συγγραφέα επίσης Μέρι Γουέλς. Ήταν ένα δείγμα της βαθιάς φιλίας, που συνέδεε τους δύο άντρες, το οποίο όμως η Γουέλς επέστρεψε στον Ritz, όταν ο Χέμινγουεϊ πέθανε το 1961.
Να σημειωθεί ότι ο Charles C. Ritz, ο οποίος πέθανε το 1976 ήταν γιος του ιδρυτή της αυτοκρατορίας Cesar Ritz και είχε ζήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου για να επιστρέψει μετά τη λήξη του στο Παρίσι όπου ανέλαβε τα ηνία του Ritz Paris. Ο Χέμινγουεϊ από την άλλη, αφού βρέθηκε για λίγο στο ιταλικό μέτωπο, είχε προσληφθεί, νεαρότατος ακόμη, ως ξένος ανταποκριτής και είχε εγκατασταθεί στο Παρίσι με την πρώτη σύζυγό του.
Το Παρίσι άλλωστε εκείνη την εποχή, μετά τον πόλεμο, ήταν το κέντρο του κόσμου, προσελκύοντας τα μεγαλύτερα ταλέντα σε όλους τους τομείς. Ειδικά μάλιστα το Ritz φιλοξενούσε από την Κοκό Σανέλ (μόνιμη κάτοικο) ως τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Φράνκλιν Ρούσβελτ αλλά και ως τον Κόουλ Πόρτερ και φυσικά αμέτρητους άλλους. Αλλά ήταν ο Χέμινγουεϊ, που θα συνδεόταν περισσότερο μ΄αυτό το ξενοδοχείο εκείνα τα χρόνια. Αν και είχε εγκατασταθεί σε ένα σπίτι στο 5ο διαμέρισμα του Παρισιού, βρισκόταν στο Ritz για εβδομάδες κάθε φορά, περνώντας πολλές βραδιές στο μπαρ του ξενοδοχείου όπου κατανάλωνε τεράστιες ποσότητες αλκοόλ, παρέα με τον συγγραφέα Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ.
Αλλά και η συνέχεια της ιστορίας είναι εντυπωσιακή, με τον Χέμινγουεϊ να «απελευθερώνει» κυριολεκτικά το Ritz από τους Γερμανούς, που το είχαν μετατρέψει σε ναζιστικό στρατηγείο τους από το 1940. Οι περιγραφές λένε, ότι ενώ οι Γερμανοί υποχωρούσαν με το τέλος του πολέμου από την πόλη, ο Χέμινγουεϊ ως πολεμικός ανταποκριτής πια, είχε πηδήξει σε ένα τζιπ, που το οδήγησε στο ξενοδοχείο και κυρίως στο αγαπημένο του μπαρ, όπου παρήγγειλε σαμπάνια για όλους! Έτσι η ζωή επανερχόταν και γι΄αυτόν στον κανονικό της ρυθμό, αφού το δεύτερο σπίτι του ήταν πια ελεύθερο.
Αν και οι ιστορίες από την πολυτάραχη ζωή του βραβευμένου με Νόμπελ συγγραφέα, το 1954 για το έργο του «Ο γέρος και η θάλασσα» έχουν περάσει στη σφαίρα του μύθου, όπως σημειώνει η Ρεμπέκα Ρος αυτό το ρολόι ήταν τελικά ένα πρακτικό δώρο, ακόμη και για αυτόν τον απαιτητικό και ανικανοποίητο άνθρωπο.
«Το ρολόι τσέπης του Χέμινγουεϊ λειτουργεί και ως χρονόμετρο, πιέζοντας το πάνω μέρος του. Κι ως λάτρης του ιπποδρόμου ο ίδιος είναι βέβαιο, ότι είχε χρησιμοποιήσει αυτήν την λειτουργία του ρολογιού για να μετρά τον χρόνο στις ιπποδρομίες», λέει η Ρεμπέκα Ρος, προσθέτοντας: «Αν κοιτάξετε το πίσω μέρος του ρολογιού, θα δείτε ότι υπάρχουν γρατζουνιές και σημάδια. Χρησιμοποιήθηκε σίγουρα. Δεν ήταν κάτι έμεινε στο συρτάρι».
Αλλά το Ritz τίμησε και διαφορετικά τον μεγάλο συγγραφέα καθιερώνοντας από το 1980 το βραβείο «Ritz Hemingway», ύψους 50.000 δολαρίων, μεταξύ αυτών που το έχουν λάβει μάλιστα ως σήμερα ήταν η Μαργκαρίτ Ντυράς και ο Μάριο Βάργκας Λιόσα. Εξάλλου από το 1994 άλλαξε επισήμως το όνομά του και το μπαρ του ξενοδοχείου σε «Bar Hemingway» με προσωπικά αντικείμενα του ίδιου σε ένα χώρο του. Γιατί, όπως είχε πει αργότερα σε ένα φίλο του ο Χέμινγουεϊ «Όταν ονειρεύομαι την μεταθάνατον ζωή στον Παράδεισο, αυτή είναι πάντα στο Ritz του Παρισιού».
