Βρετανός καθηγητής: Τα Γλυπτά του Παρθενώνα θα επιστραφούν ως το 2030!

Κι όμως, τα Γλυπτά του Παρθενώνα μπορεί να επιστραφούν στην Ελλάδα ως το 2030!

Ο βρετανός καθηγητής Σύγχρονης Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Νταν Χικς είναι πεπεισμένος, ότι οι συνθήκες έχουν πλέον ωριμάσει και ότι αναπόφευκτα το Βρετανικό Μουσείο θα αναγκαστεί να επιστρέψει τα Γλυπτά. Όπως λέει «Παρ΄ότι οι προβλέψεις είναι πάντα επικίνδυνες και ως αρχαιολόγος ομολογώ, ότι το μέλλον δεν είναι τεχνικά το αντικείμενό μου, ωστόσο, σε αυτή τη νέα πολιτιστική, διεθνιστική και πνευματική ατμόσφαιρα, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς, ότι τα Μάρμαρα του Παρθενώνα δεν θα έχουν επανενωθεί στην Αθήνα μέχρι το τέλος της δεκαετίας».

Στο άρθρο του στο Artnet News με τον μακρύ τίτλο «Το Ηνωμένο Βασίλειο κρατά τα Μάρμαρα του Παρθενώνα για αιώνες – Αλλά τα πράγματα αλλάζουν. Να γιατί περιμένω να επιστραφούν μέχρι το 2030», ο Νταν Χικς παρουσιάζει όλες τις τελευταίες εξελίξεις στο θέμα των Γλυπτών και θεωρεί, πως ό,τι ίσχυε πριν από 20-30 χρόνια, σήμερα είναι απολύτως ξεπερασμένο.

Αφετηρία του, το ψήφισμα για την επιστροφή των Γλυπτών από την Διακυβερνητική Επιτροπή Επιστροφής Πολιτιστικής Αγαθών της UNESCO στις 28 Σεπτεμβρίου. Όπως γράφει «Η βρετανική ρητορική ότι το Βρετανικό Μουσείο ‘‘είναι παγκόσμιο μουσείο’’ ακούστηκε κουρασμένη μετά τον κομψό ισχυρισμό του καθηγητή Νίκου Σταμπολίδη, του νεοεκλεγμένου Γενικού Διευθυντή του Μουσείου της Ακρόπολης, ότι ‘‘η επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα είναι καθολική απαίτηση’’».

Για να προσθέσει, ότι «ο κ. Σταμπολίδης δεν είναι υπερβολικός». Κι αυτό, γιατί και ο ιταλός εκπρόσωπος στην UNESCO ανέφερε, πως «Αυτό αφορά τη μνήμη και την ταυτότητα όσο και νομικές εκτιμήσεις». Ενώ ο εκπρόσωπος του Καμερούν πρότεινε την σύσταση μίας νέας ομάδα εργασίας για την αποικιακή πολιτιστική κυριότητα.

Όπως είναι γνωστό εξάλλου, η τελική απόφαση της Επιτροπής ανέφερε, ότι «η υποχρέωση επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα ανήκει καθαρά στην κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου» εκφράζοντας παράλληλα «απογοήτευση» για τη θέση της Βρετανίας και καλώντας την «να επανεξετάσει τη στάση της και να προχωρήσει σε έναν ειλικρινή διάλογο με την Ελλάδα».

Δεκαετία επιστροφών

«Τα πράγματα έκτοτε εξελίσσονται γρήγορα», λέει ο βρετανός καθηγητής, υπενθυμίζοντας, ότι τον Νοέμβριο ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επαναδιατύπωσε το αίτημα για την επιστροφή των Γλυπτών.

«Όμως σε απάντηση, οι διαχειριστές του Βρετανικού Μουσείου διπλασίασαν τη νεοαποικιακή τους φαντασίωση, ότι οι απαιτήσεις αποκατάστασης θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν μέσω δανείων», όπως σημειώνει καυστικά ο Νταν Χικς. Για να συνεχίσει ακόμη πιο επικριτικά: «Ο βρετανός Πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον πρόσθεσε, ότι οποιαδήποτε απόφαση είναι θέμα του μουσείου, το οποίο ‘‘λειτουργεί ανεξάρτητα από την κυβέρνηση’’. Πρόκειται για έναν ισχυρισμό όμως, που είναι δύσκολο να γίνει πιστευτός, δεδομένης της συνεχιζόμενης πολιτικής παρέμβασης στη διακυβέρνηση και στην αρχή ανεξαρτησίας ων πολιτιστικών φορέων του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και του διορισμού του Τζορτζ Όσμπορν ως προέδρου του Βρετανικού Μουσείου».

Δεν παραλείπει εξάλλου να σημειώσει το ψήφισμα για την «Επιστροφή ή επιστροφή πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσης», που πρότεινε η Ελλάδα και εγκρίθηκε ομόφωνα από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 8 Δεκεμβρίου.

Συγγραφέας του βιβλίου «The Brutish Museums», ο Νταν Χικς περιγράφει σ΄ αυτό την δεκαετία του 2020 ως «μια δεκαετία επιστροφών». Γιατί όπως λέει «Αυτή η παγκόσμια συζήτηση για την αποκατάσταση επικεντρώνεται όλο και περισσότερο στην κοινωνική δικαιοσύνη, τη διαφάνεια, την αποπληρωμή των υποχρεώσεων, τη δικαιοσύνη, καθώς και σε ένα νέο μοντέλο μουσείου, που δεν θα είναι ένας νοσταλγικός χώρος μνήμης αλλά αντίθετα θα είναι προσανατολισμένο στο μέλλον».

Ο ίδιος άλλωστε έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα και με την επιστροφή των μπρούτζινων αντικειμένων του Μπενίν στην Νιγηρία από όπου είχαν κλαπεί το 1897 για να διασκορπισθούν στη συνέχεια σε συλλογές στη Δύση.

Το lockdown αλλάζει τα δεδομένα

«Αντιτάχθηκα —και πάντα θα αντιτάσσομαι – στη ληστεία αρχαιοτήτων από την Αθήνα, για να διδάξουν τους Άγγλους γλυπτική», έγραφε ο λόρδος Βύρων το 1821 και αυτή ακριβώς τη φράση θυμίζει ο Νταν Χικς, γυρίζοντας πίσω στην ιστορία, όταν ο λόρδος Έλγιν έκλεβε τα Γλυπτά. Όπως λέει, επί δυο αιώνες το Βρετανικό Μουσείο απωθούσε το αίτημα της επιστροφής τους.

«Ακόμη και ο λεγόμενος καθαρισμός των Μαρμάρων το 1938 – το βανδαλικό τους τρόχισμα με αμβλείες χάλκινες σμίλες και καρβίδιο του πυριτίου έως ότου πέτυχαν μία ιδεώδη λευκότητα, γεγονός που οδήγησε τον γλύπτη Τζέικομπ Επστάιν στους «Times» να καταγγείλει ότι τα γλυπτά κινδύνευαν να ‘‘καταστραφούν μόνιμα’’– δεν μείωσε το σθένος με το οποίο το Βρετανικό Μουσείο συνέχισε να διεκδικεί την κατοχή τους», προσθέτει.

Για να καταλήξει, ότι «Μόλις το 2019, ο σημερινός διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου Χάρτγουικ Φίσερ σοκάρισε πολλούς στο χώρο του πολιτισμού λέγοντας, ότι η αρπαγή των Ελγίνειων Μαρμάρων ήταν μια δημιουργική πράξη».

Καθοριστική εξάλλου θεωρεί ο ίδιος την περίοδο της πανδημίας και του lockdown αναφορικά με την μετατόπιση της κοινής αντίληψης για την επιστροφή των αρχαιοτήτων. Όπως λέει «Όταν οι γκαλερί των μουσείων πρέπει να κλείσουν, το όριο μεταξύ των εκθέσεων και των αποθηκών καταρρέει και το κοινό μπορεί να αρχίσει να αναρωτιέται γιατί αυτά τα αντικείμενα βρίσκονται εδώ, αν δεν μπορούν να τα δει κανείς. Είναι μία αίσθηση, που δεν επαναφέρεται εύκολα, όταν επιστρέφουν οι επισκέπτες, και όχι μόνο για τα εκατομμύρια των αντικειμένων στην αποθήκευση, αλλά και για τις πιο εμβληματικές εκθέσεις».

Ειδικά τα Γλυπτά μάλιστα, είχαν να εκτεθούν δημόσια για περισσότερους από 13 μήνες, λόγω και των εργασιών ανακαίνισης για να σταματήσει η διαρροή νερού στις αίθουσες του μουσείου.

Με το κεφάλι στην άμμο

Κι ενώ, όπως λέει, το Μουσείο Ακρόπολης δημιουργήθηκε αναμένοντας την χειρονομία της επιστροφής των Γλυπτών, το Βρετανικό Μουσείο παραμένει στην παγιωμένη, οπισθοδρομική και συντηρητική θέση του, κρύβοντας το κεφάλι του στην άμμο.

«Είναι μια εύστοχη μεταφορά για το αυτοαποκαλούμενο «καθολικό μουσείο», καθώς η ζωφόρος που αρχικά κοσμούσε το εξωτερικό του Παρθενώνα, στο Βρετανικό Μουσείο έχει στραφεί προς το εσωτερικό του».

Η τελευταία δημοσκόπηση στη Βρετανία που έγινε στις 23 Νοεμβρίου από το YouGov δείχνοντας, ότι το 59% του βρετανικού κοινού είναι υπέρ της επιστροφής των Μαρμάρων στην Ελλάδα, με μόλις 18% κατά και 22% αναποφάσιστων, επίσης δεν αφήνεται ασχολίαστη από τον καθηγητή.

«Η ιδιόμορφη αποικιακή ποικιλία του βρετανικού πολιτισμικού εθνικισμού, που βασιζόταν σε μια αξίωση για οικουμενικότητα έχει αποτύχει», όπως λέει «ενώ πλέον αναγνωρίζονται οι πολλές θετικές διαστάσεις κάποιων άνευ όρων αποκαταστάσεων».

«Σήμερα, η μακροχρόνια διαμάχη μεταξύ Αθήνας και Λονδίνου σχετικά με τις νομικές, τεχνικές λεπτομέρειες του τι συνιστά νόμιμη ιδιοκτησία και αυτού που οι υπεύθυνοι Τύπου των μουσείων προτιμούν να αποκαλούν ευφημιστικά ‘‘απόκτημα’’, επαναδιατυπώνεται», καταλήγει ο Νταν Χικς. «Θα μπορούσαμε επιτέλους να δούμε την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα; Έτσι πιστεύω».

Διαβάστε επίσης:

Θραύσματα από τον Παρθενώνα παραχωρούνται στο Μουσείο Ακρόπολης

Πακετάρονται και έρχονται στην Ελλάδα – Στο δρόμο της επιστροφής τα κλεμμένα της συλλογής Στάινχαρντ