Βασίλης Νικολάου: Το σώμα της γλυπτικής σε έκθεση

΄Εργα του Βασίλη Νικολάου στην έκθεση «Σώματα από Ύλη, Πνεύμα και Χρόνο»

Περιεχόμενα

«Πηγή της έμπνευσής μου είναι η γλυπτική, που δημιουργεί η ίδια η φύση. Οι πέτρες, φθαρμένες από τον χρόνο, αφήνοντας ελάχιστα ίχνη από την προγενέστερη έννοιά τους εμφανίζονται στο έργο μου χωρίς κανένα παρελθόν».

Ανθρώπινες φιγούρες, κυρίως γυναικείες, είναι τα έργα του Βασίλη Νικολάου, που σμιλεύονται στην πέτρα αλλά και στον γύψο και τον ορείχαλκο, γλυπτά που παρά το στιβαρό υλικό τους παρουσιάζουν μια ιδιαίτερη «κίνηση» μέσα από την πλαστικότητά τους. Είναι σώματα «ζωντανά», που μιλούν στον θεατή με τη στάση του σώματός τους εκφράζοντας τα συναισθήματα τους. Ενώ, όπως προσθέτει ο ίδιος «Στα έργα μου επικεντρώνομαι στο να αναδεικνύω εκφραστικές ποιότητες μέτρου, αρμονίας και ισορροπίας, έτσι ώστε τα γλυπτά να δημιουργούν στο θεατή την αίσθηση μιας οικειότητας με το περιβάλλοντα χώρο».

Στοιχεία ολοφάνερα στην μεγάλη αναδρομική έκθεση του καλλιτέχνη με τίτλο Σώματα από Ύλη, Πνεύμα και Χρόνο», που οργανώθηκε από την αίθουσα τέχνης Τεχνοχώρος στο Art Project Space, με ένα σύνολο έργων από το1982 έως το 2023, τα οποία προσκαλούν τον θεατή να μετάσχει σε μία διαδικασία ταύτισης και επικοινωνίας. Αναδεικνύοντας όμως ταυτόχρονα, το μεστό σε ουσία, δυναμική και καλλιτεχνικό εύρος έργο ενός γνήσιου δημιουργού, που εδώ και χρόνια αναμετριέται με την ύλη, το φως και την απόδοση του συναισθήματος.

Πρόκειται για μία διαδρομή σαράντα και πλέον ετών, κατά τη διάρκεια των οποίων ο Νικολάου δημιούργησε το δικό του σύμπαν με αυτόνομες φιγούρες, που φέρουν προσωπικά βιώματα και αληθινά συναισθήματα.

Το παιχνίδι της πλαστικότητας

«Φτερωτές νίκες και καθιστοί πολεμιστές με ασπίδες, τυμπανιστές της αγάπης και χορευτές του νου, μετεωριζόμενοι ανδρικοί κορμοί και αισθαντικοί γυμνοί γυναικείοι, κοιμώμενοι ίσκιοι, κλεψύδρες του χαμένου χρόνου και αρχαία λιχνιστήρια, αρχέγονες μαίες και εκπεσόντες άγγελοι, πέτρες του ήλιου και του νερού, φέρουν με σοβαρότητα την αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι τους, τη γνωρίζουν σε μέγιστο βάθος», όπως γράφει για τη «σύνθεση» αυτού του σύμπαντος η επιμελήτρια της έκθεσης Ίρις Κρητικού.

Σε κάθε περίπτωση όμως, η ερμηνεία των γλυπτών εναπόκειται στην προσωπική κρίση του καθενός.

«Αφήνω εντελώς ελεύθερο τον θεατή, προκειμένου να εξερευνήσει ο ίδιος τα αίτια της δημιουργίας των έργων μου», όπως λέει ο καλλιτέχνης. «Με τις φιγούρες που διαφοροποιούνται κατά το μέγεθος, αλλά και με τα υλικά και τις τεχνικές που χρησιμοποιώ, επιδιώκω την διαμόρφωση μιας αβίαστης πλαστικότητας. Θέλω τα σχήματα να αποκτούν σαφήνεια, έτσι ώστε και με την ευαισθησία της ανθρώπινης μορφής να μας μεταφέρουν στο χώρο της γλυπτικής, που δεν δέχεται τίποτα το τυχαίο και το ανούσιο».

Σ΄αυτό το παιχνίδι της πλαστικότητας με τις γραμμές των όγκων, πρόθεσή του είναι εξάλλου, η ανάδυση μια ερωτικής διάθεσης «και έτσι, αδιόρατα, μέσα μου γεννιέται ένα αίσθημα οικειότητας που ψάχνει την οργανική σχέση με την αρχαϊκή γλυπτική», όπως λέει.

Χρόνος και χώρος

Ο χρόνος και ο χώρος συνιστούν επίσης σημαντικές παραμέτρους στο πλαίσιο της προσπάθειας του δημιουργού να δομεί τον χώρο του έργου γύρω από τις πέτρες.

«Εκεί όπου ο χρόνος σταμάτησε στις λειασμένες πέτρες την αναπόφευκτη διάβρωση τους», όπως σημειώνει «εκεί ακριβώς είναι το ιδανικό σημείο του πλαστικού τους ενδιαφέροντος για μένα: μέσα από μια πνευματική διάσταση ανάμεσα στα άχρονα υλικά όντα και στη δική μου πλαστική παρέμβαση θέλω να αναπτύσσεται ένας διάλογος, που να περιέχει και τις επεξεργασμένες μνήμες των υλικών, που μεταστοιχειώνονται σε σχήματα και χρώματα, και ταυτόχρονα, το σύνολο που δημιουργώ να παραπέμπει σε ανθρώπινες καταστάσεις, όπου το πνεύμα να αλληλεπιδρά με το σαρκωμένο σώμα. Αυτό που παραμένει, εν τέλει, από αυτή τη διαδικασία είναι το ίδιο το έργο».

Γεννημένος στα Ιωάννινα ο Βασίλης Νικολάου σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1977-1983), όπου είχε καθηγητές στο σχέδιο και στη ζωγραφική τον Δημήτρη Μυταρά και τον Λευτέρη Κανακάκη και στην γλυπτική τον Γιώργο Νικολαΐδη και τον Θεόδωρο Παπαγιάννη. Παράλληλα παρακολούθησε τα ειδικά εργαστήρια της σχολής γυψοτεχνίας, χαλκοχυτικής με καθηγητές τους Θ. Βασιλόπουλο και Ν. Κερλή, καθώς επίσης και τα εργαστήρια μαρμαροτεχνίας με καθηγητή τον Ν.Παρασκευά.

Η πρώτη του ατομική έκθεση έγινε το 1996 στην Αίθουσα Τέχνης «ΑΣΤΡΟΛΑΒΟΣ – Πειραιά» ενώ επί χρόνια έχει διδάξει το μάθημα των Εικαστικών στη Μέση Εκπαίδευση. Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στη Ελλάδα και στο εξωτερικό.