Βασίλης Κάντας: Το eterofoto δυναμώνει την ελληνική φωνή της καλλιτεχνικής φωτογραφίας (Ελευσίνα 2023)

Δημιουργώντας την ομάδα eterofoto, ο Βασίλης Κάντας δυναμώνει την ελληνική φωνή της καλλιτεχνικής φωτογραφίας. Ή για την ακριβεία συστηματοποιεί και αποσαφηνίζει τη μεθοδολογία του είδους. Έτσι, εν τέλει, το καθιερώνει. Σε μια πραγματικότητα όπου «είσαι ό,τι δηλώσεις» (κατά τη διάσημη ρήση του Τσαρούχη), αυτή η πρωτοβουλία φαντάζει σαν από μηχανής θεός.

Η ομάδα συστάθηκε το 2019 (αρχικά ως ekpa64) στους κύκλους του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Εκεί, ο Βασίλης Κάντας διδάσκει το elearning μάθημα Φωτογραφία: Θεωρητικές προσεγγίσεις και προσωπικό ύφος.

Αμέσως έγινε αισθητή μια κοινή ανάγκη ανάμεσα στους συμμετέχοντες για συνέχεια και δημιουργικά πρότζεκτ πέρα από το μάθημα. Το eterofoto σήμερα αποτελεί δημιουργικό κράμα από νέους και καταξιωμένους φωτογράφους: Εκτός από τον καθηγητή, συμμετέχουν οι Κατερίνα Πουλέα, Στρατής Ελισσέος, Παναγιώτης Πιτσούλης, Μαρία Κουμιάνου. «Μια ομάδα δημιουργών με διαφορετικές αφετηρίες, παράγει φωτογραφικά πρότζεκτς που τοποθετούνται απέναντι σε ανησυχίες του σύγχρονου πολίτη».

Ειρήσθω εν παρόδω, ο Βασίλης Κάντας θεωρεί τον εαυτό του ισότιμο μέλος της ομάδας και όχι per se καθηγητή τους. «Κανείς δεν κατέχει ηγετικό ρόλο», όπως διευκρινίζει. Αυτό έχει πυρηνική συμασία για τη φιλοσοφία της ομάδας.

Με όχημα την ανάδραση

Η ομάδα λειτούργησε εξαρχής με έντονη την ανάγκη της ανάδρασης.

Με ζυμώσεις αισθητικές αλλά και τεχνολογικές: Τους δύο πυλώνες που συναπαρτίζουν τη φωτογραφική τέχνη. Αλλά και σαφείς ανησυχίες Πολιτικής με την ευρεία έννοια του όρου.

Δεν λειτουργούν ως μοναχικοί καλλιτέχνες στο ατελιέ τους. Η δημιουργία προκύπτει από ανταλλαγή σκέψεων πάνω σε σύγχρονα θέματα καθώς και φωτογραφικές πρακτικές. Δηλαδή, αφού αναρωτηθούν πώς αυτές θα εξυπηρετήσουν το θέμα που συζητούν κάθε φορά. Όπως έχουν διαπιστώσει οι θεωρητικοί της τέχνης, η μορφή του έργου (τρόπος) παραμένει συνυφασμένη με το περιεχόμενό (νόημα) του.

«Εργαζόμαστε ανα διαστήματα (σε μια από κοινού ορισμένη θεματική), την οποία συζητάμε και δουλεύουμε, έως ότου να ωριμάσει το έργο και να προταθεί σε κάποιο φεστιβάλ», παρατηρεί ο ίδιος. Άλλωστε, μόλις ολοκληρώθηκε ( 2-17 October 2021) με επιτυχία η παρουσία τους στη Μπιενάλε Sphinx στην πόλη της Θήβας με τίτλο Κρέοντες και Αντιγόνες: ένα bras de faire δίχως νικητή. Ετοιμάζονται για την επόμενη παρουσία τους στην Ελευσίνα, στο πλαίσιο του προγράμματος Ευρωπαϊκή Πρωτεύσουσα.

Άγονη η δυσδιάσταση παρουσίαση

«Πειραματιζόμαστε σχετικά με το πώς μπορεί να σχηματισθεί και να παρουσιαστεί ομαδικό έργο. Κάθε πρότζεκτ αποτελεί και μια δοκιμή πάνω στον τρόπο που εκφέρεται συλλογικά ένα άθροισμα πεποιθήσεων των μελών της ομάδας μας και πως αυτό μπορεί να συνδιαλλαγεί με τους θεατές μας. Σχεδιάζουμε ομιλίες, εργαστήρια, δρώμενα και εκθέσεις, ως τρόπους συνειδητής συνάντησης με όσους ενδιαφέρονται για δημιουργική έκφραση ανησυχιών».

Σε κάθε παρουσίαση επιδιώκουν διάδραση και συζήτηση, artists’ talks. Όχι μόνο ανάμεσα στα μέλη της ομάδας αλλά και με τους θεατές.

Θεωρεί ότι «η απουσία artists talks καθιστά άγονη τη συνάντηση με τη δυσδιάστατη παρουσίαση του έργου πάνω σε ένα τοίχο». Αυτό το χαρακτηριστικό αποτελεί και ειδοποιό διαφορά ανάμεσα στο eterofoto και τις πλείστες άλλες λέσχες φωτογραφίες που υπάρχουν στην Αθήνα.

Η βολική απροσδιοριστία

Ως επί το πλείστοντα φωτογραφικά έργα που παρουσιάζονται από καλλιτεχνικές ομάδες παραμένουν σκοπίμως απροσδιόριστα και αφηρημένα. Μπροστά στην απουσία συνειδητής τοποθέτησης πάνω σε πραγματικά θέματα, το αφηρημένο αποτελεί «εύκολο δεκανίκι».

Συνήθως, «επικαλούνται συγκεκριμένα θέματα αλλά οι εικόνες τους παραμένουν αφηρημένες και απροσδιόριστες. Αυτό βολεύει, διότι δεν χρειάζεται να καταβάλλει κανείς κόπο» (να διαλογιστεί πάνω στη διεργασία δημιουργίας). Με την αοριστία του, το έργο θεωρείται αυτομάτως καλλιτεχνικό. «Στην πραγματικότητα όμως δεν είναι καλλιτεχνικό αλλά καλλιτεχνίζον», επισημαίνει ο καθηγητής.

«Η τέχνη και η ζωή είναι γοητευτική όταν τοποθετείται κανείς πάνω στα πράγματα, όταν αφήνει τη δημιουργική του χειρονομία πάνω στην πρόταση των έργων του».

Άθροισμα πεποιθήσεων

Οι πολλαπλές δημιουργίες της ομάδας παρουσιάζονται και λειτουργούν στις διάφορες εκθέσεις ως συμπαγές έργο. Το eterofoto ως μία αισθητική φωνή. Πρόκειται ουσιαστικά για αποτύπωση της προφορικής τοποθέτησής τους πάνω στα διάφορα σύγχρονα ζητήματα. Μια εξήγηση σχετικά με το πώς δουλεύουν.

«Το φωτογραφικό μέσο, ως δημοκρατικό εκφραστικό εργαλείο, επιβάλλει την “ανοικτότητα” της ομάδας μας σε άλλους δημιουργούς, που ιδεολογικά υποστηρίζουν την ιδέα της ” ετερότητας” και επιθυμούν να ενταχθούν στο γκρουπ eterofoto», επισημαίνει. Απλώς, για κάθε νέο υποψήφιο πρέπει να υπάρξει πρόταση από ιδρυτικό μέλος. Ύστερα περνάει και από μια άτυπη συνέντευξη, απλώς για να διαπιστωθεί η ομοψυχία του με τα υπόλοιπα μέλη.

Καθότι στο eterofoto «καλείσαι να “συνοικιάσεις” κάτω μια στέγη ανθρώπους με τις ίδιες ανησυχίες», όπως εξηγεί ο Βασίλης Κάντας. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν συζητήσεις με δύο ακόμη δημιουργούς…

Συνάντηση στην Ελευσίνα

Ο Βασίλης Κάντας ύστερα από σπουδές φφωτογραφίας, κριτικής θεωρίας και διδακτικής της τέχνης, πραγματοποίησε την πρώτη του έκθεση το 2001. Υπότροφος του Ι.Κ.Υ. και του A.H.R.C., κατέχει διδακτορικό απο το Wimbledon College of Art, στο πεδίο Φιλοσοφία του φωτογραφικού μέσου.

Εργάστηκε στο Λονδίνο ως λέκτορας φωτογραφίας. Αυτή τη στιγμή διατελεί ακαδημαϊκός υπότροφος τμήματος φωτογραφίας στο ΠΑΔΑ και συνεργάτης του ΕΚΠΑ.

Ο τρόπος λειτουργίας της ομάδας eterofoto γίνεται αντιληπτός από το κείμενό τους με αφορμή τη συμμετοχή στην Ελευσίνα 2023, στο παράλληλο πρόγραμμα:

Αν θεωρήσουμε τον χρόνο εξωυποκειμενικά υπαρκτό, μας φαίνεται πως η Φύση μεταβάλλεται κατά το πέρασμά του. Μοιάζει ωστόσο αυτή η αλλαγή της να φοβίζει τους ανθρώπους∙ όσων μάλιστα τη ζωή κάπως απειλεί, την αποκαλούν φθορά.

Με ποιούς τρόπους επιτελείται η μάχη έναντι της φθοράς;

Στον τομέα των τροφίμων, χρησιμοποιούνται τεχνικές που επιβραδύνουν την ανάπτυξη μικρο-οργανισμών {…}. Στο πεδίο των κατασκευασμάτων, πολεμούμε την συνθήκη αλλαγής {…}. Στο τομέα της σωματικής μας υπόστασης, υποβοηθούμε ότι διαφοροπείται από το υγιώς σφριγηλό (γυμναστική, διατροφή, παρεμβάσεις αισθητικής, φάρμακα, ένδυση, διακόσμηση). Στο πεδίο των εμπειριών, αποζητούμε το «απολιθωμένο» βίωμα μέσω των αρχείων (μουσεία, άλμπουμ εικόνων, ταινιοθήκες, βιβλιοθήκες). Στο πεδίο του ανήκειν, επιδιώκουμε συσχετισμό με την παράδοση, τα έθιμα, τις συνήθειες, τις ρίζες ( γιορτές, κοινωνικοί δεσμοί, λαογραφία).

Το φωτογραφικό μέσο, ικανή γέφυρα (με το παρελθόν) και εν δυνάμει λύτρωση (με το σταμάτημα της αλλαγής) έχει την ικανότητα άραγε να παρα-τηρήσει κάτι από τα παραπάνω, εντείνοντας την αίσθηση της αλλαγής αυτής; Ή ακόμα καλύτερα, μπορεί να μας συμφιλιώσει άραγε με την ύπαρξη της αλλαγής, με το να την συν-τηρήσει (δηλαδή να εμπλακεί προσθέτοντας κάτι στην τήρηση). Η έστω απλά να επιτελέσει αυτό που έτσι κι αλλιώς κάνει: να τηρήσει, να δει δηλαδή, αυτά που ο άνθρωπος προσπαθεί να μην βλέπει.

Πληροφορίες

Περί Συντήρησης

Ομάδα eterofoto

Ελευσίνα 2021

01 Ιουλ 2023, 10:00 μ.μ. – 31 Ιουλ 2023, 9:00 μ.μ.

Διαβάστε επίσης: Πρίγκιπας Νικόλαος στο mononews: «Ανήκω εδώ»

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση