Το Βρετανικό Μουσείο ετοιμάζεται για επισκευές – Πού θα πάνε τα Γλυπτά του Παρθενώνα;

Οροφές που στάζουν από τα νερά της βροχής, πλαστικά που στρώνονται μέσα στις αίθουσες για να προστατέψουν τα αρχαία, υποδομές που καταρρέουν, χώροι που η κατάσταση διατήρησής τους είναι εξοργιστική όσον αφορά τις συνθήκες, μίζεροι και παραπέμποντας έναν αιώνα πίσω ως προς την αισθητική τους.

Σ΄αυτό το απωθητικό αλλά και επικίνδυνο περιβάλλον βρίσκονται τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο, κάτι που επισημαίνουν τόσο οι επισκέπτες του όσο και τα διεθνή Μέσα Ενημέρωσης.

Μια προσβολή για ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, που τώρα, τον περασμένο μήνα για την ακρίβεια, το Διοικητικό του Συμβούλιο αποφάσισε να αναστρέψει, βάζοντας σε προτεραιότητα την αποκατάσταση των προβληματικών αιθουσών, όπου εκτίθενται οι ελληνικές αρχαιότητες και οι ασσυριακές.

Όπως ήδη επισημαίνεται όμως, κανείς δεν ξέρει, πώς θα βρεθεί, εν μέσω της κατάστασης στο Ηνωμένο Βασίλειο σήμερα, το θηριώδες ποσόν του 1,14 δισεκατομμυρίου ευρώ, που υπολογίζεται, ότι θα χρειαστεί για το σύνολο των εργασιών. Επιπλέον δεν είναι γνωστό ούτε καν το προβλεπόμενο κόστος για την ανακαίνιση των ελληνικών και ασσυριακών γκαλερί, αλλά ούτε και πότε θα μπορούσε αυτή να ξεκινήσει.

Και το κυριότερο, που επισημαίνει με άρθρο του, το The Art Newspaper, πού θα πάνε τα Γλυπτά του Παρθενώνα για όσο διάστημα θα βρίσκονται σε εξέλιξη οι εργασίες.

Το αίτημα της επιστροφής

Το μόνο σίγουρο είναι, ότι η απόφαση αυτή έρχεται εν μέσω κλιμάκωσης του αιτήματος για μόνιμη επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα. Κάτι με το οποίο συμφωνεί και η πλειοψηφία των Βρετανών, ενώ την ίδια γνώμη έχει και το μεγαλύτερο μέρος του βρετανικού Τύπου.

Εξάλλου το Βρετανικό Μουσείο δεν είναι σε θέση να ξεχάσει την κλήση της UNESCO για συνομιλίες επί του θέματος, σε επίπεδο υπουργών Πολιτισμού Ελλάδας και Βρετανίας. Όσο κι να έχει καθυστερήσει αυτό, λόγω της κωλυσιεργίας της βρετανικής πλευράς αρχικώς και εν συνεχεία λόγω της εναλλαγής κυβερνήσεων, αναπόφευκτα οι συνομιλίες θα πρέπει να πραγματοποιηθούν.

Εξάλλου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει διατυπώσει το ελληνικό αίτημα σε ανώτατο επίπεδο και όπως έχει δηλώσει, αυτό θα πράξει και στη συνέχεια.

Η προσπάθεια του Βρετανικού Μουσείου όμως, για βελτίωση των συνθηκών στην γκαλερί των Γλυπτών έχει να κάνει αναμφιβόλως και με την διαρκή σύγκρις, που γίνεται με το «υπερσύγχρονο», όπως χαρακτηρίζεται Μουσείο της Ακρόπολης.

Επί χρόνια, όπως είναι γνωστό ένα από τα επιχειρήματα του Βρετανικού Μουσείου στην άρνησή του για την επιστροφή των Γλυπτών ήταν, ότι η Αθήνα δεν διαθέτει το κατάλληλο μουσείο για να τα στεγάσει.

Οι καιροί όμως άλλαξαν, από το 2009 το Μουσείο Ακρόπολης έχει βρεθεί ανάμεσα στα καλύτερα του κόσμου ενώ αντίθετα οι κακές συνθήκες στο Βρετανικό Μουσείο είναι που εγκυμονούν κινδύνους για τις αρχαιότητες.

Επείγουσες επεμβάσεις

Rosetta Project είναι ο τίτλος του φιλόδοξου σχεδίου για τον εκσυγχρονισμό της υποδομής του Βρετανικού Μουσείου και την εκ νέου προβολή ολόκληρων των συλλογών του, στοχεύοντας σε μια ριζική αναμόρφωση. Ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου, πρώην υπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Τζορτζ Όσμπορν είναι αυτός που αναζητεί τα κονδύλια για τη χρηματοδότηση του έργου Rosetta, καθιστώντας το την πιο ακριβή ανακαίνιση μουσείου στη βρετανική ιστορία.

Αν και ολόκληρο το μουσείο όμως, θα ανακαινιστεί, κανένας χώρος του κτιρίου δεν απαιτεί πιο επείγουσες επεμβάσεις από το δυτικό του τετράγωνο, που είναι το παλαιότερο τμήμα του και φιλοξενεί την ελληνική και ρωμαϊκή τέχνη, τα ασσυριακά γλυπτά και μέρος της αιγυπτιακής συλλογής.

Αρκετές γκαλερί μάλιστα σε αυτό το τμήμα του μουσείου έχουν κλείσει επανειλημμένα για το κοινό τα τελευταία χρόνια, λόγω της διαρροής από τις στέγες και των καταστραμμένων υποδομών. Γι΄αυτό το λόγο εξάλλου, έχουν τοποθετηθεί τον τελευταίο χρόνο ανεμιστήρες για την αύξηση της κυκλοφορίας του αέρα και την αντιμετώπιση της υγρασίας σε όλο το δυτικό μπλοκ.

Επί έναν ολόκληρο χρόνο, όπως είναι γνωστό, τα Γλυπτά του Παρθενώνα ήταν «αθέατα» για τους επισκέπτες, αρχικά λόγω της πανδημίας, στη συνέχεια όμως λόγω της διαρροής της στέγης. Όσο για τα ασσυριακά, το πλαστικό τα έσωσε από την καταστροφή.

Όχι, στο δάνειο λέει η Ελλάδα

Πού θα πάνε όμως τα έργα, όταν η γενική επισκευή των δυτικών αιθουσών επιβάλλει το κλείσιμό τους για αρκετά χρόνια; Σύμφωνα με το The Art Newspaper όλα τα έργα τέχνης θα πρέπει να μεταφερθούν σε αποθηκευτικούς χώρους, να εκτεθούν αλλού στο μουσείο ή να σταλούν δανεικά σε άλλα ιδρύματα.

«Αυτό μπορεί να εξηγήσει τις συμβιβαστικές δηλώσεις, που έκανε ο πρόεδρος του μουσείου Τζόρτζ Όσμπορν σχετικά με την έκθεση των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα, όταν στις 14 Ιουνίου σε μία ραδιοφωνική συνέντευξή του έλεγε, ότι «υπήρχε μια συμφωνία που έπρεπε να γίνει» σχετικά με την κοινή χρήση των Μαρμάρων του Παρθενώνα με την Ελλάδα», αναφέρει το Art Newspaper.

Επισημαίνοντας όμως παράλληλα, αυτό που έχει εμπεδωθεί και στο εξωτερικό, ότι «Υπάρχει ελάχιστο κοινό έδαφος όσον αφορά τα Μάρμαρα του Παρθενώνα. Οι Έλληνες έχουν πει επανειλημμένα, ότι θα απορρίψουν το δάνειο των Γλυπτών και αντ΄ αυτού έχουν ζητήσει την οριστική επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Αθήνα».

Προσχήματα και διέξοδοι

Από τη μεριά τους οι Βρετανοί δεν παύουν ωστόσο να αναζητούν προσχήματα και να ελπίζουν σε διεξόδους από την κατάσταση στην οποία βρίσκονται, καθώς το κίνημα υπέρ της οριστικής επιστροφής και επανένωσης των Γλυπτών στην Αθήνα έχει παγκόσμια διάσταση. Έτσι στο ετήσιο δείπνο του Βρετανικού Μουσείου προχθές το βράδυ ο Όσμπορν αναφερόμενος στο ζήτημα της αποκατάστασης είπε, ότι δεν θα υπάρξει διάλυση των συλλογών του μουσείου «επειδή πιστεύουμε σε ένα μουσείο κοινής ανθρωπότητας».

«Αλλά και η διατήρηση του status quo», πρόσθεσε, «δεν ήταν αρκετά καλή. Υπάρχουν συνεργασίες που μπορούμε να χτυπήσουμε. Εάν είναι κάποιος πρόθυμος να βρει κοινό έδαφος μαζί μας, θα έχουμε καλό κοινό έδαφος μαζί του».

Τουλάχιστον τώρα ξέρουμε, τη γραμμή που προφανώς θα ακολουθήσουν στις επίσημες συζητήσεις.

Ασσυριακό φιάσκο

Παρ΄όλο που η τύχη των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι μία από τις πιο πολιτικά φορτισμένες συζητήσεις, που αντιμετωπίζουν οι εντολοδόχοι του Βρετανικού Μουσείου, όπως επισημάνει το Art Newspaper «αναμφισβήτητα πιο επείγουσα πρόκληση είναι να αποκατασταθεί η έκθεση της εξαιρετικής συλλογής ασσυριακών αρχαιοτήτων του μουσείου, που σήμερα στεγάζεται σε επαίσχυντα υποβαθμισμένες γκαλερί με ραγισμένα πλακάκια, στέγες που έχουν διαρροή και απαρχαιωμένες υποδομές».

Η συλλογή ήταν σπάνια προσβάσιμη στο κοινό στο σύνολό της τα τελευταία χρόνια. Κάθε φορά που το The Art Newspaper επισκέφτηκε κατά την τελευταία τριετία το Βρετανικό Μουσείο εύρισκε μία ή περισσότερες από τις γκαλερί των ασσυριακών κλειστές για το κοινό. Ούτε εξάλλου το γραφείο πληροφοριών μπορούσε να δώσει μια απάντηση, για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό.

Κι ενώ η κατάσταση είναι αυτή, πριν από τρεις εβδομάδες, οι διαχειριστές του μουσείου συμφώνησαν σε ένα γενικό σχέδιο, μόνον που οι λεπτομέρειές του θα ανακοινωθούν την άνοιξη του 2023.

Διαβάστε επίσης:

Μουσείο και Κέντρο του Κυκλαδικού Πολιτισμού στη Νάξο – Μνημόνιο συνεργασία με το ΜΕΤ

Κυριάκος Μητσοτάκης: Οι οιωνοί είναι αίσιοι για επιστροφές αρχαιοτήτων – Εγκαίνια της έκθεσης κυκλαδικών