Το ρωμαϊκό υδραγωγείο της Μόριας κινδυνεύει – Μέτρα για τη σωτηρία του

Την περίφημη τοξοστοιχία του αρχαίου υδραγωγείου που σώζεται στη Μόρια της Μυτιλήνης, αλλά αντιμετωπίζει σοβαρά δομικά προβλήματα πρόκειται να αποκαταστήσει το υπουργείο Πολιτισμού.

Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα τεχνικά έργα της αρχαιότητας, που, όμως, τόσο ο χρόνος, όσο και η καταπόνηση από τους σεισμούς, του έχουν προκαλέσει σοβαρές βλάβες. Στο παρελθόν, μάλιστα, είχαν καταρρεύσει και λίθινα τόξα της μεσαίας τοξοστοιχίας του.

Έτσι το ΥΠΠΟ προχωρεί κατ’ αρχάς στην σύνταξη μελέτης, καθώς και στη λήψη άμεσων μέτρων για την εξασφάλισή του. Το ρωμαϊκό υδραγωγείο της Μυτιλήνης χρονολογείται πιθανώς στο τέλους του 2ου ή στις αρχές του 3ου μ.Χ. αιώνα και έχει έντονα κλασικιστικά στοιχεία, γι’ αυτό και θεωρήθηκε «αδριάνειο».

Κατασκευάσθηκε για τη μεταφορά νερού από τις πηγές του Ολύμπου ως την αρχαία πόλη της Μυτιλήνης, σε διαδρομή δηλαδή περίπου 28 χιλιομέτρων και υπολογίζεται ότι η ποσότητα νερού που προμήθευε ήταν 127.000 κυβικά μέτρα, την ημέρα.

Ο τεχνικός του έργου θεωρείται μάλιστα μεγαλοφυής, αφού είχε λύσει το πρόβλημα της συνεχούς ροής του νερού, που περνούσε από ανομοιογενή εδάφη, με διαφορετική στάθμη, γεφυρώνοντας τις κοιλάδες με τοξοστοιχίες, πάνω από τις οποίες περνούσαν οι αγωγοί του νερού.

Τμήματα υδατογεφυρών και αγωγών διατηρούνται άλλωστε ορατά σε διάφορα σημεία κατά μήκος της διαδρομής του.  Το πιο εντυπωσιακό τμήμα του υδραγωγείου είναι η υδατογέφυρα (τοξοστοιχία) που σώζεται στη Μόρια, σε μήκος 170 μέτρων με μέγιστο ύψος 26 μέτρων. Συνίσταται από 17 πεσσούς κατασκευασμένους από λαξευτούς λιθόπλινθους, ενώ τα τόξα της ανώτερης τοξοστοιχίας –που έφεραν τον υδατοαγωγό- ήταν κατασκευασμένα από συμπαγείς οπτοπλίνθους. Οι πεσσοί και οι θολίτες των τόξων είναι από ντόπιο μάρμαρο.

Εξ αιτίας εκτεταμένων δομικών προβλημάτων, όπως η διάβρωση του δομικού υλικού και οι έντονες μηχανικές καταπονήσεις του φορέα διαχρονικά, κατέρρευσαν στο παρελθόν λίθινα τόξα της μεσαίας τοξοστοιχίας και διαταράχθηκε η συνοχή των πεσσών.

Έτσι με χρηματοδότηση από το Γ΄ ΚΠΣ (2000-2006) η Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων είχε υλοποιήσει το έργο για την στερέωση μέρους των τόξων και των πεσσών του υδραγωγείου, ένα έργο που ολοκληρώθηκε το 2004.

Η επί σειρά ετών, ωστόσο, έκθεση του μνημείου στις καιρικές συνθήκες, το ανάγλυφο του εδάφους (όπως η θεμελίωση σε κοίτη χειμάρρου) και κυρίως η αυξημένη σεισμική δραστηριότητα το τελευταίο διάστημα στην περιοχή της Λέσβου, συνέβαλαν στην απομείωση της αντοχής και της ευστάθειας του υδραγωγείου.

Εξ αιτίας των τελευταίων σεισμών που έπληξαν την περιοχή παρουσιάστηκε εμφανής υποχώρηση των θολιτών του κεντρικού τόξου της υδατογέφυρας, με αποτέλεσμα να πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για να διασφαλιστούν κρίσιμες περιοχές του μνημείου.

Κατόπιν αυτών, με απόφαση της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη χρηματοδοτήθηκε με 90.000 ευρώ η αρμόδια Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων ώστε να προχωρήσει την σύνταξη μελέτης για την αξιολόγηση της κατάστασης του υδραγωγείου, στην τοπογραφική τεκμηρίωση και φωτογραμμετρική αποτύπωση του, καθώς και στη λήψη άμεσων μέτρων εξασφάλισής του.

Παράλληλα, με νέα απόφαση επιχορηγείται με 30.000 ευρώ η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου, για τον καθαρισμό του χώρου, την απομάκρυνση των ακατάλληλων και σκουριασμένων ικριωμάτων και στην περίφραξη του μνημείου.

Τέλος, καθώς το μνημείο βρίσκεται σε αναπαλλοτρίωτο έδαφος, η Εφορεία Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με την Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ ετοιμάζει τον φάκελο της απαλλοτρίωσης, προκειμένου να εισαχθεί άμεσα για την κατά νόμον γνωμοδότηση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.

Διαβάστε ακόμη:

Άμεση κατεδάφιση σε ετοιμόρροπα και επικίνδυνα κτήρια – Κοινή δράση υπουργείων Πολιτισμού και Περιβάλλοντος Ενέργειας

Διεθνής υποστήριξη για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα. Απάντηση στον Μπόρις Τζόνσον

Αστέρια Γλυφάδας: Όταν τ’ Αστέρια της «αθηναϊκής Ριβιέρας» ήταν το Μόντε Κάρλο της Ελλάδας

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση