Το πολύμορφο, πολιτιστικό μωσαϊκό της Κέρκυρας σε έναν τόμο – Από την Lamda Development

Στην πορεία του προς το νόστο ο Οδυσσέας φθάνει ως ναυαγός στην εύφορη Σχερία, τη χώρα των Φαιάκων, όπου τον διασώζει η Ναυσικά κι εκείνος στο περίλαμπρο παλάτι του πατέρα της, του βασιλιά Αλκίνοου θα εξιστορήσει τις περιπέτειές του. Κι έτσι, με την βοήθειά των ευγενικών κατοίκων του νησιού θα οδηγηθεί στον ποθητό προορισμό του, την Ιθάκη. Σε εννέα ραψωδίες της Οδύσσειας αναφέρονται οι Φαίακες και η Σχερία, ταυτισμένη με το νησί της Κέρκυρας ήδη από το ομηρικό έπος, κάτι απόλυτα παραδεκτό στη συλλογική συνείδηση των αρχαίων, όπως επιβεβαιώνει ο Θουκυδίδης αλλά και πολύ αργότερα ο Στράβων γράφοντας για «την νυν Κέρκυραν καλουμένην, πρότερον δε Σχερίαν».

Έκτοτε πολλοί ήταν αυτοί, που την διεκδίκησαν, από τους Ευβοείς και τους Κορίνθιους, που ήταν οι πρώτοι άποικοι ως τους Βενετούς, τους Γάλλους και τους Βρετανούς  των νεώτερων χρόνων. Και όλοι έβαλαν τη σφραγίδα τους καταλείποντας ένα πολύμορφο  πολιτιστικό μωσαϊκό, που διαμορφώθηκε χάρις στην προνομιακή της γεωγραφική θέση στον κόσμο της Μεσογείου, όπως σημειώνει η αρχαιολόγος κυρία Τένια Ρηγάκου, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κέρκυρας  και συγγραφέας  του αφιερωματικού τόμου «Το Αρχαιολογικό Μουσείο Κέρκυρας», που εκδόθηκε από την Lamda Development στο πλαίσιο της εκδοτικής σειράς «Ο Κύκλος των Μουσείων».

Κληρονομιά και ταξίδι γνώσης

 «Στο σταυροδρόμι των μεσογειακών πολιτισμών, διαδραματίζοντας από πολύ νωρίς σημαντικό ρόλο στη διακίνηση ανθρώπων, αγαθών, ιδεών, η πόλη κράτος, που αναπτύχθηκε στους αρχαϊκούς χρόνους εξελίχθηκε σε ισχυρή ναυτική δύναμη, που έλεγχε το θαλάσσιο δρόμο από το Ιόνιο στην Αδριατική, από την Ελλάδα στη Μεγάλη Ελλάδα και επέκεινα», όπως αναφέρει η κυρία Ρηγάκου. Και στο μουσείο της πόλης σήμερα, μετά και την επανέκθεσή του, όλη αυτή η ιστορία καταγράφεται μοναδικά, οδηγώντας τον επισκέπτη μέσα από το πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα του νησιού στο ταξίδι της γνώσης για τους θεούς, τις ιδέες και τα έργα των ανθρώπων, που έζησαν σ’ αυτόν τον τόπο, από την Παλαιολιθική Εποχή έως την ύστερη αρχαιότητα.

Πρόκειται για μια «Κληρονομιά που τα παλαιότερα φυσικά της τεκμήρια  ανάγονται στη βαθιά προϊστορία και διατρέχουν  αδιάλειπτα όλες τις ιστορικές και πολιτισμικές περιόδους έως σήμερα, διαμορφώνοντας ένα μοναδικής σύνθεσης και πλούτου πολιτισμικό ψηφιδωτό», όπως ανέφερε  υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη στην παρουσίαση του τόμου, που πραγματοποιήθηκε στο λαμπερό και υπερσύγχρονο Ολυμπιακό Μουσείο Αθήνας.  Με τον αντιπρόεδρο της Lamda Development κ. Βαγγέλη Χρόνη, εμπνευστή της εκδοτικής σειράς, όχι μόνον να μιλάει για «την ιδιαίτερη φυσιογνωμία και ταυτότητα του ξεχωριστού αυτού νησιού των Επτανήσων, της μυθικής γης των Φαιάκων, με το πλούσιο ανά τους αιώνες ιστορικό και πολιτιστικό απόθεμα» αλλά να διαβάζει ο ίδιος και ένα απόσπασμα από την έκτη ραψωδία της Οδύσσειας όπου ο Όμηρος περιγράφει την φιλόξενη γη των Φαιάκων.

 Η φτερωτή Γοργώ 

Αποτυπώματα και λείψανα των πολιτισμών, που πέρασαν από την Κέρκυρα, άλλα εξαιρετικά  διατηρημένα και άλλα ταπεινότερα σημαδεύουν σήμερα τη ύπαιθρο και την πόλη της Κέρκυρας, καθιστώντας την ένα ανοιχτό μουσείο. Πρόκειται για «Κατάλοιπα πολιτισμών, των οποίων τα άυλα ίχνη συνυπήρξαν από αρχαιοτάτων χρόνων, καλλιεργήθηκαν, εμπλουτίσθηκαν, μεταλαμπαδεύτηκαν», όπως σημειώνει η συγγραφέας.  Η ένταξη επομένως, της παλαιάς πόλης της Κέρκυρας στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO υπήρξε μία φυσική εξέλιξη.

Τα πρώτα αρχαία ευρήματα στο νησί προέρχονται από την εποχή της Βενετοκρατίας (1386-1797) αν και κυρίως από τα μέσα του 16^ου αιώνα αλλά η πρώτη συνειδητή προσπάθεια προστασίας τους άρχισε να διαμορφώνεται τον 19^ο αιώνα μετά από τις ανασκαφές των Γάλλων. Για ακολουθήσουν βέβαια και πολλές ακόμη.

Σήμερα έτσι, την εικόνα της αρχαίας Κέρκυρας ανασυνθέτουν τα σπουδαία μνημεία, που έχει φέρει στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη. Όπως, μεταξύ άλλων, ο δωρικός ναός του Καρδακίου στο Mon Repos, το αρχαϊκό κενοτάφιο του Μενεκράτη με τον επιβλητικό λέοντα και βέβαια το σημαντικότερο όλων, το δυτικό αέτωμα του ναού της Αρτέμιδας. Αυτό το εντυπωσιακό γλυπτό με τη μορφή της φτερωτής Γοργούς με τα δύο παιδιά της, τον Πήγασο και τον Χρυσάορα, πλαισιωμένους από λεοντοπάνθηρες, μυθικά ζώα βεβαίως. «Ένα μοναδικό έργο της πρώιμης αρχαϊκής εποχής», όπως επισημαίνει η κυρία Ρηγάκου.

Το περιεχόμενο

Σημαντικό μέρος από το πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα του νησιού προβάλλεται στο πρόσφατα ανακαινισμένο μουσείο του, όπως πλέον και στην πολυτελή έκδοση του τόμου, όπου περιλαμβάνονται παλαιά και νέα ευρήματα, καθώς και εκθέματα από το Μουσείο Παλαιόπολης – Mon Repos.

 Παρουσιάζοντας αρχικά την εξέλιξη της αρχαίας πόλης στην Παλαιόπολη και τα ιστορικά τεκμήρια από τα κείμενα, χάρτες και σχέδια των περιηγητών από τον 15^ο αιώνα και εντεύθεν, η συγγραφέας παραθέτει στη συνέχεια το ιστορικό των αρχαιολογικών ερευνών στο νησί αλλά και το ιστορικό της ίδρυσης Αρχαιολογικού Μουσείου.

Η προϊστορική Κέρκυρα, το πέρασμα από το μύθο στην Ιστορία, η τοπογραφία και οργάνωση της πόλης, οι λατρείες και τα ιερά, η καθημερινή ζωή των ανθρώπων, οι γιορτές τους και οι αγώνες, τα ταφικά έθιμα, η οικονομία, η ύπαιθρος αλλά και το τέλος του αρχαίου κόσμου αποτελούν επιμέρους κεφάλαια του τόμου, που αναπτύσσονται διεξοδικά και με καίριες επισημάνσεις.

Σημαντικό στην ανάδειξη όλων αυτών όμως είναι το εκδοτικό έργο, που με την ιδιαίτερη φροντίδα και καλαισθησία της κυρίας Ειρήνης Λούβρου των Εκδόσεων Ολκός, ανάγει το βιβλίο σε ένα πολύτιμο απόκτημα βιβλιοθήκης. Με την εξαιρετική φωτογραφική τεκμηρίωση και ανάδειξη των αρχαιοτήτων από τον Σωκράτη Μαυρομμάτη να αποδίδει στην εντέλεια το θαυμάσιο υλικό.

Να σημειωθεί τέλος, ότι ο αφιερωματικός τόμος, που είναι ο  εικοστός δεύτερο του «Κύκλου των Μουσείων»  θα διανεμηθεί δωρεάν σε αρχαιολογικά τμήματα Πανεπιστημίων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σε αρμόδια τμήματα του Υπουργείου Πολιτισμού, σε ξένες αρχαιολογικές Σχολές και Ινστιτούτα, όπως επίσης και σε επιλεγμένες εγχώριες και διεθνείς βιβλιοθήκες και οργανισμούς. Η έκδοση είναι διαθέσιμη σε ψηφιακή μορφή, στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα, στην ιστοσελίδα της Lamda Development https://www.lamdadev.com΄

Διαβάστε επίσης

Λίνα Μενδώνη: Τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Λονδίνο είναι προϊόντα κλοπής      

Μουσειακός χώρος για το επιβλητικό μνημείο του Τύμβου Καστά στην Αμφίπολη

Διάσωση της ξυλοναυπηγικής τέχνης – Από την παράδοση στη βιώσιμη ανάπτυξη