Το Μουσείο Ακρόπολης στα δημοφιλέστερα του κόσμου – Ο ρόλος των Γλυπτών

Με εντυπωσιακή αύξηση των εισιτηρίων του κατά 165% και με θεαματική επανάκαμψη, μετά την καταστροφική διετία της πανδημίας και των lockdowns το Μουσείο Ακρόπολης βρέθηκε για το 2022 στην 27^η θέση ανάμεσα στα 100 δημοφιλέστερα μουσεία του κόσμου.

Πρόκειται για μία αδιαμφισβήτητη επιτυχία με 1.451.727 επισκέπτες έχοντας αφήσει πίσω του άλλα μεγάλα μουσεία, όπως το Γκούγκενχαϊμ του Μπιλμπάο, την Πινακοθήκη της Ακαδημίας της Φλωρεντίας, το Εθνικό Κέντρο Τεχνών του Τόκιο, το Μουσείο Βαν Γκογκ του Άμστερνταμ, το Ρέινα Σοφία της Μαδρίτης και πολλά άλλα. Με την πρωτιά πάντως, να ανήκει δικαιωματικά στο Λούβρο με αύξηση κατά 173% και 7,7 εκατομμύρια επισκέπτες, αν και όπως όλα, εξακολουθεί και αυτό να μην έχει γεφυρώσει την απόσταση από το 2019, όταν τα μουσεία έκλεισαν λόγω της πανδημίας.

Τα στοιχεία προέρχονται από την έρευνα «Visitor Figures» της Art Newspaper, που διεξάγεται κάθε χρόνο και είναι η κύρια αρχή για την επισκεψιμότητα των μουσείων τέχνης παγκοσμίως. Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία έτσι, το 2022 πραγματοποιήθηκαν 141 εκατομμύρια επισκέψεις στα 100 κορυφαία μουσεία τέχνης, που συμμετείχαν στην έρευνα. Παρ΄όλα αυτά η κατάσταση δεν έχει επιστρέψει ακόμη σε φυσιολογικά επίπεδα.

Γιατί μπορεί τα 141 εκατομμύρια να είναι αριθμός διπλάσιος από αυτόν, που καταγράφηκε πέρυσι για το 2021 και σχεδόν τριπλάσιος από εκείνον του 2020, υπάρχει όμως αρκετός δρόμος ακόμη για να διανυθεί, προκειμένου να ανακτηθούν τα 230 εκατομμύρια επισκέψεων του 2019. Αναλογίζεται επομένως κανείς και τα εκατομμύρια εις χρήμα, που χάθηκαν μέσα σ΄αυτά τα τελευταία χρόνια.

Μετά λοιπόν από αυτήν την περίοδο περιορισμών και αβεβαιότητας, απωλειών και δημόσιας αναταραχής, το 2022 ήταν η χρονιά, που οι επισκέπτες επέστρεψαν μαζικά στο Μουσείο Ακρόπολης είτε ξένοι από διάφορες χώρες του πλανήτη, όπως συνέβη το καλοκαίρι με την μεγάλη αύξηση του τουριστικού ρεύματος είτε οι Έλληνες, που θέλησαν να επισκεφθούν ξανά το αγαπημένο τους μουσείο, λόγω και της ιδιαίτερης δραστηριότητας, που έχει αναπτύξει με την διοργάνωση πολλαπλών εκδηλώσεων. Και όχι μόνον αυτά.

Ο ρόλος της επιστροφής Γλυπτών

«Η διεθνής συζήτηση για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα έχει συντελέσει και στην αύξηση των επισκεπτών του Μουσείου», όπως λέει ο διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης στο mononews. «Αναμφίβολα το ενδιαφέρον έχει μεγαλώσει γύρω από το συγκεκριμένο θέμα, το οποίο επανέρχεται συνεχώς στο προσκήνιο, απασχολώντας τη δημόσια σφαίρα. Υπάρχουν επισκέπτες μάλιστα, που ενώ έχουν δει τα Γλυπτά στο Βρετανικό Μουσείο έρχονται στην Ελλάδα για να κάνουν συγκρίσεις και κρίσεις. Κι αν σκεφτεί κανείς, ότι η πλειοψηφία των Βρετανών τάσσεται υπέρ της επιστροφής και επανένωσης των Γλυπτών στο Μουσείο Ακρόπολης, αντιλαμβάνεστε προς τα πού κλίνουν αυτές οι κρίσεις…».

Για τον κ. Σταμπολίδη σημαντικό γεγονός είναι και η αύξηση της επισκεψιμότητας κατά τους χειμερινούς μήνες, με επισκέπτες Έλληνες κατά κύριο λόγο, κάτι που ο ίδιος αποδίδει και στην συνεχή δραστηριότητα του μουσείου, που διατηρεί το ενδιαφέρον του κοινού. Όπως λέει, στους τρεις τελευταίους μήνες του 2022 η επισκεψιμότητα ήταν ιδιαίτερα αυξημένη και αυτό συνεχίσθηκε και στους πρώτους μήνες του 2023 με την περιοδική έκθεση «Ένδυμα ψυχής».

Βεβαίως όμως, και χάρις στην οριστική επιστροφή παρθενώνειων Γλυπτών και την μόνιμη επανένωσή τους στο Μουσείο Ακρόπολης: Του θραύσματος «Fagan» τον περασμένο Ιανουάριο και μόλις πριν λίγες μέρες των τριών θραυσμάτων από το Βατικανό, ύστερα από επιθυμία του Πάπα Φραγκίσκου για την δωρεά τους στην Ελλάδα. Και στις δύο περιπτώσεις μάλιστα οι σχετικές ειδήσεις δημιούργησαν αίσθηση και στο εξωτερικό με την αυτόματη αναφορά στην αρνητική στάση της Βρετανίας για την επιστροφή των Γλυπτών.

«Γι΄αυτό λέω προς τους Βρετανούς να γίνουν η ηθική αυτοκρατορία στον κόσμο τώρα, που δεν είναι πια πραγματική αυτοκρατορία. Σ΄ έναν κόσμο που χειμάζεται να αποφασίσουν την αποκατάσταση του κοινού μας πολιτισμού στο σπίτι του», τονίζει ο κ. Σταμπολίδης.

Τα ξένα μουσεία

Πέραν του Λούβρου ωστόσο, που έχει ανακάμψει δυναμικά, σχεδιάζοντας μάλιστα να περιορίσει τον αριθμό των επισκεπτών λόγω υπερπληθυσμού, η επιστροφή των άλλων μουσείων της λίστας ήταν άνιση. Τα Μουσεία του Βατικανού έτσι, βρέθηκαν στη δεύτερη θέση, υπολειπόμενα του Λούβρου κατά δυόμισι εκατομμύρια επισκέπτες.

Το Βρετανικό Μουσείο και η Tate Modern ανέκτησαν τις θέσεις τους στην πρώτη πεντάδα, ωστόσο γενικότερα τα μουσεία του Ηνωμένου Βασιλείου παρουσιάζουν αργή ανάκαμψη στο σύνολό τους. Τα ρωσικά μουσεία αναγκάστηκαν να υποστούν την αντιμετώπιση της χώρας τους ως διεθνούς παρία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία και ο τουρισμός από και προς πολλά ξένα κράτη περιορίσθηκε. Ενώ η στρατηγική μηδενικού Covid της Κίνας είχε αρνητικές επιπτώσεις στους επισκέπτες των μουσείων της, που καλούνταν να αντιμετωπίζουν τα τακτικά lockdown και δρακόντειους κανόνες. Έτσι ο αριθμός των επισκεπτών και στις δύο χώρες αυτές χώρες ήταν στην καλύτερη περίπτωση παρόμοιος με του 2021.

Πιο συγκεκριμένα η Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου κατέχει την αρνητική διάκριση της απώλειας περισσότερων επισκεπτών από οποιοδήποτε άλλο μουσείο που ερευνήθηκε, με σχεδόν 3,3 εκατομμύρια λιγότερους επισκέπτες το 2022 από ό,τι το 2019. Κι όπως επισημαίνεται στην έρευνα αυτό συνέβη, παρά το γεγονός, ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είχε μία από τις πρώτες και ταχύτερες κυκλοφορίες εμβολίων Covid στον κόσμο και υπερηφανευόταν για την γρήγορη επιστροφή στην κανονικότητα. Επομένως, ο λόγος για την αργή ανάκτηση του αριθμού των επισκεπτών του μουσείου είναι δύσκολο να εντοπιστεί, ειδικά για εκείνα τα μικρότερα μουσεία που εξαρτώνται λιγότερο από διεθνείς τουρίστες.

Την σχετική διαφορά πάντως, έκαναν τα μουσεία του Εδιμβούργου (Εθνικό Μουσείο και Εθνική Πινακοθήκη της Σκωτίας) και η Συλλογή Burrell στη Γλασκώβη ενώ πιο η επιτυχημένη έκθεση δεν ήταν καλλιτεχνική, αλλά μόδας με τίτλο «Fashioning Masculinities: The Art of Menswear»  στο Victoria and Albert Museum  του Λονδίνου. Ακολούθησαν στην Tate Modern ο «Σουρεαλισμός πέρα από τα σύνορα» και στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών ο Φράνσις Μπέικον.

Η Αμερική ακόμα σε λήθαργο

Από τα μεγάλα μουσεία της Νέας Υόρκης, το Μουσείο Solomon R. Guggenheim είχε τη μεγαλύτερη ποσοστιαία πτώση επισκεπτών κατά 42% ενώ το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στην Πέμπτη Λεωφόρο σημείωσε τη μεγαλύτερη πτώση σε πραγματικούς  αριθμούς με 1,7 εκατομμύρια λιγότερους επισκέπτες από το 2019 (πτώση 34%).

Όπως σημειώνεται όμως, η Νέα Υόρκη δεν ήταν μόνη που καθυστερεί σε ανάκαμψη, καθώς τα ιδρύματα σε ολόκληρη τη χώρα να εξακολουθούν να έχουν μειωμένη επισκεψιμότητα. Όπως το Εθνικό Μουσείο Αφροαμερικανικής Ιστορίας και Πολιτισμού στην Ουάσιγκτον (μείωση κατά 45%), το Μουσείο Τέχνης του Ντένβερ (μείωση 34%) και το Getty Center στο Λος Άντζελες (μείωση 31%).

Παρά το γεγονός, δηλαδή,  ότι δεν υπήρξαν εκτεταμένα lockdown στις ΗΠΑ το 2022, οι μετασεισμοί της πανδημίας εξακολούθησαν να επηρεάζουν πολλά μουσεία. Η Εθνική Πινακοθήκη Πορτρέτων (NPG) στην Ουάσιγκτον εμφανίζει επίσης μείωση κατά 44%. Όσο για το Μουσείο Τέχνης Frist στο Νάσβιλ είχε πτώση 60%.

Αντίθετα το μουσείο με τις περισσότερες επισκέψεις ήταν η Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης στην Ουάσιγκτον, με σχεδόν 3,3 εκατομμύρια επισκέπτες το 2022. Ενώ επιτυχία έκαναν  η Βιβλιοθήκη Huntington, το Μουσείο Τέχνης και οι Βοτανικοί Κήποι στο Λος Άντζελες, που είχαν αύξηση κατά 26%. )

Μειώσεις και αυξήσεις

Ανάμεικτη η εικόνα στις άλλες χώρες της Ευρώπης. Για παράδειγμα το Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών του Βελγίου στις Βρυξέλλες  είχε πτώση 40% (σε σύγκριση με το 2019), το Μουσείο Neues στο Βερολίνο πτώση 36%, το Rijksmuseum στο Άμστερνταμ πτώση 35% και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης μείωση 34%. Αντίθετα το Musée d’ Orsay στο Παρίσι είχε μόλις 10% μείωση του ποσοστού του 2019, ενώ το Petit Palais είχε αύξηση κατά 14%. Όσο για το περίφημο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπουλης η μείωση των επισκεπτών του έφθασε στο 43%.

Κατά τα άλλα το Μουσείο του Χονγκ Κονγκ, που άνοιξε τον Νοέμβριο του 2021, πριν χρειαστεί να κλείσει ξανά από τις 5 Ιανουαρίου έως τις 21 Απριλίου 2022, λόγω των περιορισμών για τον Covid κατάφερε να προσελκύσει περισσότερους από δύο εκατομμύρια επισκέπτες.

Και τέλος το Εθνικό Μουσείο της Νότιας Κορέας εδραίωσε την υψηλή του θέση στη λίστα, κερδίζοντας την πέμπτη θέση με 3,4 εκατομμύρια επισκέπτες. Η κανονικότητα στο χώρο αργεί ακόμη αλλά αυτό θα φανεί στο τέλος της χρονιάς που διανύουμε.

Ακολουθούν τα 30 πρώτα μουσεία παγκοσμίως:

Μουσείο του Λούβρου, Μουσεία του Βατικανού, Βρετανικό Μουσείο, Tate Modern, Εθνικό Μουσείο της Νότιας Κορέας, Mousse d΄Orsay του Παρισιού,  Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, Κέντρο Πομπιντού στο Παρίσι,  Ερμιτάζ Αγίας Πετρούπολης, Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου, Ρωσικά Μουσεία Αγίας Πετρούπολης,  Μουσείο του Πράδο, Victoria and Albert Museum  του Λονδίνου, Σόμερσετ Χάους του Λονδίνου, Μουσεία Ουφίτσι της Φλωρεντίας, Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, Μ+ του Χόνγκ Κόνγκ, Εθνικό Μουσείο της Σκωτίας, Γκαλερί Τρετιακόφ της Μόσχας, Μουσείο της Σεούλ, Ράικσμουζεϊουμ του Άμστερνταμ, Βασιλικό Κάστρο της Βαρσοβίας,  Εθνικό Μουσείο της Μελβούρνης, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης του Τόκιο, Χούμπολτ Φόρουμ του Βερολίνου, Μουσείο Ακρόπολης, Πινακοθήκη της Ακαδημίας της Φλωρεντίας, Εθνικό Κέντρο Τεχνών του Τόκιο, Ίδρυμα Louis Vuitton στο Παρίσι.

Διαβάστε επίσης:

Ένας «μικρός» Ρενουάρ σε δημοπρασία – Πορτρέτο παιδιού

Επανένωση θραυσμάτων από το Βατικανό στο Μουσείο Ακρόπολης – Συγκινητική τελετή