Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη… Ζευγάρια στη ζωή και στην τέχνη

Η ιστορία της τέχνης είναι γεμάτη από μεγάλες ιστορίες αγάπης καλλιτεχνών, που ενέπνευσαν ο ένας τον άλλον, δημιούργησαν έντονες συνεργασίες στον έρωτα και την τέχνη και συγκλόνισαν ο ένας τον άλλον και τον κόσμο γύρω τους.

Όπως λέγεται συχνά άλλωστε, οι μεγαλύτεροι καλλιτέχνες ζουν επίσης, και τους μεγαλύτερους έρωτες. Πράγμα, που θεωρείται φυσικό, αφού η επαφή με τη δημιουργικότητα προϋποθέτει και μία βαθιά επαφή με τα συναισθήματα, τα πάθη και τις επιθυμίες.

Ασχέτως αν κάποιες  ρομαντικές ιστορίες μπορεί να γίνουν χαοτικές και καταστροφικές… Γιατί, γεγονός είναι, ότι οι παθιασμένες σχέσεις δεν έχουν πάντα την καλύτερη κατάληξη.

Την απόδειξη δίνουν ορισμένα από τα διάσημα ζευγάρια της τέχνης, που θυμόμαστε σήμερα, του Αγίου Βαλεντίνου.

Μαρίνα Αμπράμοβιτς και Ουλάι

Η Μαρίνα Αμπράμοβιτς και ο Ουλάι γνωρίστηκαν το 1976 στο Άμστερνταμ, όπου εκείνη είχε φθάσει από Γιουγκοσλαβία και εκείνος από τη Δυτική Γερμανία. Η συνάντησή τους πυροδότησε αμέσως μια στενή, έντονη και μακροχρόνια σχέση, στην τέχνη και στη ζωή, που κράτησε ως το 1988, με τους δύο δημιουργούς να καταρρίπτουν την μία ανατρεπτική περφόρμανς μετά την άλλη, επιδιώκοντας την εξερεύνηση των ορίων της αγάπης και της συμβίωσης. Με μία περφόρμανς εξάλλου, επήλθε και η λήξη της σχέσης τους στην Κίνα, όταν ξεκινώντας από απέναντι άκρα του Σινικού Τείχους συναντήθηκαν στη μέση…

Στα επόμενα είκοσι χρόνια δεν μιλούσαν καν μεταξύ τους, ώσπου το 2010 ο Ουλάι εξέπληξε την Αμπράμοβιτς  μπαίνοντας μέσα στην περφόρμανς, που έκανε στο MoMA της Νέας Υόρκης. Ήταν το «The Artist is Present», όπου η Αμπράμοβιτς καθόταν σε μία καρέκλα επί ώρες και χωρίς παύση, κοιτάζοντας στα μάτια τους επισκέπτες, που ένας –ένας κάθονταν απέναντί της. Όταν ο Ουλάι όμως, βρέθηκε απροειδοποίητα στην καρέκλα, εκείνη άρχισε να κλαίει. Αν και αργότερα, νέα ένταση υπήρξε μεταξύ τους για κάποια παραβίαση ενός συμβολαίου τους. Εν τέλει, επανασύνδεση υπήρξε ως το θάνατό του το 2020, που άφησε την Αμπράμοβιτς απαρηγόρητη, όπως έχει πει η ίδια.

Τζον Λένον και Γιόκο Όνο

Συναντήθηκαν για πρώτη φορά στο Λονδίνο στην γκαλερί όπου η Γιόκο Όνο παρουσίαζε έργα της και εκείνη τη στιγμή ήταν και οι δύο παντρεμένοι. Το καταπληκτικό μάλιστα είναι, ότι η γιαπωνέζα καλλιτέχνιδα και ακτιβίστρια δεν είχε ιδέα ποιοι είναι οι Μπητλς και ποιος ο Τζον Λένον. Παντρεύτηκαν στο Γιβραλτάρ τρία χρόνια, μετά από εκείνη την πρώτη τους συνάντηση,και ο μήνας του μέλιτος ήταν γι’ αυτούς μία διαμαρτυρία. Για τον συνεχιζόμενο πόλεμο στο Βιετνάμ συγκεκριμένα, που αποφάσισαν να καταγγείλουν μέσω της θρυλικής συνέντευξης, που έδωσαν από το κρεβάτι τους στην προεδρική σουίτα του ξενοδοχείου Χίλτον στο Άμστερνταμ.

Το αίτημά τους για ειρήνη, ασφαλώς και έκανε το γύρο του κόσμου αλλά αυτό δεν ήταν ικανό για να ικανοποιηθεί.  Η σχέση τους όμως, και διάρκεια και ένταση είχε ενώ πολλά έχουν γραφτεί για τις επιπτώσεις της στην πορεία των Μπητλς.

Ο Τζον Λένον και η Γιόκο Όνο έμειναν μαζί ως τη δολοφονία του, το 1980 με το διάλειμμα μιας σχεδόν διετίας, όταν εκείνη τον έσπρωξε σε σχέση με την προσωπική βοηθό του (ήταν το λεγόμενο Lost Weekend).  Το σημαντικό όμως είναι, ότι εκείνος  δήλωνε για τη σχέση τους: «Είναι κάτι περισσότερο από μία επιτυχία, κάτι περισσότερο από χρυσό, κάτι περισσότερο από τα πάντα».

Πάτι Σμιθ και Ρόμπερτ Μάπλθορπ

Σχέση θρυλική στον κόσμο της τέχνης των δεκαετιών του ’60 και του ’70 στη Νέα Υόρκη ήταν αυτή της Πάτι Σμιθ με τον Ρόμπερτ Μάπλθορπ . Εκείνος ήταν ο επαναστάτης φωτογράφος και εκείνη η ροκ σταρ, η ποιήτρια, η καλλιτέχνιδα. Και οι δυο τους ήταν εραστές, φίλοι και συνεργάτες. Γιατί πάνω απ’ όλα, φρόντισαν ο ένας τον άλλον για πολλά χρόνια, όταν αγωνίζονταν για να φάνε, να βρουν ένα μέρος για να κοιμηθούν, να επιβιώσουν ως καλλιτέχνες.

Σύμφωνα με την Πάτι Σμιθ, η οποία δημοσίευσε τα απομνημονεύματα για τη σχέση της με τον Μάπλθορπ πριν από μερικά χρόνια, έδωσαν ο ένας στον άλλο αυτό, που του έλειπε. Εκείνη του έδωσε την πρακτική υποστήριξη και την άνευ όρων εμπιστοσύνη, ενώ εκείνος την πλήρη πίστη στον εαυτό της ως καλλιτέχνη. Συχνά μάλιστα η ίδια ήταν το μοντέλο του ενώ ο Μάπλθορπ ήταν ο φωτογράφος του διάσημου άλμπουμ της Σμιθ «Horses» (1975), που εδραίωσε την μποέμ αισθητική της και καθόρισε έκτοτε την καριέρα της. Αν και η σχέση τους δεν κράτησε για πάντα, η Σμιθ και ο  Μάπλθορπ ήταν ο ένας για τον άλλο αναπόσπαστο κομμάτι της ανάπτυξης της καλλιτεχνικής σταδιοδρομίας τους. Κι όταν ο Μάπλθορπ πέθαινε, το 1989 από επιπλοκές, λόγω AIDS έβαλε τη Σμιθ να του υποσχεθεί, ότι θα έγραφε ένα βιβλίο για τη ζωή τους μαζί. Κάτι που οδήγησε στα απομνημονεύματα της Πάτι Σμιθ «Just Kids».

Πάμπλο Πικάσο και  Φρανσουάζ Ζιλό

Όταν ο Πικάσο συναντούσε την Φρανσουάζ Ζιλό στο Παρίσι, στο εστιατόριο όπου έτρωγε, την φλέρταρε στέλνοντάς της μπολ με κεράσια. Εκείνη ήταν 21 ετών και σπούδαζε ακόμη ενώ εκείνος ήταν 40 χρόνια μεγαλύτερος της, χώρια που σ’ αυτές τις συναντήσεις  συνοδευόταν από την τότε μούσα του, την Ντόρα Μάαρ. Δεν παντρεύτηκαν ποτέ αλλά έζησαν μαζί δέκα χρόνια αποκτώντας δύο παιδιά, τον Κλοντ και την Παλόμα.   Όπως έγραψε όμως η Ζιλό στα απομνημονεύματά της «Η ζωή με τον Πικάσο»  «Μια σχέση με τον Πικάσο ήταν μια καταστροφή, που δεν ήθελα να αποφύγω».  Αλλά το 1953 και αφού εκείνος γινόταν όλο και πιο απαιτητικός και πιεστικός, τον άφησε παίρνοντας και τα παιδιά μαζί της.

Μετά τη δημοσίευση των απομνημονευμάτων της ωστόσο,  το 1964, ο Πικάσο ήταν τόσο έξαλλος, που αρνήθηκε να ξαναδεί τα παιδιά τους, έτσι έγιναν μεγάλες δικαστικές διαμάχες ώστε να κερδίσουν το νόμιμο δικαίωμα της αναγνώρισης από τον πατέρα τους. Αλλά ανάμεσα σε όλο αυτό το δράμα, η κοινή τους ζωή ήταν γεμάτη με αμοιβαία έμπνευση.  Η Ζιλό ήταν μία από τις μεγαλύτερες μούσες του ενώ και το δικό της καλλιτεχνικό έργο -ήταν εξαιρετικά ταλαντούχα η ίδια- άνθισε, καθώς ζούσε ανάμεσα στον Πικάσο και τους φίλους του, όπως ο Ματίς, που ήταν ο μεγαλύτερος ήρωας της.

Μαξ Ερνστ και  Ντοροτέα Τάνινγκ

Ο Μαξ Ερνστ συνάντησε για πρώτη φορά την Ντοροτέα Τάνινγκ σε ένα πάρτι το 1942. Εκείνη την εποχή ο Ερνστ ήταν παντρεμένος με την Πέγκυ Γκούγκενχαϊμ, η οποία καθώς προετοίμαζε μια έκθεση για γυναίκες καλλιτέχνιδες τον έστειλε στο στούντιο της Τάνινγκ για να δει τη δουλειά της. Έκτοτε άρχισαν να περνούν χρόνο μαζί κι ο έρωτας μεταξύ τους προέκυψε κατά τη διάρκεια μιας παρατεταμένης παρτίδας σκάκι. Χρειάστηκε όμως να περάσουν τέσσερα χρόνια ώσπου ο Ερνστ να χωρίσει την Γκούγκενχαϊμ και να παντρευτεί την Τάνινιγκ σε έναν διπλό γάμο με το ζευγάρι Μαν Ρέι και Τζούλιετ Μπράουνερ.

Το 1957 το ζευγάρι μετακόμισε από την Αριζόνα στη Γαλλία, γιατί ο Ερνστ είχε προβλήματα με την αμερικανική υπηκοότητα και εκεί έμειναν για την υπόλοιπη ζωή τους, ερωτευμένοι μέχρι τέλους. Η καλλιτεχνική τους πορεία δεν επιβλήθηκε στο γάμο τους, αντίθετα η ξεχωριστή καλλιτεχνική τους πορεία φαίνεται, ότι συνέβαλε στην αρμονική τους σχέση.  Όπως επέμενε εξάλλου η Τάνινγκ «Ποτέ, ποτέ δε μιλούσαμε για τέχνη. Ποτέ».

Φρίντα Κάλο και Ντιέγκο Ριβέρα

Μια ιστορία αγάπης τόσο έντονη, όσο η ζωή και το έργο και των δύο ήταν αυτή μεταξύ της Φρίντα Κάλο και του Ντιέγκο Ριβέρα. Η σχέση τους είχε ξεκινήσει ρομαντικά, ανάμεσα σ’ έναν δάσκαλο και τη μαθήτριά του, γρήγορα όμως εξελίχθηκε με καταιγιστικό τρόπο, πόσο μάλλον, που μοιράζονταν κοινά ενδιαφέροντα: Την αγάπη για τη ζωγραφική,  έναν τεράστιο σεβασμό ο ένας για τη δουλειά του άλλου αλλά και την κομμουνιστική ιδεολογία καθώς ο Ριβέρα ήταν μέλος του Κομμουνιστικού κόμματος του Μεξικού.

Το ζευγάρι παντρεύτηκε το 1929 αλλά δεν ήταν ευτυχισμένο, δεδομένου ότι υπήρχαν πολλοί και έντονοι καυγάδες μεταξύ τους. Δέκα χρόνια αργότερα χώρισαν, όταν αποκαλύφθηκε, πως ο Ριβέρα είχε δημιουργήσει ένα δεσμό με την αδερφή της Φρίντα, την Κριστίνα. Η αληθινή αγάπη όμως, φαίνεται πως δεν ξεχνιέται, κι έτσι, το ζευγάρι ενώθηκε ξανά, ένα χρόνο αργότερα. Παρ’ ότι εξάλλου, το να θεωρείται κανείς ο μεγαλύτερος εν ζωή καλλιτέχνης του Μεξικού είναι σημαντικό, ο Ριβέρα έλεγε πάντα, ότι τη γυναίκα του ήταν μεγαλύτερο ταλέντο από εκείνον. Και έτσι ήταν. Ο γάμος τους κράτησε έως το θάνατο της Φρίντα, το 1954, ένα γεγονός που ο Ριβέρα παρουσίασε ως το τραγικότερο της ζωής του.

Σαλβαδόρ Νταλί και Γκαλά

Το 1929, ο Σαλβαδόρ Νταλί υποδεχόταν τον μεγάλο ποιητή Πολ Ελιάρ και τη σύζυγό του, Έλενα Ντιακόνοβα  στη βίλα του στο Καδακές της Καταλονίας. Το ζευγάρι ανυπομονούσε να γνωρίσει τον νεαρό -τότε- καλλιτέχνη, ο οποίος είχε αρχίσει να αποκτά φήμη. Εκεί όμως, προέκυψε έρωτας με την πρώτη ματιά! Η Γκαλά –όπως είχε αλλάξει το όνομά της- ερωτεύτηκε παράφορα τον σουρεαλιστή ζωγράφο και άφησε τον σύζυγο και το κοριτσάκι της για να ζήσει μια παθιασμένη ζωή μαζί του. Γρήγορα έγινε η μούσα, η έμπιστη και η σύντροφός του, βρίσκοντας χαρά στις φαντασιώσεις και τις ιδιορρυθμίες του.

Το πάθος τους δεν πέθανε ποτέ, παρά τα φλερτ της Γκαλά με άλλους άντρες, ακόμη και παρά την επιθυμία του Νταλί αντίστοιχα, για μια διάσημη, κάποια εποχή, τραγουδίστρια την Αμάντα Λιρ, με την οποία το ζευγάρι έκανε τελικά μια σχέση για τρεις.  Όταν όμως ο ζωγράφος πέθανε, το 1989 αυτή σχέση είχε προ πολλού τελειώσει ενώ και η Γκαλά είχε πεθάνει χρόνια νωρίτερα. Αλλά η ιστορία αγάπης  τους έχει δικαίως αποτυπωθεί στα χρονικά της ιστορίας της τέχνης ως μία από τις πλέον εμβληματικές όλων των εποχών και αυτή η μαρτυρία της δια βίου αγάπης καταδεικνύεται μέσα από το έργο του Νταλί.

Διαβάστε επίσης:

Από τουρκικό οχυρό σε μνημείο του παγκόσμιου πολιτισμού – Οι μεταμορφώσεις της Ακρόπολης

Καστοριά: Μνημεία στην «Πολιτιστική Εγνατία Οδό»

Έκλεψε ο Πικάσο τη Μόνα Λίζα; Μια απίστευτη ιστορία και ένα βιβλίο