Είκοσι χρόνια μετά από τις καταστροφικές, τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη, που προκάλεσαν την απώλεια περίπου 3.000 ανθρώπων, η ελληνική ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Νικολάου που κατέρρευσε και αυτή ετοιμάζεται να επανέλθει στη ζωή της πόλης.

Τα θυρανοίξια πρόκειται να τελεσθούν στις 2 Νοεμβρίου από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, ο οποίος είναι προγραμματισμένο να επισκεφθεί επίσημα τις Ηνωμένες Πολιτείες το φθινόπωρο. Για τους πιστούς ωστόσο ο ναός θα είναι ανοιχτός από την άνοιξη του 2022, αφού τότε θα έχει ολοκληρωθεί στο σύνολό του.

Σε κάθε περίπτωση, αυτή η νέα εκκλησία σε σχέδια του διάσημου αρχιτέκτονα Σαντιάγο Καλατράβα θα είναι το μοναδικό, μη κοσμικό κτίριο στο Ground Zero, όπως άλλωστε ήταν και ο μοναδικός ναός, που καταστράφηκε από τις επιθέσεις στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου.

Μακέτα της νέας εκκλησίας του Αγίου Νικολάου στη Νέα Υόρκη σε σχέδια Σαντιάγο Καλατράβα

Για την ακρίβεια, η εκκλησία της Cedar Street 155 θάφτηκε εντελώς από την κατάρρευση του νότιου από τους δίδυμους πύργους, τύχη αγαθή όμως, τη στιγμή της καταστροφής , ώρα, 10 το πρωί, δεν βρισκόταν κανείς στον ναό. Η πορεία ως εδώ, της ανέγερσης δηλαδή ενός νέου εκκλησιαστικού οικοδομήματος στην καρδιά της Νέας Υόρκης και μάλιστα μετά από ένα τέτοιο γεγονός δεν ήταν καθόλου εύκολη.

Οι Αρχές της πόλης αποφάσισαν να αλλάξουν όλη η φυσιογνωμία της περιοχής και νέα σχέδια μπήκαν σε εφαρμογή, για παράδειγμα η Cedar Street 155 είναι τώρα πλέον τμήμα ενός υπερυψωμένου πάρκου, του Liberty Park, που άνοιξε το καλοκαίρι του 2016 ενώ δεν ήταν λίγα και τα οικονομικά προβλήματα, καθώς η ανέγερση του ναού φαίνεται, ότι ξεπέρασε κατά πολύ τους αρχικούς υπολογισμούς.

Περίοπτη θέση

Ωστόσο, καθώς ολόκληρη η περιοχή ανοικοδομήθηκε μετά από το 2001, οι διαπραγματεύσεις για την νέα εκκλησία χρειάστηκαν χρόνια ώσπου να καρποφορήσουν. Βασικό πρόβλημα στις συζητήσεις μεταξύ της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής της Αμερικής, της Λιμενικής Αρχής της Νέας Υόρκης και του Νιου Τζέρσεϊ ήταν η νέα θέση του ναού, κάτι συναφές και με την αποζημίωση που δικαιούτο η εκκλησία, προκειμένου να εγκαταλείψει το οικόπεδο της Cedar Street.

Η εκκλησία του Αγίου Νικολάλου υπό κατασκευή

Έτσι για πολλά χρόνια ήταν άγνωστο αν θα κτιζόταν στον αρχικό της χώρο ή σε άλλο, όπως και έγινε τελικά, αφού της παραχωρήθηκε 2011 από τη Λιμενική Αρχή το οικόπεδο στη διασταύρωση των οδών Liberty Street και Greenwich. Πρόκειται για μία περίοπτη θέση, που αναμένεται να αποτελέσει θρησκευτικό σημείο συνάντησης, με την νέα εκκλησία να αναδεικνύεται σε μία από τις πλέον επισκέψιμες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ε

ν αντιθέσει ασφαλώς με τον μικρό ενοριακό ναό των εβδομήντα οικογενειών, όπως ήταν ως την εποχή της καταστροφής. Ιερέας της από τη δεκαετία του ΄50 και ο άνθρωπος που συνέβαλε πολύ στη δημιουργία του νέου ναού ήταν ο πατήρ Ιωάννης Ρώμας από την Δορβιτσιά της Ναυπάκτου, που έφυγε από τη ζωή τον Ιανουάριο το 2016. Ας σημειωθεί εξάλλου, ότι η Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή, με έδρα τη Νέα Υόρκη αντιπροσωπεύει πάνω από 500 ενορίες σε ολόκληρη τη χώρα με περισσότερα από 1,5 εκατομμύρια μέλη και 800 ιερείς.

Εργασίες στο εσωτερικό του ναού

Οικονομικά προβλήματα

Ενώ όμως αρχικά η αποπεράτωση του ναού προβλεπόταν για το 2018, την αμέσως προηγούμενη χρονιά οι εργασίες στο κτήριο είχαν σταματήσει, λόγω έλλειψης χρημάτων. Με άρθρο τους μάλιστα οι New York Times, τον Δεκέμβριο του 2017 έθεταν ερωτήματα για την αύξηση των δαπανών αλλά για και τον τρόπο διαχείρισης των δωρεών, που χρησιμοποιούνταν για την ανακατασκευή της εκκλησίας.

Γιατί η ανοικοδόμησή της θα χρηματοδοτείτο, σύμφωνα με το δημοσίευμα, κυρίως από δωρεές, που όπως είχε ανακοινωθεί, θα προέρχονταν από την ελληνική κυβέρνηση, τα μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας απ’ όλο τον κόσμο, την Ρωμαιοκαθολική Αρχιεπισκοπή της Βοστώνης και την ιταλική πόλη του Μπάρι, όπου είναι πολιούχος ο Άγιος Νικόλαος. Τον Σεπτέμβριο του 2017 το εκτιμώμενο κόστος ήταν 50 εκατομμύρια δολάρια.

Εργασίες κατασκευής του τρούλου του Αγίου Νικολάου για τον οποίο πηγή έμπνευσης αποτέλεσε η Εκκλησία του Σωτήρα στη Χώρα Κωνσταντινούπολης

Όπως αποκάλυπτε η εφημερίδα όμως, στην πραγματικότητα είχε ήδη φθάσει τα 75 εκατομμύρια. Για «σοβαρό και σύνθετο» οικονομικό έλλειμμα μιλούσε έτσι, και το Associated Press. Συνέπεια αυτών ήταν η έρευνα που διεξήχθη για την κατασκευή, ενώ ήρθε και η αναστολή των εργασιών από την κατασκευαστική εταιρεία. Μία κρίσιμη στιγμή δηλαδή για το έργο, η οποία όμως υπερκεράστηκε και με το παραπάνω.

Γιατί τότε ήταν που δραστηριοποιήθηκε δυναμικά και άκρως επιτυχημένα, όπως αποδείχθηκε, ο σύλλογος των Φίλων του Αγίου Νικολάου, μη κερδοσκοπικός οργανισμός, που συνεστήθη με σκοπό τη χρηματοδότηση της αποπεράτωσης. Ήταν τέτοια η κινητοποίηση μάλιστα, που από τον Ιανουάριο του 2020 ως σήμερα έχουν συγκεντρωθεί πάνω από 55 εκατομμύρια δολάρια! Συνολικά άλλωστε, τα ποσά που έχουν προέλθει από τις δωρεές ανέρχονται σε 95 εκατ. δολάρια, με τα 8,5 από αυτά να έχουν προκύψει τους τελευταίους δύο μήνες!

Ο τρούλος του ναού εσωτερικά

Η λύση επομένως για την αντιμετώπιση των σοβαρών προβλημάτων ρευστότητας φαίνεται ότι έχει δοθεί. Αυτό επισήμανε και ο αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος μιλώντας τελευταία για την γενναιοδωρία και την αφοσίωση των ευεργετών και των υποστηρικτών του Αγίου Νικολάου. «Ακόμη και εν μέσω της πανδημίας, οι ηγέτες της ελληνοαμερικανικής κοινότητας έδωσαν από άκρη σε άκρη σε όλη την Αμερική τον καλύτερό τους εαυτό για να αναστήσουν το εθνικό ιερό προσκύνημα», όπως είπε ο αρχιεπίσκοπος.

Καλατράβα και ιστορία

Η εκκλησία όπως ήταν τα τελευταία χρόνια

Μεταξύ δεκατριών αρχιτεκτόνων από τους οποίους είχε ζητηθεί να σχεδιάσουν ένα κτήριο, αρμονικό με το περιβάλλον, μοναδικό, σύγχρονο και αναμφίβολα θρησκευτικό είχε επιλεγεί ο Καλατράβα. Ο ίδιος είχε ήδη κτίσει το κοντινό World Trade Center Transit Hub, αλλά για την εκκλησία του Αγίου Νικολάου η πρότασή του ήταν εντελώς διαφορετική. Αντλώντας έμπνευση από τις βυζαντινές εκκλησίες της Κωνσταντινούπολης, την Αγία Σοφία και όσον αφορά τον θόλο από την περίφημη Εκκλησία του Σωτήρα στη Χώρα Κωνσταντινούπολης δημιούργησε ένα σχέδιο σαφώς του 21ου αιώνα, που ταυτόχρονα σέβεται τις παραδόσεις και τις λειτουργίες της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, όπως του ζητήθηκε.

Ένα από τα πλέον ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του νέου ναού θα είναι η λαμπερή του πρόσοψη του, κάτω από ένα τρούλο διαμέτρου 14,7 μέτρων. Γιατί πραγματικά το κτήριο έχει σχεδιαστεί να λάμπει τη νύχτα, καθώς οι τοίχοι του θα είναι επενδυμένοι από λεπτό φύλλο ολόλευκου μαρμάρου, κάτω από το οποίο θα υπάρχουν φώτα LED. Από το παλιό κτήριο ελάχιστα κειμήλια όμως είχαν διασωθεί, συγκεκριμένα ένας ξύλινος Επιτάφιος, μία εικόνα που απεικονίζει την αποκαθήλωση του Χριστού και μερικά ακόμη.

Το παλαιό κτήριο το 1920

Απωλέσθηκαν δια παντός έτσι, λείψανα του Αγίου Νικολάου, της Αγίας Αικατερίνης και του Αγίου Σάββα, που είχαν δωριθεί στην εκκλησία από τον Τσάρο Νικόλαο Β΄. Ως το 2001 η εκκλησία ήταν το μόνο παλιό κτήριο στην περιοχή. Περιβαλλόταν μάλιστα και από τρεις πλευρές από χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων. Με ύψος μόνον 10,67 μέτρα (και πρόσοψη 17,07μ.) ήταν εξάλλου, σχεδόν αόρατο μπροστά στους 110 ορόφους των Δίδυμων Πύργων (κτίσθηκαν το 1972 και 1973). Το κτίσμα ήταν ένα αρχοντικό, που είχε ανεγερθεί το 1832 ενώ αργότερα είχε λειτουργήσει ως ταβέρνα. Σε ελληνική ορθόδοξη εκκλησία μετατράπηκε το 1922 από μία ομάδα Ελλήνων μεταναστών.

Διαβάστε ακόμη:

Άννα Νετρέμπκο και Λυρική Σκηνή στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Το μεγάλο γεγονός

Νέα μουσεία και αναβάθμιση παλαιών σ’ όλη τη χώρα

Η Κική Δημουλά μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα (video)

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση