Τεράστιας αρχαιολογικής σημασίας η συλλογή Στερν – Κατατέθηκε το σχέδιο νόμου

Στην αποκλειστική ιδιοκτησία του Ελληνικού Δημοσίου θα βρίσκονται οι 161 κυκλαδικές αρχαιότητες, οι οποίες δωρίζονται από τον Αμερικανό συλλέκτη Λέοναρντ Στερν,  με ένα, μικρό πάντως, τμήμα τους, 15 συγκεκριμένα να έρχεται στην Ελλάδα ως τις 15 Οκτωβρίου, προκειμένου να εκτεθεί στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης για ένα χρόνο.

Στην συνέχεια μαζί με όλα τα υπόλοιπα θα εκτεθούν από το 2024 στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης.

Στο σχέδιο νόμου που κατατέθηκε χθες στη Βουλή από το υπουργείο Πολιτισμού για την κύρωση αυτής της εντελώς διαφορετικής από τα συνήθη, συμφωνίας αποσαφηνίζονται αρκετά από τα ερωτηματικά που έχουν προκύψει, δεδομένου ότι όλη η διαδικασία εξελίχθηκε κάτω από άκρα μυστικότητα.

Το βέβαιο όμως είναι, ότι η Ελλάδα θα είναι κερδισμένη από την ολοκλήρωσή της, λόγω της κατοχής ενός μεγάλου αριθμού αρχαίων αντικειμένων τεράστιας αρχαιολογικής σημασίας, έστω κι αν αυτά δεν θα βρίσκονται μόνιμα στη χώρα.

Στην προκειμένη περίπτωση η έκθεσή τους σε ένα από τα μεγαλύτερα μουσείου του κόσμου εξασφαλίζει σε βάθος χρόνου την διαρκή προβολή του κυκλαδικού πολιτισμού στην Νέα Υόρκη αλλά και ενδυναμώνει τις σχέσεις και τη συνεργασία με το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού.

Το Ινστιτούτο

Την συμφωνία συνυπογράφουν το υπουργείο Πολιτισμού δια της υπουργού Λίνας Μενδώνη, το μη κερδοσκοπικό νομικό πρόσωπο Hellenic Ancient Culture Institute με έδρα την πολιτεία  Ντέλαγουερ των ΗΠΑ, το οποίο εκπροσωπείται από τον γραμματέα του Πέτρο Ιωάννη Γουλανδρή, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης εκπροσωπούμενο από την πρόεδρό του Κασσάνδρα Μαρινοπούλου και τέλος το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης Νέας Υόρκης  από τον διευθυντή του Μαξ Χόλαϊν.

Να σημειωθεί εδώ, ότι το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχαίου Πολιτισμού έχει συσταθεί και διοικείται από ΔΣ, του οποίου ο πρόεδρος και η πλειοψηφία των μελών διορίζονται από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.

Στόχος του Ινστιτούτου είναι η προβολή της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς και η τόνωση του παγκόσμιου ενδιαφέροντος για τις ελληνικές αρχαιότητες, η απόκτηση μέσω δωρεών, δανείων ή κληροδοτημάτων  της κυριότητας  ή και κατοχής έργων τέχνης από τους προϊστορικούς χρόνους ως το Μεσαίωνα με το δικαίωμα της τελικής μεταβίβασής τους στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης ή σε άλλα μουσεία της Ελλάδας.

Μοναδικά αντικείμενα

Ειδώλια του Κυκλαδικού πολιτισμού, μαρμάρινα αγγεία, καντήλες, πινάκια, κύπελλα με στόμιο, μικρές γαβάθες, πιάτα, μία πυξίδα, επίσης ένα από τα σπάνια «τηγανόσχημα» σκεύη αλλά και ένα ζευγάρι βραχιόλια από ήλεκτρο περιλαμβάνονται στη συλλογή.

Μοναδικό για το ύψος του, που φθάνει το 1 μέτρο και 32 εκατοστά  είναι το γυναικείο ειδώλιο του 2.600 -2.500 π.Χ. Για αυτό ακριβώς το ειδώλιο μάλιστα υπάρχει μία ειδική συμφωνία, αφού ως το τέλος του έτους θα φυλάσσεται στην κατοικία του Στερν από όπου θα μετακινηθεί και θα παραδοθεί στο Μητροπολιτικό Μουσείο. Στην Ελλάδα εξάλλου θα καταστεί δυνατή η έκθεσή του από το 2.034 μέσω της επιστροφής του στο Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχαίου Πολιτισμού

Μεταξύ των ειδωλίων υπάρχουν και μερικά που χρονολογούνται στην Τελική Νεολιθική εποχή, υπάρχουν επίσης ορισμένα «βιολόσχημα», καθώς και άλλα με εντελώς ασυνήθιστα στοιχεία. Εντυπωσιακό και ίσως μοναδικό είναι το ειδώλιο των 19,5 εκατοστών που παριστάνει μία μορφή, πάνω στο κεφάλι της οποία πατά μία δεύτερη μικρότερη (2.600 – 2.500 π.Χ.).

Εκείνο που επίσης εντυπωσιάζει είναι η άριστη κατάσταση στην οποία βρίσκονται ενώ μόνον δύο από αυτά είναι ημιτελή.

Οι ανταλλαγές

Η σύμβαση καταρτίσθηκε στις 21 Ιουλίου σε συμβολαιογράφο της Νέας Υόρκης ως «σύμβαση εισφοράς»  μεταξύ του Λέοναρντ Στερν και του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχαίου Πολιτισμού με βάση την οποία ο Αμερικανός δισεκατομμυριούχος παρέδωσε δυνάμει δωρεάς την συλλογή 161  κυκλαδικών αρχαιοτήτων τα οποία κατείχε.

Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας  η έκθεση της συλλογής στο Μητροπολιτικό Μουσείο θα διαρκέσει 25 χρόνια, δηλαδή από το 2024 ως το 2048. Ως το 2033 θα εκτίθενται και τα 161 αρχαία αλλά αυτό στη συνέχεια αλλάζει. Γιατί ανά πενταετία 15 κυκλαδικές αρχαιότητες θα επιστρέφουν στην Ελλάδα για έκθεσή τους στο Μουσείο Κυκλαδική Τέχνης ή και σε άλλα ελληνικά μουσεία.

Αντίστοιχα όμως το Κυκλαδικό Μουσείο θα πρέπει να αποστέλλει  στο ΜΕΤ ως δάνειο ανά πέντε, δέκα και δεκαπέντε χρόνια έναν αριθμό αρχαίων αντικειμένων προκειμένου να αναδεικνύεται ο Κυκλαδικός πολιτισμό κατά τον καλύτερο τρόπο. Από το 2049 το αμερικανικό μουσείο θα το έχει δικαίωμα επέκτασης της σύμβασης για 25 χρόνια ακόμη.

Διαβάστε επίσης:

Λέοναρντ Ν. Στερν: Ο δισεκατομμυριούχος με τη συλλογή που έρχεται στην Ελλάδα

Η άνοδος και η πτώση ενός διάσημου δικηγόρου και η δημοπρασία της συλλογής του