Απόφαση του ΚΑΣ

«Σταθείτε σε κάποιο σημείο στο Μετς και δείτε από εκεί τη φωτισμένη Ακρόπολη και αριστερά τους φωτισμένους γερανούς της Cosco στο λιμάνι», έλεγε πριν δύο μήνες, αμέσως μετά την ανάληψη της καθηκόντων της στο υπουργείο Πολιτισμού η κυρία Λίνα Μενδώνη, επισημαίνοντας, μ’ αυτά τα λόγια, την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει τα τελευταία χρόνια, λόγω της εγκατάλειψής του, ακόμη και ο φωτισμός ενός από τα σπουδαιότερα μνημεία του κόσμου.

Τάχιστα όμως, μόλις στη χθεσινή του συνεδρίαση, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο αποφάσισε την αποκατάσταση του φωτισμού του ιερού βράχου και των μνημείων του, σε μια προσπάθεια να επανέλθει η χαμένη λάμψη της Ακρόπολης. Κι όχι μόνον αυτό, αλλά τώρα πλέον ο φωτισμός μπορεί να περιλαμβάνει -ή τουλάχιστον «θα γίνει γενναία προσπάθεια», όπως είπε ο γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟ, Γιώργος Διδασκάλου- και τα μνημεία της νότιας κλιτύος»: το Ηρώδειο, το Θέατρο του Διονύσου, τη Στοά Ευμένους και το χορηγικό μνημείο του Θρασύλλου. Έτσι ώστε να αναδεικνύεται το σύνολο σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια.

Ταυτόχρονα, εξάλλου, εγκρίθηκε από το ΚΑΣ και η πρόταση για την αλλαγή του αναβατορίου, με την τοποθέτηση ανελκυστήρα πλαγιάς, καθώς οι συνεχείς βλάβες του υπάρχοντος ήταν διασυρμός για τη χώρα το καλοκαίρι που πέρασε. Να σημειωθεί, ότι και τα δύο έργα είχαν γίνει για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, αλλά πλέον ο χρόνος άφησε βαριά τα σημάδια του: Το μεν αναβατόριο λειτουργεί -όποτε λειτουργεί- μετ΄ εμποδίων, όσο για τον φωτισμό της Ακρόπολης, παραπέμπει σήμερα σε …ανάδειξη εργοστασίου.

Το Ερέχθειο με νυχτερινό φωτισμό

Σημαντικό, όμως, είναι ότι και για τα δύο έργα έχουν βρεθεί χορηγοί, οι οποίοι θα αναλάβουν το κόστος.

Περί το 1.200.000 ευρώ είχε στοιχίσει αρχικά και στο σύνολό του ο φωτισμός της Ακρόπολης, μία πρωτοβουλία του μεγάλου Έλληνα σκηνοθέτη, Μιχάλη Κακογιάννη, ο οποίος ίδρυσε γι΄αυτό το σκοπό το σωματείο «Οι φίλοι της Αθήνας», που ανέλαβε τη χρηματοδότηση της μελέτης. Σ΄αυτήν περιλαμβάνονταν, επίσης, ο φωτισμός των Στύλων του Ολυμπίου Διός, της Πύλης του Αδριανού, του Λυκαβηττού και της Βουλής. Ο ίδιος, μάλιστα, είχε απευθυνθεί στον Γάλλο, διεθνούς φήμης ειδικό ανάδειξης των μνημείων, μέσω του φωτισμού, Πιερ Μπιντό, ο οποίος και πράγματι ανέλαβε το έργο. Η «υπογραφή» του Μπιντό άλλωστε, από το 1985 στον φωτισμό του Πύργου του Άιφελ, που μεταμόρφωσε έκτοτε την νυχτερινή όψη του συμβόλου του Παρισιού, είχε ήδη, από τότε, βαρύνουσα αξία σ΄αυτό το χώρο.

Φωτισμός και ανάδειξη

Ως το 2004 δεν υπήρχε στην Ελλάδα κανένας κανονισμός φωτισμού των μνημείων, που να εξυπηρετεί την αισθητική και την ανάδειξή τους. Όσο για την Ακρόπολη, συχνά τα βράδια «βαφόταν» με τους διαφορετικούς χρωματισμούς, που εξυπηρετούσαν το «Ήχος και Φως», άλλοτε κίτρινη κι άλλοτε κατακόκκινη, ανάλογα με την πορεία της αφήγησης…

Ο Μπιντό χρησιμοποίησε λευκό και χρυσόλευκο φως για το εξωτερικό των μνημείων και μικρές πηγές κίτρινου φωτός στο εσωτερικό τους, για την ενίσχυση του βάθους, ενώ «έκρυψε» όλον τον τεχνικό εξοπλισμό πάνω στον ιερό βράχο, ώστε καλώδια και πηγές φωτός να μην είναι ορατά την ημέρα από τους επισκέπτες. «O Mπιντό δεν κάνει πυροτεχνήματα, ούτε εφετζήδικους φωτισμούς», έλεγε άλλωστε γι΄ αυτόν ο Κακογιάννης. Συνολικά, πάντως, χρησιμοποιήθηκαν περί τους 1.200 προβολείς Αλογόνων μετάλλων και Νατρίου, ισχύος 150W. (Τείχη Ακρόπολης: 220 προβολείς, Παρθενώνας: 210 , Ερέχθειο: 140, Προπύλαια: 250, Θησείο: 200, Φιλοπάππου: 11 ).

Μέσα σε δεκαπέντε χρόνια, όμως, οι 400 από αυτούς τους προβολείς κάηκαν και δεν αντικαταστάθηκαν, αλλού πήραν τη θέση τους προβολείς διαφορετικής «θερμότητας» φωτός και, άρα, διαφορετικού αποτελέσματος, κάποιοι άλλοι έχουν κλαπεί (!) και, τέλος, κάποιοι μετακινήθηκαν από την αρχική τους θέση, έτσι ώστε να έχει αλλάξει η στόχευσή τους. Επίσης και τα φίλτρα διάχυσης έπρεπε να έχουν αλλαχθεί, καθώς έχουν φθαρεί.

Ο Μιχάλης Κακογιάννης

Το χρυσό των μνημείων

Μια κατάσταση, την οποία είχε καταγγείλει από το 2017 ο Έλληνας συνεργάτης του Πιερ Μπιντό στο έργο, Κώστας Κάπος, ενεργειακός-μηχανολόγος μηχανικός, με την ευκαιρία της επίσκεψης του Εμανουέλ Μακρόν στην Αθήνα και τη φωταγώγηση του Παρθενώνα κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στην Πνύκα.

Ο κ. Κάπος μιλούσε για ακατάλληλους λαμπτήρες, που η σκόπευσή τους είχε χαλάσει, άρα υπήρχε μεγάλη απόκλιση από τον αρχικό φωτισμό, για την καταστροφή των μισών από αυτούς, αλλά και για τη συσσώρευση ρύπων και σκόνης, που αλλοίωνε τα φωτοτεχνικά τους χαρακτηριστικά. Αλλά, παρά την προσφορά του να εργασθεί δωρεάν για γίνει αποκατάσταση, δεν είχε καμία απάντηση.

Σήμερα, σύμφωνα με την απόφαση του ΚΑΣ τώρα, όλοι οι λαμπτήρες θα αντικατασταθούν με πιο σύγχρονους και άρα πιο οικονομικούς, οι οποίοι θα παρέχουν και τη δυνατότητα ρύθμισης της φωτεινότητας. Όσον αφορά στο χρώμα που θα έχει η Ακρόπολη τη νύχτα, παραμένει «το χρυσό των μνημείων» για το εσωτερικό τους, ενώ ο εξωτερικός φωτισμός θα είναι ελαφρώς λευκότερος, ώστε να αναδεικνύονται καλύτερα οι ραβδώσεις των κιόνων και τα κατακόρυφα στοιχεία. Και αυτή τη φορά θα φωτισθεί και ο μικρός ναός της Αθηνάς Νίκης, που, καθώς το 2004 δεν είχε αναστηλωθεί, δεν είχε περιληφθεί στους φωτισμούς.

Ο Γάλλος ειδικός στους φωτισμούς μνημείων, Πιερ Μπιντό

Το αναβατόριο

Τον Απρίλιο αναμένεται να λειτουργήσει το νέο αναβατόριο της Ακρόπολης, χρονικό ορόσημο άλλωστε, δεδομένης της τουριστικής κίνησης, που αρχίζει ακριβώς
τότε. Η πίεση της προετοιμασίας των Ολυμπιακών Αγώνων είχε επιβάλλει, το 2004, την λύση της εγκατάστασης του υπάρχοντος ακόμη αναβατορίου, με την προοπτική, όμως, ότι θα άλλαζε μετά από δύο χρόνια και μάλιστα μετά από προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού, όπως είχε αποφασίσει τότε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.

Ο λόγος ήταν απλός: Αυτή η πρόχειρη λύση ήταν εργοταξιακού τύπου και δεν είχε τη δυνατότητα της μεταφοράς φορείων, κάτι πολύ σημαντικό σε περίπτωση ενός τραυματισμού ή αδιαθεσίας επισκέπτη. Επίσης, απαιτεί πολύ χρόνο για την ανάβαση, γιατί έχει σκαλοπάτια και πλατφόρμα, ενώ κατά τη λειτουργία του παρατηρούνται έντονοι κραδασμοί.

Αντίθετα, το ασανσέρ πλαγιάς που θα τοποθετηθεί τώρα, θα μπορεί να μεταφέρει φορείο, ή δύο αμαξίδια με συνοδούς, ενώ η χρήση του θα είναι αυτοματοποιημένη. Με κλίση 75 μοιρών το όλο σύστημα θα στηρίζεται, κατά κύριο λόγο, στη βάση του και μόνον στα τελευταία επτά μέτρα δεν θα υπάρχει στήριγμα. Όπως έγινε γνωστό, η συντήρησή του θα είναι δωρεάν για τα δύο πρώτα χρόνια και η υποστήριξη για ανταλλακτικά θα εκτείνεται σε βάθος δεκαετίας.

Το αναβατόριο του ιερού βράχου