Πολιτισμός

Τατιάνα Σπινάρη Πολλάλη: Πώς γοητεύει το Σύμπαν του Χανδρή;

Τι προσπαθεί να συλλάβει ο Χανδρής στη Citronne; «Πιάνεται»;

Κατερίνα Δαφέρμου

31.03.2023 | 00:01

Παντελής Χανδρής με νέα έκθεση στην Citronne

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τα μεγάλα σχέδια της Intralot, το παρασκήνιο για τη ΔΕΠΑ, οι νέες business του Λου Κολλάκη, έτοιμος ο Φέσσας, οι αλλαγές του Νεμπή, τα νέα πλοία του Προκοπίου, το κάλεσμα της Μήτση, οι περιπέτειες της πλατινομαλλούσας σε Βουλιαγμένη – Λεγρενά και ο ΧΧ

Το κάλεσμα της Σοφίας Σωτηράκου-Καραγεώργη, το γεύμα του Lifeline Hellas για τα νοσοκομεία Παίδων, η απονομή των FNL Awards και μία έκθεση με νόημα

Τατιάνα Σπινάρη Πολλάλη: Πάνος Χαραλάμπους με Δ. Σοτοβίκη

Μέσα από το έρεβος βγάζει το φως. Η Τατιάνα Σπινάρη Πολλάλη το γνωρίζει αυτό. Εξού και φιλοξενεί το ιδιότυπο σύμπαν του Παντελή Χανδρή στην γκαλερί Citronne. Σε μία έκθεση που θα συζητηθεί, με τίτλο Orbital Objects.

Ο ίδιος ο καλλιτέχνης χαρακτηρίζει την ενότητα έργων του ως ιδιόμορφο πλανητικό κήπο.

Και η ίδια η Τατιάνα Σπινάρη Πολλάλη εξηγεί ότι «το σύμπαν του Παντελή Χανδρή περικλείεται στον χώρο της γκαλερί, αλλά δεν εγκλωβίζεται. Τα όρια του βρίσκονται στους συνειρμούς, τις προσλήψεις, τις μνήμες και τις αναφορές του θεατή».

Ένας κόσμος αντιθέσεων και εντυπώσεων

Εξαρχής διαισθάνεται κανείς την αίσθηση του υπερβατικού ή του συνειρμικού στοιχείου να δεσπόζει στο χώρο.

Με την έκθεση αυτή, ο Παντελής Χανδρής δημιουργεί έναν κόσμο αντιθέσεων και εντυπώσεων.

Οι θεματικές του καλλιτέχνη κινούνται ανά ζεύγη, με αντιθέσεις: σκιά και φως, ζωγραφική απεικόνιση και γλυπτική φόρμα, κατακερματισμός και ανασύσταση, λευκό και μαύρο, μαλακό και σκληρό, παγωμένο και θερμό. Η σκιά μεσουρανεί. Όχι μόνον ως αντίθεση με το φως, αλλά ως αυτοτελές στοιχείο, λειτουργεί αυτόνομα και συγκροτεί ξεχωριστό ον.

Κυριαρχούν στο χώρο διαφοριτικά εκφραστικά μέσα: Ζωγραφικά και γλυπτά έργα (και σχέδια). Η τροχιά τους μοιάζει να συστρέφεται γύρω από το κεντρικό γλυπτό της έκθεσης: Μια λευκή, μαρμαρωμένη φλόγα, που παραπέμπει στην άσβεστη αν και βουβή φλόγα μνημείων και αγαλμάτων.

Τέσσερις ακόμη φλόγες -αναφορές αποτελούν τον συνδετικό ιστό με τα υπόλοιπα έργα. Πρόκειται για τις φρυκτωρίες, που λειτουργούν ως μέσα μετάδοσης μηνυμάτων, κατά το πρότυπο του αρχαίου πυρσού.

Ανάμεσα στο είναι και στο μη είναι

Ο Παντελής Χανδρής εγκιβωτίζει στην έκθεσή του τρεις θρύλους στην Ιστορία της Τέχνης: Τον Τζόρτζιο Μοράντι (Giorgio Morandi), τον Φράνσις Μπέικον (Francis Bacon) και τον Έντβαρντ Μουνχ (Edvard Munch).

Μελέτησε στα ταμπλό τους τη ζωγραφική απόδοση της σκιάς. Στράφηκε και σε πίνακες του Ότο Σόλντερερ (Otto Scholderer) για την αναπαράσταση νεκρών ζώων όταν αυτά εμφανίζονται ως τρόπαια. Κυρίως το έργο Still Life with Dead Hare and Guinea Fowl in Front of a Grey Wall (τέλη 19ου αιώνα).

Έτσι, και στην έκθεση, η μορφή ενός νεκρού λαγού κείτεται στο έδαφος, ανάμεσα στα υπόλοιπα έργα. Το πάλλευκό του χρώμα συνδέεται με τις φλόγες, ενώ παραπέμπει στο επέκεινα.

Η στάση του, όμως, παραμένει ακαθόριστη, στο θολό σημείο ανάμεσα στο είναι και το μη είναι, στο όνειρο και την πραγματικότητα.

Αυτό το αίσθημα της απροσδιοριστίας που ονομάζεται ποίηση…

Το δέος του Απείρου

Στην έρευνα αυτή, ο Παντελής Χανδρής προσθέτει και μια σειρά αστρικών σωμάτων. Όπως εξηγεί ο ίδιος, πρόκειται για τα σώματα της
Ζώνης του Kuiper (Κάιπερ), τα άπεργα του σχηματισμού του Ηλιακού Συστήματος.

Σύμφωνα με την Τατιάνα Σπινάρη Πολλάλη, η εγκατάσταση Orbital Objects αποτελεί προσπάθεια του καλλιτέχνη να συλλάβει τον εικαστικό «Κόσμο» με την κλασική σημασία του όρου.

Να συνθέσει ένα Σύμπαν, μέσα στο οποίο επικρατεί ένα αίσθημα «ωκεάνιο»: Το δέος του απείρου, του ασύλληπτου.

Αυτή η αντίληψη προδίδεται στην νεκρή φύση όπου οι σκιές δεν αποτελούν απλώς ίχνη, αλλά υπάρχουν παράλληλα με τα σώματα των νεκρών ζώων.

Ο γνωστός ιστορικός τέχνης Χριστόφορος Μαρίνος σημειώνει: «Τα τροχιακά αντικείμενα του Χανδρή {…} αλλάζουν τον τρόπο που βλέπεις τη φύση, μια νεκρή φύση, το τοπίο, αλλά και τα ίδια τα έργα τέχνης – και το τι μπορούν αυτά να προσφέρουν σε έναν θεατή».

Αδιόρατα νήματα εν τέλει δένουν τις αντιθέσεις

Η εκάστοτε έκθεση του Παντελή Χανδρή μοιάζει μοναδική.

Ωστόσο, όπως παρατηρεί η Τατιάνα Σπινάρη Πολλάλη, «διακρίνονται και αδιόρατα νήματα τα οποία, εκτός από το να συνδέουν τα επί μέρους έργα μεταξύ τους, τρόπον τινά συνεχίζουν την προγενέστερη και, ενδεχομένως, εισάγουν την επόμενη έκθεση».

Η συγκεκριμένη έκθεση πραγματοποιείται στο Κολωνάκι (υπάρχει και η Citronne του Πόρου…).

Ο Παντελής Χανδρής εν τέλει αφήνει να διαφανεί μια εξήγηση:

«Πώς και γιατί κάποιες παράδοξες συμπαγείς υλικοποιημένες σκιές από έναν ζωγραφισμένο λαγό συνυπάρχουν με κάποια γλυπτά που θυμίζουν μετέωρα ή προϊόντα ανασκαφής έχοντας ως συνθετικό κέντρο μια “πέτρινη” φλόγα».

Από την ΑΣΚΤ στον κόσμο

O Παντελής Χανδρής γεννήθηκε στην Αθήνα το 1963. Αυτός ο ολιστικός καλλιτέχνης σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Εκεί διευθύνει σήμερα το 10ο εργαστήριο ζωγραφικής της ΑΣΚΤ, όπου διδάσκει και ως Αναπληρωτής καθηγητής.

Το 1992 κέρδισε το 1ο βραβείο του Ιδρύματος Γιάννη και Ζωής Σπυροπούλου και το 2010 τιμήθηκε με το βραβείο της AICA-Hellas για το έργο του Ens Solum.

Έργα του συγκαταλέγονται στις συλλογές του Ε.Μ.Σ.Τ., της Εθνικής Πινακοθήκης, της Εθνικής Γλυπτοθήκης, του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης καθώς και σε σημαντικές ιδιωτικές συλλογές της Ελλάδας και του εξωτερικού.