Τα τάματα της Λόλας Νταϊφά σε έκθεση – Μια συλλογή για τον άνθρωπο και το θείο

«Για να συλλέγεις τάματα χρειάζεσαι δυνατή ενσυναίσθηση, χρειάζεσαι εμπειρία  ζωής. Πρέπει να έχεις δει το γελαστό αλλά, τις πιο πολλές φορές, το σκληρό πρόσωπο της ζωής. Αυτά τα μικρά αντικείμενα έχουν να κάνουν με πολύ βαθιά συναισθήματα. Είναι προσευχή και επίκληση στο θείο». Η κυρία Λόλα Νταϊφά, η κυρία των Δημοσίων Σχέσεων, όπως συχνά αναφέρεται, παθιασμένη συλλέκτρια όμως επίσης, παρουσιάζει τώρα για πρώτη φορά τη συλλογή της από τάματα.

Αυτά τα αναθηματικά αντικείμενα ικεσίας και προσφοράς, μια ιδιαίτερη κατηγορία από μόνα τους, διαμεσολαβητές μεταξύ του ανθρώπου και του θείου. Η έκθεση εγκαινιάζεται σήμερα στην Αγιορειτική Εστία της Θεσσαλονίκης δίνοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες να δουν από κοντά αντικείμενα, που περικλείουν παράκληση, ικεσία, ευχαριστία και προσφορά αλλά και απόδειξη θεραπείας και σωτηρίας του ικέτη πιστού, αντικείμενα τόσο γνωστά και προσφιλή σε όλους.

 Ξεκινώντας να συλλέγει ακροκέραμα και στη συνέχεια ιστορικά πιάτα, η κυρία Νταϊφά έχει αποκτήσει πλέον και μία ζηλευτή συλλογή αναθηματικών αντικειμένων, που φτιαγμένα άλλοτε από ασήμι κι άλλο από χρυσό, πιο συχνά όμως από ταπεινή λαμαρίνα αφηγούνται ιστορίες γεμάτες πόνο ή χαρά.

«Τα τάματα “μιλάνε” και ξετυλίγουν ανθρώπινες ιστορίες αρκεί κάποιος να θέλει να τις ακούσει: τα στέφανα για να στεριώσει ο γάμος, ο στρατιώτης, που πολεμά και μια μάνα τον περιμένει, κάθε λογής πλεούμενο, που αναμετράται με τα κέφια του Ποσειδώνα, το φασκιωμένο βρέφος, τα ζώα του αγρότη, που εξασφαλίζουν τη ζωή της οικογένειας, το σπίτι ως καταφύγιο και ορμητήριο, το βιβλίο για τις εξετάσεις, το πολυπόθητο δίπλωμα και φυσικά η υπέρτατη προσευχή για υγεία», όπως λέει η ίδια.

Η λειτουργία

Γνωστά στην παγκόσμια ιστορία από καταβολής ανθρώπινου γένους και της ανάγκης του για προσφυγή στο θείο, τα τάματα συναντώνται στην Ελλάδα, ευρύτατα από την αρχαιότητα, έχοντας μια διαχρονικότητα, που αποδεικνύει την διαρκή ανάγκη των ανθρώπων για ελπίδα, η οποία ξεπερνά την ανθρώπινη υπόσταση.

«Τα τάματα μπορεί να αντιπροσωπεύουν μια ‘‘ευτελή’’ όψη της θρησκείας, ωστόσο, κάθε ένα από αυτά, μεγάλο ή μικρό, μαρτυρεί μια προσωπική ιστορία, μια ιστορία αγωνίας, ελπίδας, ικεσίας και εκπλήρωσης, μια εκδήλωση προσωπικής λατρείας», όπως επισημαίνει άλλωστε και ο επιμελητής της έκθεσης δρ Παναγιώτης Καμπάνης, αρχαιολόγος – ιστορικός.

 Σε κάθε περίπτωση άλλωστε αποτελούν τεκμήρια προσωπικής πίστης σε έναν συγκεκριμένο θεό, ο οποίος σε ανταπόδοση προσφέρει κάποια μορφή σωτηρίας. Αυτές οι πράξεις λατρείας παραμένουν στην κατηγορία των «χρήσιμων συμπληρωμάτων» και δεν αποτελούν «υποκατάστατα», τα οποία υπονοούν συνειδητή απόρριψη κάθε προηγούμενου.

Τα ιδιαίτερα

Στην έκθεση όμως, παρουσιάζονται και ορισμένα ιδιαίτερα τάματα, όπως η σκούπα και το μπουκάλι, χαρακτηριστικό τάμα προς τον Πανορμίτη αρχάγγελο της Σύμης, τα μεταλλικά παπουτσάκια στον αρχάγγελο Μιχαήλ του Μανταμάδου Λέσβου, τα μπάσματα (παντόφλες) στον Άγιο Σπυρίδωνα κ.ά.

Η συλλογή της κυρίας Νταϊφά πλαισιώνεται εξάλλου από  εικαστικά έργα,  εμπνευσμένα από τα τάματα, πο δημιούργησαν  οι Θεόδωρος Γαλιγαλίδης, Φανή Γκούντρα, Εύη Δημολαΐδου, Mary Harman, Μάρκος Καμπάνης, Κώστας Καρακίτσος, Μαρία Κομπατσιάρη, Γιώργος Κόρδης, Αλέκος Κυραρίνης, Βασίλης Μόραλης, Θεόδωρος Παπαγιάννης, Σάκης Παπαγιάννης, Γεώργιος Πολύμερος, Άρις Στοΐδης.

«Αν θέλετε να μάθετε το δικό μου αγαπημένο τάμα, εκείνο που μιλάει στην καρδιά μου», λέει όμως η κυρία Νταϊφά, αυτό  είναι «μια λιτή ασημένια, πλάκα, που γράφει με καλλιγραφικά γράμματα  “Παναγιά μου, άκουσε την προσευχή μου. Βοήθησέ με”».

 Να σημειωθεί, ότι σύντομα θα κυκλοφορήσει και  ο πλήρης κατάλογος των ταμάτων της συλλογής της Λόλας Νταϊφά με τίτλο: «Τάματα: Σῶμα πάσχον, ψυχή ἀλγοῦσα, Συλλογή Λόλας Νταϊφά» σε επιμέλεια και συγγραφή του Δρ. Παναγιώτη Καμπάνη.

 Η έκθεση θα διαρκέσει ως τις 30 Σεπτεμβρίου.

Διαβάστε επίσης:

Νίκος Σταμπολίδης: Το κέντημα μιας κυρίας στο Μουσείο Ελεύθερνας

Μια Μαγδαληνή στον κήπο σας – Για 9,5 εκατ. ευρώ