Σεπτέμβριο του 1939, μία μέρα πριν από την κήρυξη του πολέμου μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας ο Πάμπλο Πικάσο εγκαταλείπει το Παρίσι για μία παραθαλάσσια πόλη στα νοτιοδυτικά της χώρας.

Οι καιροί είναι δύσκολοι αλλά αυτός θα συνεχίσει φυσικά να ζωγραφίζει, τώρα πλέον σε μπλοκ σχεδίου, που αγοράζει από τοπικό κατάστημα. Το αποτέλεσμα είναι μία εκπληκτική σειρά σχεδίων,  που εκτίθενται μαζί για πρώτη φορά στην γενέτειρά του στην Μάλαγα από τον ερχόμενο Ιανουάριο. Με τίτλο «Πικάσο: Τα σημειωματάρια  της  Ρόαγιαν» η έκθεση στο Μουσείο Πικάσο της Μάλαγα αποκαλύπτει «τις μεθόδους εργασίας του Πικάσο και τους τρόπους με τους οποίους επηρεάστηκε από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, παρέχοντας μια εικόνα σε ένα ανεξερεύνητο κεφάλαιο στη ζωή και την καριέρα του καλλιτέχνη», όπως αναφέρουν οι διοργανωτές.

1

Τα σχέδια θα παρουσιαστούν μαζί με πίνακες ζωγραφικής, φωτογραφίες και ποιήματα, υλικό που προέρχεται από την εποχή της παραμονής του ισπανού καλλιτέχνη στο γαλλικό θέρετρο. Ειδικά εξάλλου, ο μεγάλος πίνακας του Πικάσο «Woman Dressing her Hair» του 1940 είναι ένα δάνειο από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, στο πλαίσιο της παρουσίασης των έργων, που προέκυψαν από τους πειραματισμούς του καλλιτέχνη με τα σκίτσα του.

Συν γυναιξί και τέχνης

Όταν ο Πικάσο μετακόμισε στην Ρόαγιαν ήταν 58 ετών και πλέον διάσημος διεθνώς, με την φήμη του να έχει εδραιωθεί και στην Αμερική, ειδικά μάλιστα εκείνη τη χρονιά, που διοργανώθηκε μια μεγάλη αναδρομική έκθεσή του  στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης.

Στην ήσυχη -ως εκείνη τη στιγμή- γαλλική πόλη είχε εγκατασταθεί μαζί με την αγαπημένη  και μούσα του, Ντόρα Μάαρ, που ήταν και το πρόσωπο του πορτρέτου του ΜοΜΑ.  Αλλά και η προηγούμενη ερωμένη του Μαρί-Τερέζ Γουόλτερ ζούσε στην ίδια πόλη από τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς, μαζί με τη κόρη της από τον Πικάσο, την Μάγια.

Η μετακόμιση του Πικάσο δεν ήταν έκπληξη, αφού μετά την «Γκερνίκα» το αντιπολεμικό του αριστούργημα του 1937, που απεικονίζει την καταστροφή που προκλήθηκε στην ισπανική πόλη από τις γερμανικές βόμβες κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου ήταν βέβαιος, ότι θα βρισκόταν στο στόχαστρο των Γερμανών. Και πράγματι αυτό συνέβη μετά την επιστροφή του στο Παρίσι και καθ΄όλη τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, όταν η Γκεστάπο τον επισκεπτόταν συχνά στο διαμέρισμά του.

Πάμπλο Πικάσο, Πορτρέτο γυναίκας με τα χέρια σταυρωμένα πίσω από το κεφάλι της (1939)

Χωρίς υλικά ζωγραφικής

Φθάνοντας στην Ρόαγιαν  πάντως, και έχοντας εγκαταλείψει τα δύο μεγάλα παριζιάνικα στούντιό του, ο Πικάσο βρέθηκε με περιορισμένη πρόσβαση σε υλικά τέχνης, έτσι  αναγκάστηκε να περιορίσει την πρακτική του. Αγόρασε λοιπόν σημειωματάρια, συχνά με επένδυση ή πλέγμα από το τοπικό βιβλιοπωλείο Hachette και άρχισε να τα χρησιμοποιεί  ως τετράδια σκίτσων.

Πάμπλο Πικάσο, σχέδιο, 3-9 Νοεμβρίου 1939

Το παραθαλάσσιο θέρετρο φαινόταν να προσφέρει μία ασφάλεια από την απειλή βομβαρδισμών ή  ισχυρής κατοχικής δύναμης, όμως και τα δύο συνέβησαν. Τον Ιούνιο του 1940 οι Γερμανοί μπήκαν στην Ρόαγιαν, που βρέθηκε υπό ναζιστική κατοχή ενώ το 1945 η πόλη θα καταστρεφόταν από γερμανικούς βομβαρδισμούς. Ο Πικάσο ωστόσο, ήδη από τις 25 Αυγούστου του 1940 θα είχε επιστρέψει στο Παρίσι.

Πάμπλο Πικάσο, σχέδιο γυναίκας, 3-9 Νοεμβρίου 1939

Ευκαιρία γνώσης

Την επιμέλεια της έκθεσης στην Μάλαγα έχουν η ιστορικός τέχνης Μέριλιν ΜακΚάλι  και ο εκδότης Μάικλ Ρέιμπερν, δύο συνεργάτες από παλιά, από την δεκαετία του 1980 σε παραγωγές με θέμα τον Πικάσο.

Σύμφωνα με τους ίδιους,  η δυνατότητα εξέτασης του συνόλου των σημειωματάριων τέχνης του Πικάσο, σελίδα προς σελίδα συνιστά  μία μοναδική ευκαιρία για την διαμόρφωση

μιας συνολικής εικόνας  και γνώσης της  δημιουργικής δραστηριότητάς του κατά τη διάρκεια της χρονιάς στην Ρόαγιαν. «Είναι το μέσον για να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκαν μερικά από τα σημαντικότερα έργα του», όπως λένε.

Η λέξη “Royan” γραμμένη από τον Πικάσο στο εξώφυλλο ενός σημειωματαρίου από την εποχή της παραμονής του στο γαλλικό θέρετρο

Η έκθεση είναι μια συνεργασία μεταξύ του Ιδρύματος Almine and Bernard Ruiz-Picasso και του Museo Picasso Málaga, το οποίο άνοιξε το 2003 στην πόλη όπου γεννήθηκε ο μεγάλος καλλιτέχνης, φιλοξενώντας 285 έργα του, τα οποία είναι δωρεά της οικογένειάς του.

Διαβάστε επίσης

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος «αυτοπροσώπως» – Σπουδαίο εύρημα στην Αιγιάλεια

Ποιο ήταν το νησί των εκατό πόλεων – Σήμερα τα εγκαίνια στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

Η Χαιρώνεια επί χάρτου – Ο τόμος της LAMDA Development για το Αρχαιολογικό Μουσείο