Σιραγώ Τσιάρα: Οι νέοι ορίζοντες της Εθνικής Πινακοθήκης

Με δύο «μοντέρνες» εκθέσεις σε σχέση με το έως σήμερα έργο της Εθνικής Πινακοθήκης, με ενδιαφέροντα ανοίγματα προς τον εικαστικό κόσμο εκτός αυτής και με νέα προγράμματα που περιλαμβάνουν τον επανασχεδιασμό των μόνιμων εκθέσεων ορίζεται το «νέο σημείο εκκίνησής» της, όπως το χαρακτήρισε σε  συνέντευξη τύπου  η νέα  διευθύντρια Σιραγώ Τσιάρα.

Η έκθεση με θέμα την «Δημοκρατία» με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων το 2024 από την αποκατάστασή της στην Ελλάδα, επίσης η έκθεση «Αστικό Βίωμα» με αναφορά στο συνδυασμό εικαστικών τεχνών και κινηματογράφου αλλά και η πρόσκληση ανεξάρτητων επιμελητών για την οργάνωση εκθέσεων στην Εθνική Πινακοθήκη ανήκουν σ΄αυτές τις περιπτώσεις.

Από τον περασμένο Ιούνιο που ανέλαβε την διεύθυνση της Εθνικής Πινακοθήκης μετά την αποδημία της Μαρίνας Λαμπράκη – Πλάκα η κυρία Τσιάρα παρουσίασε χθες τον προγραμματισμό της για το άμεσο και απώτερο μέλλον, δίνοντας έμφαση, όπως γίνεται  φανερό, στην εξωστρέφεια και στην ανάπτυξη επινοητικότητας και προσαρμοστικότητας, προκειμένου το μουσείο να ανταποκριθεί στις προκλήσεις και τις απαιτήσεις της εποχής.

Βασικές αρχές γύρω από τις οποίες θα κινηθούν όλα αυτά τα προγράμματα είναι άλλωστε, όπως είπε η ίδια, η συμπερίληψη, η βιωσιμότητα, η  κοινωνική διαπερατότητα, η  δημόσια λογοδοσία, η  διάκριση η  συνέργεια και η πολυφωνία. Η νέα εποχή εξάλλου αρχίζει και με την επιστροφή του Πικάσο στην Εθνική Πινακοθήκη, κλείνοντας έτσι μια μελανή σελίδα στην ιστορία της, εξ αιτίας της κλοπής του.

Σημαντική επίσης είναι η αναγγελία της επαναλειτουργίας της Εθνικής Γλυπτοθήκης στο Γουδή από τις 2 Νοεμβρίου ενώ η βιβλιοθήκη και το αρχείο της Πινακοθήκης είναι ήδη διαθέσιμα για το κοινό.

Εικαστικά και κινηματογράφος

Η Εθνική Πινακοθήκη, όπως είπε η κυρία Τσιάρα έχει κατακτήσει πολλούς στόχους μέσα στο χρόνο, είναι δημοφιλής και διαθέτει πλέον σύγχρονες υποδομές, έτσι της δίνεται η δυνατότητα να ανοιχτεί σε πιο ευαίσθητα ζητήματα και να αναπτύξει διάλογο με την κοινωνία και με σύγχρονα ρεύματα σκέψης.  Στο πλαίσιο αυτό κινείται η ομαδική έκθεση «Αστικό Βίωμα» στις δεκαετίες 1950 – 1960 – 1970 στις εικαστικές τέχνες και τον κινηματογράφο, που θα εγκαινιαστεί την άνοιξη του 2023 και θα διαρκέσει ως το τέλος του έτους.

Η έκθεση αντιμετωπίζει την πόλη ως εμπειρία, εξετάζει την αστικοποίηση, την ανοικοδόμηση και τη μετανάστευση –εσωτερική και εξωτερική– στο πλαίσιο των ραγδαίων αλλαγών που συνέβησαν μεταπολεμικά στην ελληνική κοινωνία. Οι καλλιτέχνες συλλαμβάνουν και αναπαριστούν την πόλη, όχι μόνο ως δομημένο περιβάλλον που τους εμπεριέχει, αλλά και ως καθημερινό βίωμα, ένα πλαίσιο με το οποίο έρχονται αντιμέτωποι, είτε με όρους αναγνώρισης, ασφάλειας και αποδοχής είτε με όρους ανίχνευσης, διαπραγμάτευσης και σύγκρουσης.

Παρατηρούν, καταγράφουν και ερμηνεύουν τις μεταβολές του αστικού τοπίου με ρεαλιστική διάθεση τεκμηρίωσης ή προτιμούν να εξιδανικεύουν το αστικό τοπίο συνοψίζοντάς το σε ένα ελληνοκεντρικό ιδεόγραμμα ειδυλλιακής αστυγραφίας. Η έκθεση θα υλοποιηθεί σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος.

Η επέτειος της αποκατάστασης της Δημοκρατίας

Ως πολιτική θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί  η διεθνής έκθεση για τη «Δημοκρατία και την Τέχνη» στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία το 2024 με επίκεντρο την συμπλήρωση μισού αιώνα από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα.  Η έκθεση εξετάζει το νόημα, το περιεχόμενο και τις εικαστικές εκφράσεις των αγώνων για την ανατροπή των αυταρχικών καθεστώτων στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, τη διεκδίκηση των πολιτικών ελευθεριών και τον αντιαποικιακό αγώνα.

Όπως αναφέρθηκε, την ίδια χρονιά, με την Επανάσταση των Γαρυφάλλων στην Πορτογαλία αποκαταστάθηκε η δημοκρατία μετά τη μισού σχεδόν αιώνα δικτατορία του  Σαλαζάρ, ενώ στην Ισπανία άρχισε από τον επόμενο χρόνο η μετάβαση προς τη δημοκρατία, μετά τον θάνατο του δικτάτορα Φράνκο, που διατηρούσε αυταρχικά την εξουσία από το 1939.

Προστίθεται μάλιστα, πως σε μια εποχή απειλητικής επανάκαμψης αυταρχικών δυνάμεων στην Ευρώπη και διασάλευσης των δημοκρατικών κεκτημένων, μια έκθεση για το πώς οι καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από τους αγώνες ενάντια σε αυταρχικά καθεστώτα αποκτά πρόσθετη σημασία.

Για την έκθεση η Εθνική Πινακοθήκη θα συνεργαστεί με μουσεία και ερευνητικά ιδρύματα στην Ισπανία και την Πορτογαλία ενώ κατά τη διάρκειά της θα γίνουν κι άλλες εκδηλώσεις όπως συνέδριο, εργαστήρια, παρουσιάσεις βιβλίων, προβολές ντοκιμαντέρ και ταινιών μυθοπλασίας, δημόσιες συζητήσεις κ.ά.

Εκθέσεις και δράσεις

Επιπλέον: Η Αίθουσα Δυτικοευρωπαϊκής Τέχνης είναι πλέον επισκέψιμη, αν και μόνον με 47 έργα από υπερπολλαπλάσια που διαθέτει η Πινακοθήκη, το «Γυναικείο κεφάλι» του Πικάσο όμως, εκτίθεται ήδη, όπως προαναφέρθηκε. Το ίδιο και το επίσης κλεμμένο έργο του Μοντριάν.

Η έκθεση «Κωνσταντίνος Παρθένης. Η ιδανική Ελλάδα της ζωγραφικής του» παρατείνεται εξάλλου ως τις αρχές Μαρτίου 2023, «συμπληρωμένη» με μία επιστημονική συνάντηση  για την επίδραση του Θεοσοφισμού στις Εικαστικές Τέχνες (13 Ιανουαρίου 2023) αλλά και με μία θεατρική παράσταση, βασισμένη σε ιστορικό κείμενο,  αναφορικά με τις έριδες γύρω από την καλλιτεχνική στάση του Παρθένη (Φεβρουάριος 2023).

«Ενδιάμεσος Χώρος» είναι ο τίτλος του προγράμματος, που θα αναπτύσσεται στο μεσοπάτωμα και σε άλλους χώρους, στεγασμένους και υπαίθριους. Πρόκειται για εκθέσεις και δράσεις από επιμελητές της Πινακοθήκης αρχικά και εν συνεχεία από καλεσμένους επιμελητές.

Όσον αφορά την μόνιμη συλλογή στον τρίτο όροφο, η παρουσίασή της θα αλλάζει κάθε δύο περίπου χρόνια, δίνοντας την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίσει περισσότερα έργα από τον πλούτο της Πινακοθήκης.  Τέλος θα πραγματοποιούνται ξεναγήσεις ενώ σχεδιάζονται πολλά εκπαιδευτικά προγράμματα και για ομάδες προσφύγων.

Διαβάστε επίσης:

Η βίλα των εκατομμυρίων με τον Καραβάτζιο και τα κρυμμένα θαύματα – Διαμάχη κληρονόμων

Πικάσο, η μεγάλη επιστροφή – Το κλεμμένο έργο σε έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη