Σε άμεση εφαρμογή ο νόμος για πέντε μεγάλα μουσεία της χώρας – Αντιπαράθεση στη Βουλή

Άμεσα πρόκειται να ενεργοποιηθεί ο νόμος για την μετατροπή των πέντε μεγάλων μουσείων σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, ύστερα από τη σημερινή ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου, που έφερε το υπουργείο Πολιτισμού στη Βουλή.

Όπως είναι γνωστό, πρόκειται για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και το Βυζαντινό Μουσείο στην Αθήνα, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού επίσης στη Θεσσαλονίκη, καθώς και το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Σύμφωνα με τον νέο νόμο τα μουσεία αυτά αναλαμβάνουν τις αρμοδιότητες των αντίστοιχων  ειδικών περιφερειακών υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού, θα επιχορηγούνται και θα εποπτεύονται από  το ΥΠΠΟΑ,  θα φιλοξενούν τις συλλογές των καταργούμενων υπηρεσιών και θα στελεχώνονται από το προσωπικό που υπηρετεί σ’ αυτές, το οποίο θα διατηρεί την οργανική του θέση στο υπουργείο και θα δηλώνει, αν επιθυμεί να προσφέρει υπηρεσίες στα μουσεία-ν.π.δ.δ.  Ο στόχος είναι ένας: ο εκσυγχρονισμός της μουσειακής πολιτικής και η μετάβαση σε ένα νέο περιβάλλον, ανάλογο με τις ανάγκες, τις υποχρεώσεις, τα οράματα και τις πρωτοβουλίες που εναρμονίζονται με την σημερινή πραγματικότητα. Κι αυτό, διατηρώντας σταθερά την στενή του σχέση με το υπουργείο Πολιτισμού, υπό την ομπρέλα του οποίου θα εξακολουθεί να παραμένει. Σύντομα έτσι τα πέντε μουσεία θα αποκτήσουν διοικητικά συμβούλια και διεύθυνση ώστε να λειτουργήσουν με βάση τις προδιαγραφές που θέτει ο νόμος.

Παρ΄ότι όμως, αυτή η μερική ανεξαρτητοποίηση των μεγάλων μουσείων είναι ένα θέμα που συζητείται εδώ και μία εικοσαετία, μόλις τώρα γίνεται νόμος του κράτους και άρα πραγματικότητα. Κι αυτό υπό τα πυρά της αντιπολίτευσης, η οποία περιχαρακωμένη σε νοοτροπίες του παρελθόντος και με έωλα επιχειρήματα καταψήφισε το νομοσχέδιο, «ενοποιημένη» για πρώτη φορά από την άκρα αριστερά ως την άκρα δεξιά.  Η απεργία πάντως που διοργανώθηκε σήμερα από συλλόγους του ΥΠΠΟΑ είχε πολύ μικρή συμμετοχή, περί το 15%, όπως ανακοινώθηκε. Ειδικά μάλιστα στο Μουσείο Ακρόπολης, που λειτούργησε άψογα και χωρίς κανένα πρόβλημα η επισκεψιμότητα ήταν στις καλύτερες μέρες της.

Η αντιπολίτευση για την αντιπολίτευση

Στη Βουλή έτσι, η «αντιπολίτευση για την αντιπολίτευση» επικράτησε καθ΄όλη τη διάρκεια της συζήτησης, που μόνον εποικοδομητική δεν ήταν κι αυτό για δύο βασικούς λόγους: Ο πρώτος είχε να κάνει με την διαρκή και από όλους επανάληψη των ίδιων επιχειρημάτων (σαν να είχαν μπροστά τους …σκονάκι). Και ο δεύτερος με την εκ των προτέρων ειλημμένη απόφαση των ομιλητών των κομμάτων, από τον κ. Τσίπρα ξεκινώντας ως τον κ. Κουτσούμπα, τον κ. Βαρουφάκη και άλλους,  να αρνούνται τα λάθη τους και να αδιαφορούν για τις ανακρίβειες, που εκστόμιζαν στο όνομα μιας στείρας, αλλά πολύ βολικής και λόγω των επερχομένων εκλογών, πολιτικής αντιπαράθεσης.

Επί ματαίω επομένως η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη κατέρριπτε έναν προς έναν τους λόγους για τους οποίους αρνούνταν την ψήφιση του νομοσχεδίου. Ουδείς άκουγε, ουδείς καταλάβαινε. Θέμα γραμμής… Για την ιστορία όμως αξίζει να αναφερθούν ορισμένα πολύ ενδιαφέροντα σημεία:

Και πρώτα απ΄όλα οι θέσεις τους ΣΥΡΙΖΑ, όταν ήταν κυβέρνηση δια στόματος υπουργών του. «Θα υπάρξει νομοθετική ρύθμιση ανάλογη με το Μουσείο Ακρόπολης και για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ώστε να αποκτήσει διοικητική αυτοτέλεια, να έχει διοικητικό συμβούλιο, να βρίσκει πόρους και χορηγούς, να έχει διευθυντή που θα μπορεί να διαχειριστεί τον προϋπολογισμό του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου, θα μπορεί να σχεδιάσει τα δικά του εκπαιδευτικά προγράμματα. Αυτό το μοντέλο θα μπορούσε να επεκταθεί και σε 4-5 μεγάλα μουσεία και ο διευθυντής του μουσείου πρέπει να μπορεί να σχεδιάζει ακόμα και τα δικά του πωλητέα αντικείμενα», όπως  έλεγε τον Ιούνιο του 2015 ο τότε υπουργός Πολιτισμού  Νίκος Ξυδάκης.

Όσον αφορά εξάλλου, το Μουσείο Ακρόπολης, το οποίο λειτουργεί με τεράστια επιτυχία ως ΝΠΔΔ αλλά έχει βρεθεί εσχάτως, και για λόγους πάντα αντιπολίτευσης, στο στόχαστρο μιας απαξιωτικής κριτικής, επί ΣΥΡΙΖΑ ωστόσο αποθεωνόταν! «Το ότι το Μουσείο Ακρόπολης πρωταγωνιστεί στο διεθνές περιβάλλον, το ότι γίνεται αντικείμενο προσοχής, το ότι αναγνωρίζεται ευρύτερα και βραβεύεται οφείλεται στην ευελιξία του Οργανισμού του», έλεγε συγκεκριμένα η πρώην υπουργός Πολιτισμού  Μυρσίνη Ζορμπά.

Οι χορηγίες

Αλλά και οι πόροι των μουσείων, που μπορεί να αναζητηθούν και από χορηγίες, ένα ζήτημα πολύ σημαντικό για τη λειτουργία τους, αντιμετωπίσθηκαν επίσης  με χλευασμό αφού «Λίγο πολύ, μας είπατε, ότι θα ξεπλένουν βρώμικο χρήμα των χορηγών», όπως είπε η κυρία Μενδώνη. Επαναφέροντας στη μνήμη για όσους προσποιούνταν ότι δεν θυμούνται την άποψη του κ. Ξυδάκη, ότι «Είναι βασική θέση του ΣΥΡΙΖΑ, ότι το χορηγικό χρήμα είναι αυτομάτως δημόσιο χρήμα και τα ΔΣ των μουσείων πρέπει να εγκρίνουν τις χορηγίες».

Αλλά και της κυρίας Ζορμπά όταν έλεγε σε εκδήλωση στο Μουσείο Μπενάκη (Νοέμβριος 2018) ότι:  «Είναι κρίσιμο να απενοχοποιηθεί η συζήτηση για την οικονομική παράμετρο στη λειτουργία των μουσείων, στη βιωσιμότητα και στην ανάπτυξη. Είναι συντηρητικές οι αντιλήψεις που τοποθετούν τα μουσεία σε βάθρο ιερότητας και πρέπει να κατέβουν απ’ αυτό. Ο ΣΥΡΙΖΑ το βλέπει θετικά. Το θεωρεί εξέλιξη το να έρχονται στα μουσεία οι επισκέπτες τόσο για να μάθουν όσο και για να περάσουν ένα χαλαρό απόγευμα με φίλους, να αγοράσουν ένα δώρο, να πραγματοποιήσουν ένα γεύμα εργασίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι η κουλτούρα μαζικοποιείται. Σημαίνει ότι ο πολιτισμός έγινε περισσότερο δημοκρατικός».

Όπως σημείωσε όμως η υπουργός Πολιτισμού, αν και οι εκπρόσωποι του ΣΥΡΙΖΑ ισχυρίζονται ότι τα αναψυκτήρια των μουσείων θα χρησιμοποιηθούν για ασύμβατες με τη μουσειακή χρήση, εκδηλώσεις, μόνον μία φορά έγινε πράγματι κάτι τέτοιο. «Ήταν η μοναδική φορά», όπως είπε «που ο χώρος χρησιμοποιήθηκε για εκδήλωση απολύτως άσχετη με τον επιστημονικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα του μουσείου Ήταν τον Ιούνιο του 2016, που ο τότε πρωθυπουργός παρουσίασε στο Μουσείο της Ακρόπολης το κυβερνητικό του σχέδιο για τη δίκαιη ανάπτυξη».

Ανακρίβειες και παραφιλολογίες

  Άνθρακες ο θησαυρός για την αντιπολίτευση και η διαμαρτυρία για την προσωρινή εξαγωγή μνημείων, αφού το σχετικό θέμα έχει ρυθμιστεί από το 2002 με το Άρθρο 34 του ισχύοντος Αρχαιολογικού Νόμου. Σύμφωνα με αυτό, με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού ύστερα από γνώμη του συμβουλίου, μπορεί να επιτραπεί η προσωρινή εξαγωγή μνημείων με σκοπό την έκθεσή τους σε μουσειακούς ή παρεμφερείς χώρους εφόσον παρέχονται επαρκείς εγγυήσεις για την ασφαλή μεταφορά, έκθεση και επιστροφή τους και αφού σταθμιστεί η σημασία της έκθεσης για την προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας.

Επίσης τόσο μία επιστολή 487 «αρίστων»,  όσο και μία δεύτερη από εργαζόμενους στα πέντε μουσεία _και οι δύο προς τον πρωθυπουργό – με ημερομηνίες Ιανουάριο και Φεβρουάριο του 2021 αντίστοιχα, αναφέρονται σε ένα σχέδιο νόμου, το οποίο δεν είχε καν καταρτιστεί τότε, όπως επισήμανε η κυρία Μενδώνη. Επομένως δεν γνώριζαν περί τίνος πρόκειται, ώστε να έχουν μία τεκμηριωμένη άποψη.

Ούτε η συζήτηση περί παραρτημάτων των μουσείων στο εξωτερικό ευσταθεί, αφού όπως είπε η υπουργός «δεν έχουμε ανάγκη να ιδρύσουμε παραρτήματα, παρ΄ότι από τον ιδρυτικό νόμο του Μουσείου Ακροπόλεως το 2008, προβλέπεται η ίδρυση παραρτήματος. Επομένως, αν κάτι θέλαμε σχετικό να εξυπηρετήσουμε, είχαμε το θεσμικό εργαλείο».

Η κυρία Μενδώνη  τέλος, χρειάστηκε να θυμίσει για μία ακόμη φορά, σχετικά με τα Γλυπτά του Παρθενώνα, ότι «Η θέση της Ελληνικής Κυβέρνησης για τα Γλυπτά του Παρθενώνα είναι, ότι δεν αναγνωρίζει νομή, κατοχή και κυριότητα στο Βρετανικό Μουσείο. Τα θεωρεί προϊόντα κλοπής, επομένως δεν μπορεί να αναγνωρίσει τίποτα τέτοιο. Είναι η πάγια θέση της Ελληνικής Κυβέρνησης και έχει ειπωθεί από τον Πρωθυπουργό, από όλους όσους παίρνουν το λόγο και προφανώς από εμένα. Η πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν σαφής, όταν μίλησε με τον ομόλογό του στο Ηνωμένο Βασίλειο. Επιστροφή και επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα και κάλυψη αυτού του κενού με διαχρονικές εκθέσεις. Όλα τα άλλα είναι διαρροές και παραφιλολογίες», όπως είπε.

Διαβάστε επίσης