Πώς αντιλαμβανόμαστε σήμερα την Επανάσταση του ΄21. Έκθεση στον Κήπο του Μεγάρου

Για λίγο ακόμη, ως τις 26 του μήνα, οι βραδιές στον Κήπο του Μεγάρου φωτίζονται από τις μεγάλες οθόνες προβολής και τα μόνιτορ όπου παρουσιάζονται σύγχρονες δημιουργίες, που προτείνουν στους επισκέπτες έναν ποιητικό περίπατο διαλόγου και αναστοχασμού με τα διακόσια χρόνια εθνικού βίου.

Πρόκειται για την έκθεση «Marginalia» σε επιμέλεια της Άννας Καφέτση με τη συμμετοχή των καλλιτεχνών Βιργινίας Μαστρογιαννάκη, Νίνας Παππά, Ηλία Μαμαλιόγκα και Σπύρου Βραχωρίτη που δημιούργησαν βιντεοεγκαταστάσεις και βιντεογραφημένες περφόρμανς, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν επί τόπου ή και μέσα στην πόλη και παρουσιάζονται μετά τη δύση του ήλιου.

Γενικότερα η έκθεση ανοίγει μία υπόγεια συζήτηση με την εθνική επέτειο και στο περιθώριο των μεγάλων αφηγήσεων δεν ασχολείται μόνον με το «εμείς» αλλά και εστιάζει στο άτομο ως μονάδα, και σε λοξές, έκκεντρες, «ξενικές» στάσεις ζωής και υποκειμενικές εμπειρίες.

Οι αυτοβιογραφικές προσωπικές μαρτυρίες φέρνουν έτσι στο φως ένα σύνολο αξιών, που επιτελούνται σιωπηρά και αθόρυβα, αθέατες μέσα στον δημιουργικό οίστρο του ιδιωτικού εγκλεισμού.

Όπως αναφέρει η Άννα Καφέτση «Στα λευκά περιθώρια της επίσημης, ηρωικής εικονογραφίας στριμώχνονται με μικρά γράμματα και αινιγματική, χασματική γραφή, ελλείψεις, απώλειες, δοκιμές, εμπειρίες αντοχής και δημιουργικού πάθους, επιμονής και αντίστασης».

«Όλες οι πτυχές του βίου, χωρίς θέμα. Οι εξόριστες ατομικές ζωές, τραυματισμένες και δημιουργικές, αφήνουν από την άκρη του δρόμου ίχνη και κληρονομιά».

«Αναγνωρίζονται ως το έτερον της Ιστορίας».

Στην πλατεία του Κήπου έτσι, μία ευθυτενής γυναικεία μορφή, ακολουθώντας τον εσωτερικό ρυθμό της αναπνοής της σε μια ωριαία επιτελεστική δράση, διαβάζει από την αρχή έως το τέλος το εμβληματικό για τη νεότερη ιστορία μας κείμενο του πρώτου Συντάγματος της ανεξάρτητης Ελλάδας του 1822 (Βιργινία Μαστρογιαννάκη, Reading in / Reading out A’, 2021).

Τι θα παρακολουθήσει ο επισκέπτης

Και στο άλλο άκρο, ανάμεσα στις φυλλωσιές παρακολουθούμε αξημέρωτα, την ώρα του Όρθρου, μια διαφορετική, σιωπηρή γυναικεία τελετουργία έξω από τον περίκλειστο περίβολο της αθωνικής μοναστικής πολιτείας (Ηλίας Μαμαλιόγκας / Βιργινία Μαστρογιαννάκη, Όρθρος, 2018).

Ο επισκέπτης όμως θα συναντήσει και σπαράγματα λίθινων, αρχαίων επιγραφών, που επαναλαμβάνονται διάσπαρτα ανάμεσα στα μονοπάτια μέσα από τις σύντομες αινιγματικές βιντεογραφίες της Νίνας Παππά (Γραφές, 2021).

Οδηγούν σε μια ανοιχτή περιοχή του Κήπου όπου θα διασταυρωθούν οι δρόμοι δύο παθιασμένων επιστημόνων, ενός Έλληνα κι ενός Γερμανού (Νίνα Παππά, Σημειώσεις, 2021):

Ο θεατής διεισδύει στο άδυτο των αρχείων του Άγγελου Π. Ματθαίου και του Klaus Hallof, δύο εξεχουσών προσωπικοτήτων της επιγραφικής επιστήμης στον ευρύτερο χώρο των κλασικών σπουδών και της αρχαιολογίας.

Μέσα από τους δύο μονολόγους, τις αναρίθμητες σημειώσεις και τα απόγραφα αρχαίων επιγραφών κατά τη διαδικασία αποκρυπτογράφησης του δυσανάγνωστου ή ελλείποντος κειμένου, γίνεται μάρτυρας μιας κοινής ερωτικής σχέσης ζωής με την ελληνική γλώσσα και γραμματεία που βιώνεται, δοκιμάζεται, αλλά δεν τελειώνει.

Η βιντεογραφία του Σπύρου Βραχωρίτη «Το φάντασμα της ελευθερίας» (2021) με την οποία κλείνει ή ανοίγει η έκθεση, αποτελεί μια ακόμη ερμηνευτική εκδοχή του πιο κρυπτικού, ανοιχτού πεζογραφήματος του Διονυσίου Σολωμού, «Η Γυναίκα της Ζάκυθος».

Ο σολωμικός λόγος εισβάλλει στο βίντεο ως ξένο σώμα, διασαλεύει τη μνημειακή δημόσια τάξη, ανάμεσα στο γειτονικό άγαλμα του Ελευθερίου Βενιζέλου και λίγα μέτρα πιο πέρα το μνημείο του δολοφονηθέντος Ίωνα Δραγούμη.

Αρχειοθετείται στο σώμα του Κήπου και της πόλης.

Όπως σημειώνει άλλωστε ο σκηνοθέτης «Το αινιγματικό πεζογράφημα δεν έχει σχέση ούτε με γυναίκα ούτε με Ζάκυνθο. Αποτελεί τον γεωγραφικό και ιστορικό προσδιορισμό μιας αλληγορίας για ένα φάντασμα, το φάντασμα της Ελευθερίας σε ελεύθερη πτώση…».

Πληροφορίες:

Κήπος Μεγάρου Μουσικής Αθηνών: Βασιλίσσης Σοφίας και Κόκκαλη
Έκθεση: «Marginalia», Βιργινία Μαστρογιαννάκη, Νίνα Παππά, Ηλίας Μαμαλιόγκας και Σπύρος Βραχωρίτης
Διάρκεια: Ως 26 Σεπτεμβρίου, ώρες 20.00 ως 24.00
Είσοδος: ελεύθερη

Διαβάστε επίσης:

Άννα Καφέτση: Στον Κήπο του Μεγάρου με τη Marginalia

Τζουζέπε Πενόνε: Ποιος είναι ο Ιταλός που εκθέτει η Γκαγκόζιαν;