Πολιτιστική ανάπτυξη σε όλη την Ελλάδα – Έργα του υπουργείου Πολιτισμού στο Ταμείο Ανάκαμψης

Ένα τεράστιο σε έκταση και στόχους πρόγραμμα, που πρόκειται να καλύψει όλη την ηπειρωτική Ελλάδα και τα Ιόνια νησιά είναι οι Πολιτιστικές Διαδρομές, που ανακοίνωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.

Έργο ύψους 32 εκατ. ευρώ, που έχει υποβληθεί από το ΥΠΠΟ προς ένταξη στο Ταμείο Ανάκαμψης, μία σύζευξη του πολιτισμού με τον τουρισμό, συνδέοντας εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία με σκοπό την ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού σε περιοχές, που δεν βρίσκονται στην πρώτη γραμμή επισκεψιμότητας.  Γιατί Ελλάδα δεν είναι μόνον η Αθήνα και η Ακρόπολη, ούτε μόνον τα νησιά. Και γιατί ο πλούτος των μνημείων όλων των περιόδων από την αρχαιότητα ως τα νεώτερα χρόνια, άγνωστος στον ξένο επισκέπτη, μπορεί να αποτελέσει, με την σωστή ανάδειξη, ιδιαίτερο πόλο έλξης για την γνωριμία τους προς όφελος των ίδιων με την δημιουργία υποδομών και  παρεμβάσεων και βέβαια κάθε τοπικής κοινωνίας.

Θεσμοθετημένες εδώ και χρόνια από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο οι Πολιτιστικές Διαδρομές αποτελούν ένα πρότυπο, που εισάγει «ένα νέο παράδειγμα  στη διαχείριση του πολιτιστικού  αποθέματος της χώρας, καθώς η  λειτουργία των αρχαιολογικών  χώρων μετασχηματίζεται από ανταγωνιστική  σε συνεργατική», όπως είπε η κυρία Μενδώνη. Γιατί μέσα από κάθε  διαδρομή ομάδες αρχαιολογικών  χώρων συντάσσονται με κοινές  δράσεις προώθησης, διεκδικώντας  μερίδιο από το μεγαλύτερο  τουριστικό κεφάλαιο ή πιο απλά διεκδικούν μεγαλύτερο μέρος από την τουριστική  πίτα.

Στόχος είναι έτσι η  προσέλκυση επισκεπτών σε κάθε περιοχή, η επιμήκυνση της τουριστικής  περιόδου, η δημιουργία αναπτυξιακών  προϋποθέσεων και ευκαιριών για τις επιχειρήσεις και τους  παραγωγούς προϊόντων και υπηρεσιών που δραστηριοποιούνται στη συγκεκριμένη  διαδρομή.  Ακόμη η προσέλκυση νέων  επενδύσεων, η τόνωση της τοπικής  οικονομίας και κοινωνίας και η εξασφάλιση πόρων και η συντήρηση  των πολιτιστικών υποδομών που  συνδέονται με αυτές, είτε είναι  αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία, ιστορικοί τόποι, πολιτιστικά κτίρια και περιοχές ιδιαίτερου φυσικού  κάλλους.

 «Ο βασικός στόχος του έργου  είναι να αναπτυχθεί ο Πολιτιστικός  Τουρισμός με ισόρροπο τρόπο σε όλες της Περιφέρειας της χώρας. Για το λόγο αυτό έχει  εν πολλοίς εξαιρεθεί η Αττική, η οποία συγκεντρώνει το 44,7% των  επισκεπτών αρχαιολογικών χώρων και το 46,5% των επισκεπτών μουσείων σε επίπεδο επικράτειας. Οι Πολιτιστικές Διαδρομές στοχεύουν στην αναδιοργάνωση, αποκέντρωση, διασπορά και ανακατανομή της τουριστικής κίνησης και την προώθηση μιας πιο ομοιόμορφης, ισορροπημένης και βιώσιμης τοπικής και περιφερειακής οικονομικής ανάπτυξης», όπως ανέφερε η υπουργός.

Οι διαδρομές

Πέντε είναι οι Πολιτιστικές Διαδρομές που χάραξε εν προκειμένω το υπουργείο Πολιτισμού με θεματικές αφηγήσεις που καλύπτουν όλες τις περιόδους  της ελληνικής ιστορίας και με μεγάλη γεωγραφική  εξάπλωση:

-Αρχίζοντας από την Βόρεια Ελλάδα τα «Βήματα του Αποστόλου Παύλου» περιλαμβάνουν πρώτα την Αμφίπολη με την συντήρηση της περίφημης ξύλινης γέφυρας. Στη συνέχεια την Θεσσαλονίκη με την ενεργειακή  αναβάθμιση και ανάδειξη του περιβάλλοντος  χώρου της Αγίας Σοφίας, την αποκατάσταση της Παναγίας των Χαλκέων και του περιβάλλοντος  χώρου της, όπως και τη συντήρηση του ζωγραφικού και γλυπτού της διακόσμου. Επίσης την Αχειροποίητο όπου προβλέπεται αναβάθμιση της ενεργειακής  απόδοσης, των μέτρων ασφαλείας, βελτίωση της πρόσβασης και  διαμόρφωση-ανάδειξη του άμεσου  περιβάλλοντος χώρου. Στη Βέροια θα αποκατασταθούν  και θα αναδειχθούν τα μνημεία της Αγ. Άννας και του Χριστού Παντοκράτορα, όπως και το Μπέη Χαμάμ. Και στη Νικόπολη θα γίνει η συντήρηση των ψηφιδωτών της Βασιλικής Α, του Δομετίου και της Βασιλικής Δ, καθώς και αποκατάσταση Πύλης Βασιλικής Β ́ Αλκίσωνος. (Να σημειωθεί ότι η Νικόπολη ετοιμάζει  την υποψηφιότητά της για τον  κατάλογο των μνημείων της  Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO).

– Η «Πολιτιστική Εγνατία» αρχίζει από την Ροδόπη και περιλαμβάνει: Την αποκατάσταση του περίκεντρου ναού στη Μαξιμιανούπολη.  Και στην Θεσσαλονίκη την αποκατάσταση του Λουτρού Μπέη Χαμάμ (Λουτρά Παράδεισος),  την συντήρηση παλαιολόγειων τοιχογραφιών ναών της πόλης καθώς και και εργασίες ανάδειξης του περιβάλλοντος χώρου στη Ροτόντα. Στην Καστοριά τα έργα αφορούν σε τρία σημαντικά μνημεία,  τον  ναό των Ταξιαρχών της Μητροπόλεως, την Πααναγία την Μαυριώτισσα και το Κουρσούμ Τζαμί. Στην Πέλλα το βυζαντινό κάστρο των Μογλενών (Χρυσής) και στα Ιωάννινα το τζαμί της Καλούτσιανης.

-Στον «Δρόμο προς τη Δύση» ή αλλιώς «Από τον  Όμηρο στον Θερβάντες» ο επισκέπτης αρχίζει το ταξίδι του από την Ολυμπία, όπου έχουν αρχίσει ήδη τα έργα για την αποκατάσταση  των μνημείων της Ρωμαϊκής  Περιόδου και συγκεκριμένα  των Θερμών του  Λεωνιδαίου, του συγκροτήματος  των Νοτίων Θερμών και της Παλαιοχριστιανικής  Βασιλικής, η οποία ταυτίζεται στην αρχική φάση της με το εργαστήριο του Φειδία.  Ανεβαίνοντας προς βορρά πρώτη στάση στη Ναύπακτο, όπου θα γίνει αποκατάσταση του ενετικού λιμανιού, ύστερα η Νικόπολη και πάλι με εργασίες  αποκατάστασης του Παλατίου, δηλαδή  του Οίκου του Γεωργίου Εκδίκου και του άμεσου περιβάλλοντος  χώρου. Και τέλος στην Κέρκυρα στερέωση και  αποκατάσταση του Προμαχώνα Martinengo στο Παλαιό Φρούριο του νησιού.

– «Μνημειακά έργα Κυκλώπων και ανθρώπων κατά τη Μυκηναϊκή εποχή (2η χιλιετία π.Χ.)» είναι το θέμα της τέταρτης Πολιτιστικής Διαδρομής, η οποία αρχίζει από την μυκηναϊκή ακρόπολη του Γλα στη Βοιωτία με την  αποκατάσταση της νότιας πύλης και τμήματος του τείχους της. Στη συνέχεια κατεβαίνει φυσικά στις Μυκήνες με την ανάδειξη του θολωτού τάφου του Ατρέα αλλά και του μυκηναϊκού οδικού δικτύου, που είναι, ίσως το παλαιότερο το παλαιότερο της χώρας. Επίσης στην Μεσσηνία όπου θα αναδειχθούν οι θολωτοί τάφοι του βασιλείου του Νέστορα, όπως και ο αρχαιολογικός χώρος της Περιστεριάς.

 – Η τελευταία διαδρομή  «Δίκτυο κάστρων: Από το Βυζάντιο έως την Οθωμανοκρατία» στοχεύει να αναδείξει όλα τα μεγάλα φρουριακά συγκροτήματα της δυτικής Ελλάδας: Τα κάστρα της  Κορώνης και της Μεθώνης, το κάστρο του Παράλιου Άστρους, τον ενετικό κυκλικό  προμαχώνα του κάστρου των  Πατρών, όπως επίσης τα κάστρα της Ζακύνθου και της Κιάφας.

Οι όροι

Να σημειωθεί, ότι το 70% των έργων οφείλει να έχει συμβασιοποιηθεί (εργολαβίες, η σύμβαση με τον ανάδοχο ή αποφάσεις αυτεπιστασίας) εντός του 2022. Ενώ το υπόλοιπο 30% το 2023 με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2025!  Αυτό το οποίο μέτρησε επομένως για την επιλογή των έργων ήταν η ωριμότητα, η οποία μπορεί να επιτευχθεί  εντός του 2021.

Αλλά δεν είναι μόνον οι «Πολιτιστικές Διαδρομές», που προτείνει το υπουργείο Πολιτισμού στο Ταμείο Ανάκαμψης, υπάρχουν ακόμη πέντε έργα από τον τομέα της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, έξι από τον Σύγχρονο Πολιτισμό, όπως «Ο  Πολιτισμός Μοχλός Ανάπτυξης» και  «Η  Αργυρή Οικονομία», που βασίζεται στην συμμετοχή ατόμων μέσης και τρίτης ηλικίας, όπως  επίσης στο πρόγραμμα αναβάθμισης  παρεχομένων υπηρεσιών για τη  φιλοξενία καλλιτεχνικών γεγονότων. Το σύνολο των χρημάτων τα  οποία ζητάει έτσι το υπουργείο  Πολιτισμού και Αθλητισμού από  το Ταμείο Ανάκαμψης είναι  περίπου 430.000.000 ευρώ. Σε αυτά δεν  συμπεριλαμβάνεται,  ο  Φ.Π.Α., επομένως το συνολικό ύψος  ξεπερνά τα 600-650.000.000 ευρώ.