Πλημμύρες στην ιερή πόλη των Μακεδόνων – Μέτρα προστασίας

Είναι ο αρχαιολογικός χώρος, που κινδυνεύει ίσως περισσότερο από κάθε άλλον από τις πλημμύρες. Και δεν είναι λίγες οι φορές, που πράγματι μεγάλα τμήματά του βρίσκονται κάτω από το νερό σε περιπτώσεις πλημμυρικών φαινομένων, που λόγω της κλιματικής κρίσης διαρκώς και επαναλαμβάνονται.

Πρόκειται για το Δίον στην Πιερία, θρησκευτικό και πολιτιστικό κέντρο των Μακεδόνων, το οποίο χρήζει άμεσων μέτρων προστασίας. Αυτά που ενέκρινε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, το οποίο εξέτασε τις σχετικές μελέτες για την αντιμετώπιση των επικίνδυνων καταστάσεων.

Είναι γεγονός, ότι οι πλημμύρες απειλούσαν από την αρχαιότητα την πόλη, σήμερα όμως είναι φανερή η διάβρωση που προκαλείται εξ αιτίας τους με αποτέλεσμα τη δημιουργία συνθηκών αστάθειας των δομικών στοιχείων και των φυσικών πρανών του αρχαιολογικού χώρου. Ενώ θα πρέπει να συνυπολογιστούν και τα προβλήματα ασφάλειας επισκεπτών και εργαζομένων.

Πολύ συχνά άλλωστε, ο αείμνηστος αρχαιολόγος και πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης Δημήτρης Παντερμαλής, ανασκαφέας αυτής της ιερής πόλης των Μακεδόνων επί σχεδόν μισόν αιώνα είχε επισημάνει την επικινδυνότητα της κατάστασης, φροντίζοντας στο μέτρο του δυνατού για την αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Ποτάμι και πηγές

Η παρουσία κατά την αρχαιότητα του πλωτού ποταμού Βαφύρα, που αποτελούσε το φυσικό ανατολικό όριο της πόλης του Δίου μπορεί να παρείχε διέξοδο προς τη θάλασσα και την δυνατότητα ενασχόλησης με το εμπόριο, συντελώντας στην οικονομική ανάπτυξης της περιοχής, ωστόσο ήταν και βασική αιτία των πλημμυρών. Επιπλέον η περιοχή ήταν γνωστή από τότε για τις πηγές που ανάβλυζαν και οι οποίες, σε συνδυασμό με τους χείμαρρους, που εκκινούσαν από τους πρόποδες του Ολύμπου τροφοδοτούσαν τον Βαφύρα. Εν τέλει οι μετατοπίσεις της κοίτης του και η υπερχείλισή του πολλές φορές είχαν ως αποτέλεσμα τις πλημμύρες.

Χαρακτηριστική άλλωστε είναι η σχεδόν μόνιμη παρουσία υδάτων στον ναό της Ίσιδας, αλλά και η δημιουργία λιμνών με την μεγαλύτερη εξ αυτών να έχει δημιουργηθεί και λόγω ύπαρξης πολλών σημείων από όπου αναβλύζουν υπόγεια ύδατα.

Σήμερα μέσα από τον αρχαιολογικό χώρο διέρχεται η τεχνητή τάφρος Βαρικού – Μαλαθριάς (Βαφύρας), η οποία κατασκευάστηκε το 1951 με σκοπό την αποστράγγιση της ευρύτερης περιοχής αλλά όπως φαίνεται δεν είναι επαρκής. Στην τάφρο αυτή άλλωστε, η οποία ακολουθεί ή αποκλίνει από την κοίτη του ποταμού της αρχαιότητας συμβάλει και ο χείμαρρος Ουρλιάς , για τον οποίο η τωρινή μελέτη προβλέπει εκτροπή για την προστασία του αρχαίου τείχους.

Διεύρυνση εξάλλου, προβλέπεται και για την κοίτη της τάφρου Καρίτσας ενώ στη μελέτη επισημαίνεται μεταξύ άλλων και η ανάγκη παρακολούθησης της ποσότητας των υδάτων που αναβλύζουν.

Ο Αλέξανδρος και το Δίον

Προς τιμήν του Δία είχε ιδρυθεί η πόλη από τους Περραιβούς της Θεσσαλίας αλλά οι Μακεδόνες ήταν εκείνοι που την ανέδειξαν, ιδίως ο Αρχέλαος στα τέλη του 5ου π.Χ. αιώνα. Ο Αρχέλαος καθιέρωσε αθλητικούς και θεατρικούς αγώνες τα «Ολύμπια τα εν Δίω», αφιερωμένους στον Δία και στις Μούσες, με λαμπρές τελετές και θυσίες. Αργότερα ο Φίλιππος Β΄ θα γιόρταζε στο Δίον την άλωση και την καταστροφή της Ολύνθου ενώ μαζί με τον γιο του Αλέξανδρο θα πρόσφεραν θυσίες στον Δία μετά την νίκη τους στη μάχη της Χαιρώνειας.

Από εδώ, αφού είχε ζητήσει τη βοήθεια του Δία, ξεκίνησε λίγο μετά ο Αλέξανδρος την εκστρατεία του στην Ανατολή. Ενώ μετά την νίκη στον Γρανικό ποταμό, με εντολή του ίδιου τοποθετήθηκε στο ιερό το περίφημο σύμπλεγμα του Λυσίππου με τους χάλκινους ανδριάντες των 25 εταίρων που έπεσαν στη μάχη.

Σήμερα σώζονται μνημεία διαφόρων εποχών, μεταξύ των οποίων τα ιερά της Ίσιδας και της Δήμητρας, η έπαυλη του Διονύσου, θέατρα, στάδιο, ωδείο, λίθινες στήλες στο τέμενος του Δία, λουτρά, αρχαία καταστήματα, το νεκροταφείο της πόλης κ.ά.

Διαβάστε επίσης:

Ρεκόρ 1,9 εκατ. ευρώ για ένα καπέλο του Ναπολέοντα

Μέγας Αλέξανδρος: Βρέθηκε ναός που δείχνει ότι τον λάτρευαν «ως θεϊκή φιγούρα»

Το κραταιό Βυζάντιο στη Νέα Υόρκη – Έκθεση με σπουδαία κειμήλια της Ιεράς Μονής Σινά