Ποιοι είναι οι εφοπλιστές που συλλέγουν έργα τέχνης – Από τον Νιάρχο ως σήμερα

Υψηλά εισοδήματα και τέχνη βάδιζαν πάντοτε παράλληλα. Αλλά όχι μόνον για τους προφανείς λόγους της επένδυσης στην τέχνη, που για τους καλά γνωρίζοντες την αγορά μπορεί να αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη αλλά ενίοτε και γιατί υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον για το αντικείμενο.

Οι μεγάλοι συλλέκτες άλλωστε, πάντα διακρίνονται για το πάθος τους, την επιμονή τους, τη φροντίδα τους για τα έργα που αποκτούν.

Από την άλλη όμως, αξιοζήλευτες συλλογές μεγιστάνων βγαίνουν σε δημοπρασίες κάθε τόσο, όταν οι ίδιοι φύγουν από τη ζωή, φανερό ότι δεν είχαν φροντίσει για τη συνέχειά τους ή όταν επιβάλλεται να μοιρασθούν εν όψει ενός διαζυγίου.

Είναι λίγες οι μεγάλες συλλογές εξάλλου, που έχουν παρουσιαστεί δημόσια, έτσι σπουδαία έργα τέχνης της ανθρωπότητας είναι εξαφανισμένα από τα μάτια του κόσμου.

Άλλωστε είναι άγνωστο πού φυλάσσονται, αν βρίσκονται αποθηκευμένα σε κάποιους φορολογικούς παραδείσους ή στα ασφαλή free ports διαφόρων χωρών.

Ακόμη λιγότεροι τέλος, είναι εκείνοι, που δημιουργούν μουσεία με τις συλλογές τους κάνοντάς τες κοινό κτήμα.

Όπως η Ντόλλη Γουλανδρή, που ίδρυσε το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και ο Βασίλης και η Ελίζα Γουλανδρή με το Ίδρυμά τους.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την τέχνη και συλλεκτική δραστηριότητα που ξεπερνάει τα όρια της χώρας έχουν και ορισμένοι νεότεροι Έλληνες εφοπλιστές. Άλλοτε κρατώντας μυστική τη συλλογή τους, όπως ο Φίλιππος Νιάρχος και άλλοτε δημιουργώντας ειδικό χώρο για την στέγαση αλλά και την ανάδειξή της, όπως ο Γιώργος Οικονόμου.

Οικογένεια Νιάρχου

Όταν το 1996 ο Σταύρος Νιάρχος έφευγε από τη ζωή, εκείνος που θα αναλάμβανε τα ηνία της αυτοκρατορίας του, ο Φίλιππος Νιάρχος θα κληρονομούσε επίσης, και μια εκπληκτική συλλογή έργων τέχνης, συνδημιουργός της οποίας άλλωστε, ήταν και ο ίδιος. Ιμπρεσιονιστές και μοντέρνα τέχνη είναι κυρίως τα έργα, που την αποτελούν, τα περισσότερα από τα οποία μάλιστα θεωρούνται κορυφαία.

Όπως η «Αυτοπροσωπογραφία με το κομμένο αυτί» (1889) του Βίνσεντ βαν Γκογκ, την οποία είχε ζωγραφίσει ο καλλιτέχνης μετά τον αυτοτραυματισμό του σε μία από τις κρίσεις του, που θα τον οδηγούσαν αργότερα στην αυτοκτονία.

Ο Φίλιππος Νιάρχος είχε αγοράσει το έργο σε δημοπρασία των Christie’s το 1989 για 71,5 εκατομμύρια δολάρια ενώ τον ίδιο χρόνο είχε αποκτήσει σε μια άλλη δημοπρασία, των Sotheby’s και το περίφημο έργο «Yo, Picasso» (1901) του Πάμπλο Πικάσο για 47,8 εκατομμύρια δολάρια.

«Μαγιά» της συλλογής είχε αποτελέσει μια μεγάλη ενότητα έργων, την οποία είχε αγοράσει ο Σταύρος Νιάρχος το 1957 από τον ηθοποιό Έντουαρντ Ρόμπινσον για 3 εκατομμύρια δολάρια. Έκτοτε η συλλογή εμπλουτιζόταν διαρκώς, ώσπου ο γεννημένος το 1954 Φίλιππος Νιάρχος να αναλάβει τη διαχείρισή της.

Γιατί δεν πρέπει να ξεχνά κανείς, ότι τα έργα τέχνης αποτελούν ένα ισχυρό περιουσιακό στοιχείο, που παίζει δυνατά στο χρηματιστήριο της τέχνης.

Όπως είναι γνωστό λοιπόν, από δημοπρασίες στις οποίες έχει λάβει μέρος, στα χέρια του έχουν περάσει επίσης, το «Shot Red Marilyn» του Άντι Γουόρχολ, που αγόρασε το 1994 για 3,6 εκατ. δολάρια και το «Green Burning Car I» (1963) που φέρεται να αγόρασε το 2007 έναντι 71,7 εκατομμυρίων δολαρίων, μια τιμή ρεκόρ για τον καλλιτέχνη εκείνη την εποχή.

Με τον Άντι Γουόρχολ άλλωστε ο ίδιος ο Φίλιππος φαίνεται να συνδεόταν ιδιαίτερα, καθώς η σειρά πινάκων του 1985 του καλλιτέχνη, με τίτλο «Skull» βασίζεται σε σαρώσεις CAT του κεφαλιού του.

Η «άγνωστη» συλλογή

Έργα του Γκογκέν, του Ρενουάρ αλλά και συγχρόνων, όπως Ζαν-Μισέλ Μπασκιά, ο Ντάμιεν Χιρστ και ο Μαουρίτσιο Κατελάν περιλαμβάνονται επίσης στη συλλογή του Φίλιππου Νιάρχου, που με τις μετριοπαθέστερες εκτιμήσεις αποτιμάται στα δύο δισεκατομμύρια ευρώ. Δημοσίως ωστόσο, η συλλογή δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ.

Και παρ΄ότι οι συλλέκτες του μεγέθους του σπανίως -ή ποτέ- δανείζουν έργα της συλλογής τους για εκθέσεις, ο ίδιος είχε παραχωρήσει πέντε έργα του Βαν Γκογκ στο Μουσείο Βαν Γκογκ του Άμστερνταμ για μια αναδρομική έκθεση για τα εκατό χρόνια από τον θάνατο του καλλιτέχνη. Μεταξύ αυτών ήταν η «Αυτοπροσωπογραφία με κομμένο αυτί» αλλά και το «Πορτρέτο του Περ Τανγκί» (1887).

Ένας από τους μεγαλύτερους εφοπλιστές της Ελλάδας υπήρξε ο Σταύρος Νιάρχος _στην εποχή του μόνον με τον Ωνάση υπήρχε ανταγωνισμός _ σήμερα όμως ο γιος του εκτός από την ναυτιλία ασχολείται γενικότερα με τις επιχειρήσεις. Μόνιμος κάτοικος Παρισίων, όταν έρχεται στην Ελλάδα, αυτό γίνεται με άκρα μυστικότητα, κυρίως μάλιστα για διακοπές στην ιδιόκτητη Σπετσοπούλα.

Γενικότερα άλλωστε και εν αντιθέσει με τον πατέρα του είναι ακριβοθώρητος, με μόνη εξαίρεση την παρουσία του στην Αθήνα την εποχή της δημιουργίας του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, που αποτέλεσε μεγάλη δωρεά, ύψους 630 εκατ. ευρώ στο ελληνικό δημόσιο.

Μέσα στην τέχνη εξάλλου έχει βρεθεί και ο γιος του, ο νεαρός Σταύρος Νιάρχος, ο οποίος έχει παντρευτεί τη συλλέκτρια Ντάσα Ζούκοβα, κόρη του Ρώσου μεγιστάνα των πετρελαίων Αλεξάντερ Ζούκοφ.

Γιώργος Οικονόμου, TMS Cardiff Gas

Η πρώτη γνωριμία του κοινού με τη συλλογή του Γιώργου Οικονόμου, ιδιοκτήτη της TMS Cardiff Gas, μιας από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρίες της χώρας είχε γίνει το 2011, όταν σε μία μεγάλη έκθεση στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων είχαν παρουσιαστεί 420 έργα του.

Το πλήθος αλλά κυρίως οι υπογραφές των έργων είχαν εντυπωσιάσει τους επισκέπτες, καθώς ένα ολόκληρο μουσείο είχε ξεδιπλωθεί μπροστά στα μάτια τους: Πικάσο, Ντελακρουά, Ματίς, Μιρό, Σεζάρ, Λεζέ, Ντεγκά, Γκογκέν, Μαγκρίτ, Ρίχτερ, Γουόρχολ ήταν μερικοί από τους διάσημους ζωγράφους της συλλογής, στην οποία περιλαμβάνονται και μερικοί Έλληνες, όπως ο Νικόλαος Γύζης, ο Γιώργος Ιακωβίδης, ο Γιώργος Μπουζιάνης και ο Θόδωρος Στάμος.

Τον επόμενο χρόνο εξάλλου ο εφοπλιστής προχώρησε ένα βήμα παραπέρα εγκαινιάζοντας στη λεωφόρο Κηφισίας στο Μαρούσι το George Economou Collection, που αποτελεί έναν εκθεσιακό χώρο με ετήσιες εκθέσεις και γενικότερα διαρκή παρουσία στην τέχνη.

Είναι άγνωστο ποια και πόσα από τα έργα, που είχαν παρουσιαστεί τότε υπάρχουν ακόμη στη συλλογή του, καθώς ο ίδιος δεν κρύβει καθόλου _και γιατί άλλωστε_ ότι προβαίνει κατά καιρούς σε αγοραπωλησίες.

Το σίγουρο είναι, ότι η συλλογή που είχε δημιουργήσει, περιελάμβανε τα μεγαλύτερα ονόματα της τέχνης από τον 15ο αιώνα ως σήμερα, με τη σαφή πρόθεση να εκπροσωπούν όλα τα κινήματα. «Θέλω να ξέρετε ότι αυτή η συλλογή έχει δημιουργηθεί με πάθος και αγάπη, αλλά και πολλή προσπάθεια από όλους όσοι έχουν συνεργαστεί για να γίνει», όπως είχε πει στα εγκαίνια.

Και μερικά χρόνια αργότερα έδινε το προσωπικό του στίγμα στις αγορές: «Πιστεύω, ότι πρέπει να αγνοούμε τις τάσεις», έλεγε σε συνέντευξή του στη Wall Street Journal.«Πρέπει κανείς να αγοράζει με τα μάτια του, που αντιπροσωπεύουν την καρδιά», τόνιζε.

Γερμανικός εξπρεσινισμός

Η συλλογή του είχε αρχίσει να δημιουργείται από τη δεκαετία του ΄90 ενώ σήμερα πλέον είναι προσανατολισμένη προς την μεταπολεμική και την ευρωπαϊκή τέχνη, δηλαδή στα κινήματα των αρχών του 20ού αιώνα, όπως ο Γερμανικός Εξπρεσιονισμός και η Νέα Αντικειμενικότητα.

Πρόκειται για μια δική του στροφή στην οποία βρήκαν θέση το πλήρες έργο των Ότο Ντιξ και Ότο Μούλερ, οι Ιάπωνες Καζούο Σιράγκα και Σανταμάσα Μοτονάγκα αλλά και οι Ρόμπερτ Ράιμαν, Ντόναλτ Τζουντ, Γκέρχαρντ Ρίχτερ, η Λουίζ Μπουρζουά, ο Λούτσιο Φοντάνα, ο Ντέιβιντ Χάμονς, ο Ιβ Κλάιν, ο Πολ Μακάρθι και πολλοί ακόμη.

Ο Γιώργος Οικονόμου άλλωστε είναι σήμερα μη εκτελεστικός διαχειριστής του Ιδρύματος Tate, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος Dia Art Foundation, που με έδρα την Νέα Υόρκη θεωρείται προπύργιο της μινιμαλιστικής τέχνης, καθώς και ευεργέτης του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης.

Γεννημένος το 1953, με σπουδές ναυπηγικής, μηχανολογίας και Διοίκησης Ναυπηγείων στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) ο Γιώργος Οικονόμου είναι ο ιδρυτής και διαχειριστής της ναυτιλιακής εταιρείας Dry Ships από τις μεγαλύτερες του χώρου, εισηγμένη μάλιστα στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης.

Το 2015 περιλαμβανόταν στην λίστα του περιοδικού Forbes με τους πλουσιότερους του κόσμου, με περιουσία περί τα 2 δισεκατομμύρια δολάρια ενώ η εταιρεία πληροφορικής PC SYSTEMS, συμφερόντων του, είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών.

Ο όμιλος TMS ελέγχει σήμερα στόλο με 100 πλοία ξηρού φορτίου, capesize, τάνκερ, μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου και κοντέινερ. Εκτός αυτών διαθέτει το πολυτελές και εξαιρετικά κομψή κότερο «Barracuda Valletta», 50 μέτρων.

Θανάσης Μαρτίνος, EASTMED

Η επέτειος πέρυσι, των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση ήταν η ευκαιρία να αναδειχθεί μια σπουδαία συλλογή, άγνωστη ως εκείνη τη στιγμή στο ευρύ κοινό, την οποία όμως έχουν συγκροτήσει με μεγάλη συνέπεια και ιδιαίτερη καλαισθησία ο Θανάσης και η Μαρίνα Μαρτίνου.

Πρόκειται για μία από τις αρτιότερες φιλελληνικές συλλογές, που περιλαμβάνει αντικείμενα από τα προεπαναστατικά χρόνια ως και µετά την Επανάσταση, με σημαντικά δείγματα της φιλελληνικής τέχνης της εποχής αλλά και άγνωστα αριστουργήματα.

Ένα μοναδικό «θησαυροφυλάκιο» φιλελληνικών καλλιτεχνικών έργων, όπως πίνακες, γλυπτά, ακρόπρωρα, ρολόγια, χρηστικές και διακοσμητικές πορσελάνες, έπιπλα, κοσμήματα, αμφορείς κ.ά. Στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης είχαν παρουσιαστεί 60 έργα της συλλογής, στο πλαίσιο της έκθεσης «Αρχαιολατρεία και Φιλελληνισμός» ήταν αρκετά όμως, για να δώσουν το στίγμα των συλλεκτών, δεδομένου άλλωστε, ότι η οικογένεια Μαρτίνου έχει μεγάλη παράδοση στα ιστορικά κειμήλια, χάρις στο παλαιοπωλείο «MΑΡΤΙΝΟΣ», που είχε ιδρύσει ο πρόγονος και συνονόματός του.

Αγάπη για τον πολιτισμό

Ένας εκ των τριών γιων της Αθηνάς (Νουνού) Μαρτίνου, ο Θανάσης Μαρτίνος με την εταιρεία EASTMED, που ιδρύθηκε το 1991, διαχειρίζεται έναν στόλο από 77 πλοία όλων των τύπων (δεξαμενόπλοια, πλοία μεταφοράς ξηρού χύδην φορτίου και μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων), με συνολική μεταφορική ικανότητα 7,2 εκατ. τόνων εμπορευμάτων.

Ταυτόχρονα είναι ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές ακινήτων στη χώρα, διαθέτοντας τεράστιες εκμεταλλεύσιμες εκτάσεις και ακίνητα, ειδικά στην Αττική.

Με σπουδές Οικονομικών στην Αθήνα και ναυτιλιακών στο Λονδίνο ο Θανάσης Μαρτίνος, γεννημένος το 1950 έχει αναπτύξει με τη σύζυγό του, εκτός από τη συλλεκτική δραστηριότητα και την αγάπη για την τέχνη και τον πολιτισμό, σπουδαίο κοινωφελές έργο μέσω της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Πολιτιστικού και Κοινωφελούς Έργου ΑΙΓΕΑΣ, η οποία δραστηριοποιείται από το 2015. Από το 2019 έχει διορισθεί Διοικητής του Αγίου Όρους και έχει προσφέρει πολλές υπηρεσίες στις Ιερές Μονές.

Κωνσταντίνος Μαρτίνος, Themanaris

Ακολουθώντας την τακτική πολλών συλλεκτών, που δεν δημοσιοποιούν τις συλλογές τους ο Ντίνος Μαρτίνος, γιος της Αθηνάς (Νουνού) Μαρτίνου φέρεται να πούλησε πριν από λίγες μέρες σε δημοπρασία ένα σπουδαίο έργο του Άντι Γουόρχολ για 85, 5 εκατομμύρια δολάρια. Θεωρείται άλλωστε συλλέκτης υψηλού επιπέδου, έχοντας αρχίσει να αγοράζει έργα από χρόνια ενώ σύμφωνα με τις πληροφορίες κατέχει και άλλα έργα του Γουόρχολ, μέσω των θρυλικών εμπόρων τέχνης της Ζυρίχης. Ντόρις και Τόμας Άμαν.

Επικεφαλής στην Themanaris, είναι πλέον ο γιος του Νικόλας 38 χρονών σήμερα, που διαχειρίζεται στόλο από 98 πλοία συνολικής χωρητικότητας 10 εκατομμυρίων τόνων.

Ιδιαίτερα δραστήριος και με επαίνους, αφού τιμήθηκε το 2019 στα Lloyds – Greek Shipping A-wards, με το βραβείο Nέας Γενιάς, ο Νικόλας Μαρτίνος έχει σπουδάσει οικονομικά στην Ευρώπη και την Αμερική και είναι λάτρης της μουσικής. Έχει πάρει μέρος μάλιστα σε μερικά από τα διασημότερα φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής, όπως το Tomorrowland.

Πάνος Λασκαρίδης, Laskaridis Shipping Co. Ltd

Συλλογή, που έχει ως θέμα της τη θάλασσα και τη ναυτιλία διαθέτει το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη και ένα τμήμα της εκτίθεται στο κτήριο της Ιστορικής Βιβλιοθήκης στον Πειραιά.

Από το 2007 που συστάθηκε το ίδρυμα από τον Πάνο Λασκαρίδη και τη σύζυγό του, την αείμνηστη Μαριλένα Λασκαρίδη, η δραστηριότητά του στο χώρο του πολιτισμού, ιδιαίτερα των ελληνικών γραμμάτων και της ιστορικής και ναυτικής έρευνας είναι μεγάλη.

Ειδικά η «Βιβλιοθήκη Καίτη Λασκαρίδη» θησαυρίζει ήδη περί τους 450.000 τόμους και εμπλουτίζεται συνεχώς με συλλογές βιβλίων και αρχεία σημαντικών προσωπικοτήτων των γραμμάτων.

Τα σπάνια βιβλία της εξάλλου, τα παλαίτυπα και τα 115 αρχέτυπα, έργα των πρώτων χρόνων της τυπογραφίας, μαρτυρούν τη μοναδικότητα των συλλογών της. Ένα εξαιρετικό σύνολο, που αναμένεται να βρει ιδανική στέγη στο ιστορικό κτίριο του Ζαννείου Ορφανοτροφείου Αρρένων στον Πειραιά, ένα αρχιτεκτόνημα του 1874.

Ιδιαίτερο είναι το ενδιαφέρον της Συλλογής του Ναυάρχου Νέλσον, που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία τριάντα από τον πρόεδρο του Ιδρύματος Πάνο Λασκαρίδη, ο οποίος αγόρασε τα αντικείμενα σε δημοπρασίες ή προήλθαν από άλλους συλλέκτες.

Πρόκειται για 82 ιδιόγραφες επιστολές του Νέλσον, δεκάδες εφημερίδες της εποχής που μνημονεύουν τις νίκες του και πολλά προσωπικά του αντικείμενα, όπως ένα ζευγάρι δαχτυλίδια, τα οποία ο ίδιος αντάλλαξε με την Έμα Λαίδη Χάμιλτον, ασημένια κομμάτια από τα σερβίτσια του, μία από τις προσωπικές του σφραγίδες, ένα κομμάτι από τη σημαία της ναυαρχίδας του HMS Victory και άλλα.

Υπάρχουν επίσης περί τα 1.500 βιβλία με θέμα τον Νέλσον και τους Ναπολεόντειους πολέμους και μία συλλογή αξιόλογων πινάκων, θαλασσογραφιών και χαρακτικών έργων στα οποία απεικονίζεται ο ίδιος, κάποιες από τις ναυμαχίες του και ο θάνατός του. Μέρη της συλλογής έχουν παρουσιαστεί μάλιστα σε εκθέσεις στο Λονδίνο, στην Αθήνα, στα Χανιά, στη Ρόδο, στις Νήσους Φόκλαντ και αυτή την περίοδο στο Πλίμουθ της Βρετανίας.

Ναυτική συλλογή

Γενικότερα στη Ναυτική Συλλογή του Ιδρύματος περιλαμβάνονται ακόμη σπάνια ναυτικά όργανα, ιατρικά εργαλεία και αντικείμενα των πλοίων κατά τους προηγούμενους αιώνες, κάποια από τα οποία ανασύρθηκαν από ναυάγια.

Επίσης στολές δυτών των αρχών του 20ού αιώνα, φυσικά θαλάσσια ευρήματα, πίνακες και έργα τέχνης, περιηγητικούς χάρτες, εκδόσεις προηγούμενων αιώνων, καθώς και το αρχείο του υδροβιολόγου δρος Κωνσταντίνου Λασκαρίδη για την ιχθυολογία, την ωκεανογραφία και όλους τους τομείς της αλιείας.

Έχοντας ιδρύσει με τον αδερφό του Θανάση Λασκαρίδη τις εταιρείες Laskaridis Shipping Co. Ltd. και Lavinia Corporation το 1977, ο Πάνος Λασκαρίδης είναι σήμερα διευθύνων σύμβουλος και στις δύο εταιρείες, καθώς και αντιπρόεδρος του Ομίλου Ναυπηγείων Astican (Λας Πάλμας, Ισπανία).

Διαθέτει 63 πλοία, που κυρίως διακινούν πετρέλαιο και φυσικό αέριο ή είναι πλοία ψυγεία για την αλιεία για την μεταφορά προϊόντων αλιείας κ.ά.

Να σημειωθεί, ότι και ο πατέρας των δυο αδερφών Κωνσταντίνος είχε οικογενειακή επιχείρηση με αλιευτικά πλοία.

Επενδύει εξάλλου και σε ακίνητα στον Πειραιά, την Αθήνα και την Κηφισιά. Ο Πάνος Λασκαρίδης έχει δωρίσει στο Πολεμικό Ναυτικό τρία πλοία- φρεγάτες.

Και ακόμη…

Μεγάλη συλλογή σύγχρονων έργων τέχνης συζητείται, ότι κατέχει ο εφοπλιστής Ευάγγελος Πιστιόλης της Central Group, με δραστηριότητα επίσης στο real estate.

Οι πληροφορίες λένε, ότι έχοντας ήδη αγοράσει το κτίριο του Λάκη Γαβαλά στην Κάντζα, πρόκειται να το μετατρέψει σε εκθεσιακό χώρο, προκειμένου να στεγάσει τη συλλογή του από 400 περίπου έργα τέχνης αλλά και μία ακόμη συλλογή από αυτοκίνητα Ferrari.

Μεταξύ των καλλιτεχνών που περιλαμβάνονται στη συλλογή, ο Μπάνκσι, ο Γερμανός γραφίστας, γλύπτης και φωτογράφος Γκούντερ Φεργκ, οι επίσης Γερμανοί Ίμι Κόνιμπελ και Βόλφγκανγκ Τίλμανς, ο Κινέζος γλύπτης Τζάο Σινγκάο και άλλοι.

Συλλέκτρια είναι επίσης η Ειρήνη Παναγοπούλου, πρόεδρος της ναυτιλιακής εταιρείας Magna Marine, που ίδρυσε ο πατέρας της, ο αείμνηστος Περικλής Παναγόπουλος.

Συλλογές έργων τέχνης και παλαιών αυτοκινήτων διαθέτει και ο Διαμαντής Διαμαντίδης της Marmaras Navigation και της Delta Tankers, που ασχολείται και με το real estate. με πρόσφατη αγορά 1000 στρεμμάτων στον Άγιο Αιμιλιανό στο Πόρτο Χέλι.

Τέλος στους συλλέκτες αναφέρεται και ο Παντελής (Λου) Κολλάκης της Chartworld Shipping.