Παναγιώτης Τσάκος: Ο εφοπλιστής με το σπουδαίο Ίδρυμα στο Μοντεβιδέο – Επίσκεψη Δένδια

«Από τα χρόνια της απαρχής της γραπτής ιστορίας της ανθρώπινης φυλής, η θάλασσα θα γίνει η πλατειά λεωφόρος της διάδοσης του ελληνικού πολιτισμού. Μαζί με τα καράβια, που θα διασχίζουν αγέρωχα τα κύματα της Μεσογείου, θα ταξιδεύουν συνεχώς η Ελληνική γλώσσα, η Ελληνική τέχνη και το Ελληνικό πνεύμα χωρίς διακοπή μέσα στους αιώνες μέχρι και σήμερα, θεμελιώνοντας την έννοια της ελληνικής οικουμενικότητας, έτσι όπως εκφράζεται, σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, και στο προοίμιο του πρώτου Συντάγματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι κάπως βρεθήκαμε κι εμείς στην αγαπημένη «μακρινή–κοντινή» Ουρουγουάη».

Μιλώντας για τους στενούς δεσμούς του ίδιου και της οικογένειάς του από τη δεκαετία του ’70 με τη χώρα της Λατινικής Αμερικής, ο καπετάν Παναγιώτης Τσάκος, που εκκινώντας  από τα Καρδάμυλα της Χίου έφθασε να αναδειχθεί στον μεγαλύτερο αυτοδημιούργητο εφοπλιστή, με πάνω από εκατό πλοία σήμερα, επιστρέφει στην αρχή των πραγμάτων, που είναι πρώτα απ΄όλα η αγάπη για τη θάλασσα. «Από τα προϊστορικά χρόνια η θάλασσα αντιπροσωπεύει πολλά για μας τους Έλληνες», όπως λέει.

«Πάντα μας προσκαλούσε να την εξερευνήσουμε. Η θέα της και μόνο εμπνέει και κάνει την καρδιά ν’ ανοίγει και τον νου να ταξιδεύει σ’ ελεύθερους ορίζοντες. Το αποδεικνύει η πλημμυρισμένη από την παρουσία της Ελληνική Μυθολογία, ενώ δύο από τα πρώτα κείμενα της ελληνικής γλώσσας, τα αθάνατα Ομηρικά Έπη, η “Ιλιάδα” και η “Οδύσσεια”, είναι γεμάτα από καράβια, στόλους, αλλά κι από τις ατέλειωτες περιπέτειες του μεγάλου ταξιδευτή Οδυσσέα…».  Του ήρωα του Ομήρου, που μαζί με άλλους, αρχαίους και νεώτερους θέλησε να γνωρίσει στον φίλο λαό της Ουρουγουάης μέσα από ένα ίδρυμα, που έχει ως αποστολή την διάδοση της ελληνικής γλώσσας και γενικότερα του αρχαίου, νεώτερου και σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού.

Το «Ίδρυμα Μαρία Τσάκος» στο Μοντεβιδέο, με έτος ίδρυσης το 1978 και έχοντας πίσω του θαυμαστό έργο είναι αυτό εξάλλου, που επισκέφθηκε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας χθες, κατά την επίσημη επίσκεψή του στην Ουρουγουάη. Σ’ ένα κτίριο με στοιχεία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, όπου εδώ και 45 χρόνια  διδάσκεται η ελληνική γλώσσα και ο πολιτισμός. Έναν φάρο του ελληνικού πνεύματος στον ισπανόφωνο κόσμο.

Η αείμνηστη πρόεδρος του Ιδρύματος

«Οι Ουρουγουανοί είναι συνώνυμοι του Ελληνολάτρες», είχε πει ο καπετάν Παναγιώτης Τσάκος αναφερόμενος στο ίδρυμα, το οποίο δημιούργησε μόλις λίγα χρόνια μετά την επιχειρηματική του εγκατάσταση στο Μοντεβιδέο με την απόκτηση ναυπηγείων.

Ο ίδιος άλλωστε θεωρεί αυτό το ίδρυμα, του οποίου σήμερα είναι και πρόεδρος  ως «ένα μικρό αντίδωρο αυτής της αγάπης τους». Κι ο λόγος ήταν, ότι εκεί στην Ουρουγουάη είχε ανακαλύψει έναν λαό με ιδιαίτερη καλλιέργεια, λάτρη του αρχαίου ελληνικού πνεύματος και πρόθυμο αποδέκτη κάθε στοιχείου, σχετικό με τον ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική παράδοση.

Το «Ίδρυμα Μαρία Τσάκος» είχε εξ αρχής έτσι ως έναν από τους στόχους του είναι η ενδυνάμωση της σχέσης των δύο λαών, ανεξαρτήτως της απόστασης που τους χωρίζει.

Στη μνήμη της μητέρας του ιδρυτή, Μαρίας, αλλά πλέον και της συνονόματης  κόρης του, που ο αδόκητος θάνατός της το 2010 είχε βυθίσει σε θλίψη την οικογένεια, το Ίδρυμα προσφέρει την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, δωρεάν φυσικά, και από τις αίθουσές του έχουν περάσει ως σήμερα πάνω από 10.000 μαθητές. Άνθρωποι όλων των τάξεων και ηλικιών, και κάθε μορφωτικού επιπέδου, ανάμεσα στους οποίους εξέχουσες προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών.

Η επί χρόνια πρόεδρος του Ιδρύματος άλλωστε, Μαρία Π.Τσάκου είχε κατευθύνει το δημιουργικό έργο του παγκοσμίως, με σεβασμό στους οραματισμούς του πατέρα της και βάζοντας ισχυρά θεμέλια για την εξέλιξή του ως σήμερα.

Η ίδια, με εξαιρετικές σπουδές οικονομικών και διοίκησης επιχειρήσεων στο Λονδίνο είχε αναλάβει από νωρίς αυξημένες αρμοδιότητες στον Όμιλο Τσάκου μαζί με τον αδερφό της Νίκο, ενώ πλούσιο ήταν το φιλανθρωπικό της έργο, κρατώντας πάντα ωστόσο χαμηλών προφίλ. Ο ξαφνικός θάνατός της από ανακοπή καρδιάς σε ξενοδοχείο του Μανχάταν όπου βρισκόταν για τις δουλειές του Ομίλου, υπήρξε ένα μεγάλο πλήγμα για όλους.

Επίσημη αναγνώριση

Με βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών το 2003 για την διάδοση της Ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού  έχει τιμηθεί το «Ίδρυμα Μαρία Τσάκος» ενώ έχει αναγνωρισθεί και από   άλλους  σημαντικούς φορείς, κάτι που αποδεικνύουν και τα σχεδόν τριάντα μετάλλια, διπλώματα και βραβεύσεις  που έχει λάβει.

Στη Γλώσσα έχουν προστεθεί τα τελευταία χρόνια κι άλλα μαθήματα, όπως Λογοτεχνίας, Ιστορίας της Τέχνης, Φιλοσοφίας, ακόμη και Μαγειρικής ενώ καθηγητές, πλην δύο Ελληνίδων – η μία εκ των οποίων είναι αποσπασμένη εκπαιδευτικός από το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων – είναι Ουρουγουανοί, οι οποίοι προϋπήρξαν μαθητές του Ιδρύματος.  Το «Ίδρυμα Μαρία Τσάκος» εξάλλου, έχει λάβει επίσημη αναγνώριση Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού από το υπουργείο Παιδείας και επιπλέον είναι επίσημο εξεταστικό κέντρο πιστοποίησης Ελληνομάθειας. Να επισημανθεί όμως και κάτι άλλο: Ότι η Ουρουγουάη διαθέτει υψηλότατο δείκτη αλφαβητισμού, πάνω από 90%.

Στενή είναι εξάλλου, η σχέση του Ιδρύματος με την Ελληνική Πρεσβεία στο Μοντεβιδέο και την Ελληνική Κοινότητα με έτος ίδρυσης το 1916, οργανώνοντας από κοινού εκδηλώσεις, όπως πέρυσι για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης. Αλλά και το υπουργείο Παιδείας της Ουρουγουάης υποστηρίζει εκδηλώσεις του Ιδρύματος, όπως ελληνικά κινηματογραφικά αφιερώματα, τις Ημέρες Ομήρου κ.ά. Στήριξη όμως παρέχει και στο Δημοτικό Σχολείο «Grecia», το οποίο έχει αδελφοποιηθεί με δημοτικό σχολείο στον Πειραιά.

Αρχαία και νέα Ελλάδα

Στον τομέα της Λογοτεχνίας το Ίδρυμα είναι μέλος της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη ενώ ως κέντρο πολιτισμού υποστηρίζει ερευνητές και συγγραφείς για την έκδοση, μετάφραση ή παρουσίαση βιβλίων. Ένα από αυτά ήταν η ενδελεχής μελέτη «Σύγχρονη ελληνική ποίηση. Η γενιά του ΄30» του φιλολόγου Álvaro Gallardo με επιλεγμένα ποιήματα μεταφρασμένα στα ισπανικά. Και ακόμη η μετάφραση της έρευνας του καθηγητή Αναστάσιου Τάμη «Οι Έλληνες της Λατινικής Αμερικής» που επιμελήθηκε η πρώην διευθύντρια του Ιδρύματος και ελληνίστρια Margarita Larriera.

Κατά τα άλλα στο Μοντεβιδέο το άγαλμα του Σωκράτη βρίσκεται στην είσοδο της Εθνικής Βιβλιοθήκης και προτομή του Ομήρου σε ένα πάρκο, που έχει την ονομασία «Αθήνα». Υπάρχουν 23 δρόμοι με ονόματα αρχαίων φιλοσόφων, στον κεντρικό δρόμο της πόλης έχει δοθεί το όνομα «Grecia» ενώ υπάρχουν επίσης η «Πλατεία της Αθήνας» και η «Πλατεία της Ελλάδας». Ο Καβάφης, ο Καββαδίας, ο Ρίτσος βρίσκονται εξάλλου στα βιβλιοπωλεία.

Η Χίος της επιστροφής

Αλλά και στην ιδιαίτερη πατρίδα της οικογένειας στη Χίο, το Κοινωφελές Ίδρυμα «Μαρία Τσάκος»-Διεθνές Κέντρο Ναυτικής Έρευνας και Παράδοσης, που ιδρύθηκε το 2008 και ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2010 με έδρα το νεοκλασικό κτίριο του 19ου αιώνα κοντά στο λιμάνι έχει στόχο την προώθηση της έρευνας και της μελέτης για την ελληνική και τη διεθνή ναυτιλία, καθώς και η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Η επιστημονική έρευνα και οι νέες τεχνολογίες σε συνδυασμό με την ελληνική ναυτική κουλτούρα έχουν στόχο, όπως λέει ο ιδρυτής του να στηρίξουν την ναυτιλιακή βιομηχανία και τους ναυτικούς.

 Ενταγμένη στον ίδιο φορέα είναι εξάλλου, και η Μαθητική Στέγη Καρδαμύλων «Το Σπίτι της Μαρίας – Στέγη Παιδείας και Πολιτισμού», που ιδρύθηκε το 2013 από την οικογένεια Τσάκου υλοποιώντας το όραμα της αείμνηστης Μαρίας, προκειμένου να αποτελέσει ένα υψηλού επιπέδου κοινωνικό, εκπαιδευτικό και πολιτιστικό πυρήνα. Όσο για τον φορέα «Teens», που απευθύνεται σε εφήβους που επιθυμούν μια ναυτική σταδιοδρομία είναι ένα ναυτικό λύκειο, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Ο καπετάν Παναγιώτης Τσάκος άλλωστε έχει πάντα στον νου του τον Οδυσσέα «το πρότυπο ου αιώνιου Έλληνα ναύτη, που με τη δύναμη της ψυχής του και την βαθειά νοσταλγία για την Ιθάκη, θ’ αντέξει στις μύριες όσες δυσκολίες μιας ατέλειωτης από περιπέτειες θαλασσοπορίας και θα αποκτήσει την σοφία του δυνατού άντρα, αφού “…πολλών ανθρώπων ίδεν άστεα και νόον έγνω”»,  όπως λέει.

Διαβάστε επίσης:

Ο Λαβύρινθος, ο Μινώταυρος, ο Μίνωας – Οι μύθοι της Κνωσού ζωντανεύουν στην Οξφόρδη

Διαμάχη κληρονόμων του Βέρντι και δημοπρασία της βίλας του