Η Άνοιξη μυαλού (εκδ. Key Books), το βιβλίο που έγραφε ο Βασίλης Τοκάκης παλεύοντας ταυτόχρονα με τον καρκίνο εγκεφάλου, αποτελεί ζωντανή μαρτυρία. Αποτύπωμα της εμπειρίας εν τη γενέσει της. Ημερολογιακή εξομολόγηση, μέρα με τη μέρα.

Το βιβλίο εκδόθηκε τον Δεκέμβριο ενώ ο συγγραφέας εξακολουθεί να παλεύει με την επάρατη νόσο. Για αυτό και η συνομιλία πραγματοποιήθηκε αμέσως, ώστε να προλάβει τη στιγμή της διαύγειας, ανάμεσα στις χημειοθεραπείες. «Σήμερα ήταν μια καλή μέρα», διευκρινίζει. «Αυτό σημαίνει ότι πρόκειται για μία μέρα όπου αισθάνεσαι ότι μπορείς να κάνεις πράγματα».

Ο τρόπος με τον οποίο συζητάει για τον αγώνα του εμπεριέχει κάτι το ηρωικό. Απαιτεί γενναιότητα παρότι, όπως όλοι οι ήρωες, εκείνος θα το αρνηθεί.

Περισσότερο από κάθε άλλο τους τελευταίους μήνες της αρρώστιας του, έχει καταλάβει ότι οι άνθρωποι φοβούνται «και ο φόβος τους κρατάει πίσω».

Προσπαθούν με κάθε τρόπο να διώξουν το θάνατο και την αρρώστια από τη ζωή τους  -«μακριά από εμάς» λένε. Η αρρώστια όμως τυχαίνει να εισβάλει σε κάθε σπίτι. Τελικά δηλαδή οι άνθρωποι φοβούνται να ζήσουν.

Ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Πάτρας βρίσκεται στο σπίτι με τη σύζυγό του, τη νευρολόγο Μαργαρίτα Συνετού απαρασάλευτα στο πλευρό του. «Είμαι διπλά τυχερός», επισημαίνει. «Η ασθένειά μου είναι στο αντικείμενό της, αφού πρέπει να με παρακολουθεί νευρολόγος».

Ο παράγοντας τύχη

Η περιπέτειά του ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2019. Τον χτύπησε εντελώς αναπάντεχα. Το αντιλήφθηκε μάλιστα η σύζυγός του: «Δεν μπορούσα να γράψω στον υπολογιστή και αισθανόμουν άσχημα». Η Μαργαρίτα Συνετού κινητοποιήθηκε αμέσως. Ήταν Δευτέρα όταν αντιλήφθηκε ότι κάτι δεν πάει καλά. Την Τρίτη 12 Νοεμβρίου είχε ήδη λάβει τη διάγνωσή του.

Ήταν τυχερός μέσα στην τρομακτική ατυχία του. Στον καρκίνο ειδικά, όσο πιο πρώιμα αρχίσεις να τον αντιμετωπίζεις, τόσο το καλύτερο. «Αν δεν τον προλάβεις, σε προλαβαίνει. Εγώ πρόλαβα. Την Κυριακή ήμουν καλά και τη Δευτέρα δεν μπορούσα να γράψω στον υπολογιστή. Μιλάμε για τέτοιες ταχύτητες.

Από αυτόν τον καρκίνο έφυγε ο Βασίλης Λυριτζής, ο οποίος δεν πρόλαβε αυτήν την εξέλιξη. Πρόκειται για πολύ επιθετικό καρκίνο. Εγώ ήμουν τυχερός. Στον καρκίνο πρέπει να είσαι τυχερός».

Εξάλλου, δεν ένιωσε κανέναν πόνο.

Ένας άνθρωπος ανυποψίαστος, χωρίς ειδικό γιατρό δίπλα του, ενδεχομένως να μη βιαζόταν να εξεταστεί.

Πολύς κόσμος δεν πάει στο νοσοκομείο αν δεν πονέσει ή αν δεν συντρέξει εμφανής λόγος.

Εξ ου και έχει σημασία αυτή η μαρτυρία. «Απλώς δεν ένιωθα καλά εκείνη την ημέρα. Δεν μπορούσα να γράψω γρήγορα, ορισμένα πράγματα δεν μπορούσα να τα αντιληφθώ και την Τρίτη στο γραφείο δεν μπορούσα να ανταποκριθώ…».

Αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην περίοδο χημειοθεραπείας στον εγκέφαλο -έχει περάσει και άλλους κύκλους χημειοθεραπείας. Πράγμα επώδυνο, δύσκολο.

Οι ανθρώπινες σχέσεις

Όταν το έμαθε, βρισκόταν στο πανεπιστήμιο Πατρών. Οι φοιτητές τον «αγκάλιασαν»: Ένας από αυτούς του χάρισε ένα φούτερ με τη ρήση που συχνά αποδίδεται στον Τσώρτσιλ «if you are going through hell, keep going» (εάν περνάς από κόλαση, συνέχισε να προχωράς).

Η τηλεκπαίδευση βοήθησε ώστε να μπορέσει να συνεχίσει τα μαθήματά του κατά τη διάρκεια της ανάρρωσής του, το τελευταίο εξάμηνο.

Έχει δύο παιδιά, ένα κορίτσι δέκα τριών ετών και ένα αγόρι δέκα ετών. «Όχι απλώς αντιλαμβάνονται πλήρως, συμμετέχουν κιόλας. Τα παιδιά το έχουν αντιμετωπίσει με μεγάλη ωριμότητα. Όλη αυτήν η κατάσταση νομίζω ότι τα βοηθάει. Και εμένα με βοηθάει αλλά το θέμα δεν είμαι εγώ. Αισθάνομαι δέος για τα παιδιά μου».

Καλύτερη μέρα δεν υπάρχει σε όλη αυτή την ανηφορική διαδρομή με διάρκεια ήδη δέκα τέσσερις μήνες. «Αλλά όταν έχεις δίπλα σου ανθρώπους που σε αγαπάνε, παίρνεις δύναμη για να συνεχίσεις».

Η σχέση με τη σύζυγό του, ξεκίνησε από τότε που ήταν παιδιά. «Με έχει σώσει. Αν δεν ήταν, δεν θα ζούσα. Τα συναισθήματα είναι πολύ βαθιά. Είναι δοκιμασίες αυτές».

Η συνέχεια του ονείρου

Το βιβλίο δηλαδή το έγραφε παράλληλα με την πορεία της ασθένειάς του. «Κράταγα σημειώσεις, σκέψεις, συναισθήματα, φόβους, πράγματα που περνούσαν από το μυαλό. Πρόκειται ουσιαστικά για μία ακτινογραφία εκείνων των ημερών.

Είχα πάλι την τύχη να το αγκαλιάσει η Key Books, που εντός ολίγον ωρών έδωσαν θετική απάντηση για την έκδοσή του. Μου έδωσαν τη δύναμη να μπορέσω να δώσω ένα καλό αποτέλεσμα. Διότι το βιβλίο στο τέλος είναι χαρτιά. Σημασία έχει μέσα από αυτά τα χαρτιά κάποιοι άνθρωποι να αισθανθούν ότι βλέπουν κάτι. Τον εαυτό τους, στοιχεία που έχουν ζήσει ή αισθανθεί».

Πιστεύει στη ζωή, «παρότι ζω κοντά στον θάνατο», όπως σημείωσε. Γράφει για βουβά δάκρυα σε έναν κακοτράχαλο δρόμο…

Πρόκειται για αναφορά στον Καζαντζάκη που κατά τη διάρκεια της ασθένειας συνιστά το «ευαγγέλιό» του.

Η Key Books σημειώνει: «Αυτή είναι η ιστορία μιας μάχης (…) η ιστορία ενός μυαλού που ανθίζει.

(…) ενός ανθρώπου αποφασισμένου να ζήσει μόνο και μόνο για να μυρίσει το επόμενο ξημέρωμα. Η φλόγα του για ζωή μπορεί να σε κάνει να δεις και τη δική σου ζωή με άλλη ματιά».

Ο τίτλος Άνοιξη μυαλού σχετίζεται λοιπόν με τη στάση που διατηρεί ο Βασίλης Τοκάκης. «Αυτό το βιβλίο αφήνει στο τέλος μία αίσθηση αισιοδοξίας.

Ότι μπορεί κάποιος να συνεχίσει, να νιώσει ότι υπάρχει ζωή. Να συνεχίσει να ονειρεύεται. Γιατί στην αρχή θα φοβηθείς. Αισθάνεσαι ότι χάνεις τον κόσμο κάτω από τα πόδια σου. Νομίζω ότι κανένας άνθρωπος αν δεν το βιώσει δεν μπορεί να το φανταστεί, όσο κοντά και αν έχει τον καρκίνο δίπλα του. Μόνο εμείς που ζούμε αυτήν την εμπειρία μπορούμε να την περιγράψουμε με κάποιο τρόπο».

Εγχειρίστηκε στον εγκέφαλο για πρώτη φορά στις 18 Νοεμβρίου, έξι μέρες μετά τη διάγνωσή του.

«Για μένα η Άνοιξη μυαλού συνδέεται με πολλά πράγματα. Παρά το γεγονός ότι έχουμε αυτήν την ασθένεια, δεν σταματάμε να ανοίγουμε το μυαλό μας. Η Άνοιξη είναι η πιο ωραία εποχή και εμείς συνεχίζουμε να ζούμε».

Για καλό σκοπό:

Συνεπής με το λόγο του, ο Βασίλης Τοκάκης διαθέτει τα έσοδα από τα συγγραφικά δικαιώματα του βιβλίου του στον Σύλλογο Φίλων Παιδιών με Καρκίνο «Ελπίδα».

Λίγα λόγια για τον Βασίλη Τοκάκη

Ο πειραιώτης Βασίλης Τοκάκης έχει υπάρξει Διευθυντής Επικοινωνίας στο υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας καθώς και Διευθυντής Εταιρικής Επικοινωνίας και κοινωνικής ευθύνης στην ΠΑΕ Ολυμπιακός.

Ασχολήθηκε με την πολιτική στα νεανικά του χρόνια.

Στο παρελθόν έχει διατελέσει Communication, Strategy & Crisis Management Director στην Jnl+ (και μέλος του Δ.Σ). Ανήκε στο δυναμικό της McCann Εrickson.

Εργάζεται ως λέκτορας του Πανεπιστημίου Πατρών για θέματα διαχείρισης κρίσεων, καθώς και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.