Όσα παίρνει ο άνεμος και Σκάρλετ Ο΄Χάρα σε δημοπρασία

Έγραψε ιστορία στον κινηματογράφο, έγινε η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία όλων των εποχών, κέρδισε οκτώ Όσκαρ και έδωσε τροφή στη λαϊκή κουλτούρα μέσα από το φλογερό ειδύλλιο του Ρετ Μπάτλερ (Κλαρκ Γκέιμπλ) και της Σκάρλετ Ο΄Χάρα (Βίβιαν Λι) στα χρόνια του Αμερικανικού Εμφύλιου.

Ένα έπος της μυθοποιημένης αμερικανικής ιστορίας, με επικές επίσης ατάκες, όπως αυτή του Ρετ Μπάτλερ, όταν στην τελική σκηνή του χωρισμού εκείνη τον ρωτά «Κι εγώ, τι θ΄απογίνω;» για να της απαντήσει ψυχρά «Ειλικρινά, αγαπητή μου, δεν δίνω δεκάρα».

Ή την εμβληματική φράση της συντετριμμένης αλλά ακατάβλητης Σκάρλετ, που ανασυντάσσεται στη στιγμή: «Θα βρω ένα τρόπο… Στο κάτω-κάτω, αύριο είναι μια άλλη μέρα»!

Το κλασικό Χόλιγουντ στα καλύτερά του, ταινία βασισμένη στο μυθιστόρημα του 1936 της αμερικανίδας συγγραφέως Μάργκαρετ Μίτσελ, το «Όσα παίρνει ο άνεμος» συναρπάζει ακόμη και σήμερα. Απόδειξη, η δημοπρασία κοστουμιών, υπογεγραμμένων σεναρίων, πρώτων εκδόσεων, επιστολών και άλλων αντικειμένων, περισσότερων από 150 από την ταινία, που βγαίνουν σε δημοπρασία από τον οίκο Bonhams στις 7 Δεκεμβρίου.

Η πλειονότητά τους προέρχεται από έναν συλλέκτη τον δρα Κρίστοφερ Σάλιβαν, ο οποίος τα είχε δανείσει στο μουσείο «Όσα παίρνει ο άνεμος» της Τζόρτζια για 19 χρόνια.

Τα ρεκόρ

Η ταινία είχε σπάσει όλα τα ρεκόρ με την κυκλοφορία της το 1939 και οι κριτικές ήταν ενθουσιώδεις, χαρακτηρίζοντάς την ως θριαμβευτική και υπέροχη, «μια από τις κορυφαίες ταινίες στην ιστορία της οθόνης».

Και δεν είναι περίεργο, που οι εισπράξεις της έχουν φθάσει –με την σημερινή αντιστοιχία – το 1,9 δισεκατομμύρια δολάρια ξεπερνώντας τον «Τιτανικό», το «Avatar» και το «Star Wars».

Η ιστορία ξεκινά το 1861, κατά τη διάρκεια του τέλους των μυθοποιημένων ημερών του Αμερικανικού Παλαιού Νότου, ενός κόσμου που απεικονίζεται ως ράθυμος, γοητευτικός και ευγενικός. Αλλά ο εμφύλιος πόλεμος είναι ήδη στα χείλη όλων και σε λίγο η τρομερή σύγκρουση έχει καταστρέψει τον κόσμο της ηρωίδας του έργου Σκάρλετ Ο΄Χάρα.

Απογυμνωμένη από τις περισσότερες ψευδαισθήσεις της – εκτός από την πεισματική, λάθος πεποίθηση, ότι αγαπά τον Άσλι Γουίλκς, αντί για τον ορμητικό Ρετ– η Σκάρλετ σκληραίνει, αλλά αντέχει. Μία μοντέρνα, γυναικεία εκδοχή του σπαρασσόμενο από τον πόλεμο έπους, με το ασυνήθιστο μείγμα ρομαντισμού και κυνισμού να προσφέρει μια νέα εκδοχή του αμερικανικού ονείρου.

Βίβιαν Λι και Κλαρκ Γκέιμπλ

Όταν το μυθιστόρημα δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά γνώρισε άμεση και θορυβώδη επιτυχία, πουλώντας ένα εκατομμύριο αντίτυπα σε λιγότερο από έξι μήνες πριν να γίνει το αμερικανικό μυθιστόρημα με τις μεγαλύτερες πωλήσεις όλων των εποχών, αφού ξεπερνούν τα 30 εκατομμύρια.

Έχει μεταφραστεί άλλωστε, σε τουλάχιστον 27 γλώσσες ενώ 300.000 αντίτυπα εξακολουθούν να πωλούνται κάθε χρόνο.
Όταν ο παραγωγός Ντέιβιντ Ο. Σέλζνικ απέκτησε τα δικαιώματα του βιβλίου άρχισε αμέσως να σχεδιάζει την ταινία. Ζήτησε μάλιστα τη συνδρομή συγγραφέων, όπως ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ – ο οποίος όμως έμεινε μόνο για δέκα μέρες – ενώ η αναζήτηση της ηθοποιού, που θα ερμήνευε την Σκάρλετ έμεινε κι αυτή ιστορική.

Η επιλογή ήταν ανάμεσα στις διάσημες σταρ του Χόλιγουντ Τζόαν Κρόφορντ. Μπέτι Ντέιβις, Κάθριν Χέπμπορν και Λάνα Τάρνερ, που πάλευαν για τον πρωταγωνιστικό ρόλο, πριν μια άγνωστη βρετανίδα ηθοποιός, η Βίβιαλ Λι να τον απογειώσει. Ο Γκάρι Κούπερ και ο Έρολ Φλιν ήταν επίσης υποψήφιοι για το ρόλο του Ρετ Μπάτλερ, αλλά ο Σέλζνικ εξασφάλισε την πρώτη επιλογή όλων, τον βασιλιά του παλιού Χόλιγουντ, Κλαρκ Γκέιμπλ.

Η ταινία είχε κάνει πρεμιέρα στη φυλετικά διαχωρισμένη Ατλάντα αλλά τα μέλη των έγχρωμων μελών του καστ δεν προσκλήθηκαν. Αυτό δεν εμπόδισε τη λευκή Αμερική να την αποθεώσει, ακόμη και όταν το μαύρο κοινό επέκρινε δριμύτατα τη θέση της για τη δουλεία. Σύντομα εξάλλου, έγινε διεθνής θρίαμβος, εξάγοντας τη ρομαντική αλλά βαθιά ανακριβή εκδοχή της αμερικανικής ιστορίας σε όλο τον κόσμο και βέβαια στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο Ευρώπη.

Λάμψη Χόλιγουντ

Η αποφασιστικότητα του Σέλζνικ να αυξήσει τη λάμψη της ταινίας έκανε εξάλλου μερικές φορές τη συγγραφέα Μάργκαρετ Μίτσελ να ξεκαρδίζεται από τα γέλια, όπως λέγεται, αφού μεταξύ άλλων δημιούργησε στην Τάρα ένα ανακτορικό σπίτι, που δεν θα είχε χτιστεί ποτέ σε μια φυτεία της Τζόρτζια στη δεκαετία του 1840.

Αλλά το υπερβολικό όραμά του είναι αυτό, που έκανε την ταινία να αποτελεί την επιτομή της απόλυτης αίγλης του παλιού Χόλιγουντ. Τα συναρπαστικά κοστούμια, η αυξημένη παλέτα Technicolor, τα σαρωτικά πανοράματα, τα συναρπαστικά θεάματα και η πλούσια, ρομαντική μουσική, μαζί με το αιχμηρό, συχνά πνευματώδες σενάριο αλλά και οι βραβευμένες με Όσκαρ ερμηνείες, συμπεριλαμβανομένης της Χάτι Μακντάλιελ, της πρώτης μαύρης ηθοποιού που κέρδισε Όσκαρ σημαίνουν, ότι συνεχίζει να γοητεύει.

Αλλά πάνω απ’ όλα υπήρχε το θρυλικό ειδύλλιο της Σκάρλετ και του Ρετ, οι οποίοι επιζούν από την καταστροφή του πολέμου και αναδεικνύονται ως αμετανόητοι ολιγάρχες σε μια ιστορία αγάπης, που μετατόπισε μεγάλο μέρος της ερωτικής της ενέργειας στη γοητεία, τη λάμψη και την εμφάνιση

Τα κοστούμια

Πράγματι, τα κοστούμια της ταινίας έχουν γίνει θρυλικά από μόνα τους, χάρη όχι μόνο στην ομορφιά τους, αλλά και στην κινηματογραφική μυθολογία που τα περιβάλλει. Στη εναρκτήρια μεσημεριανή πρόσκληση η Σκάρλετ εμφανίζεται με ένα λευκό φόρεμα, με πράσινα ανοιξιάτικα μοτίβα και ένα ασορτί, ψάθινο καπέλο με βελούδινο φιόγκο, αφού προηγουμένως το κοινό την είχε δει να κρατάει την αναπνοή της, καθώς η «μάμα» τραβούσε δυνατά τα κορδόνια του κορσέ της για να γίνει πιο σφιχτός.

Αργότερα, μετά τον πόλεμο έρχεται το αξέχαστο βελούδινο φόρεμα σε πράσινο χρώμα ελιάς και χρυσό, επίσης με κρινολίνο, που δημιουργεί η ίδια η Σκάρλετ από τις κουρτίνες της μητέρας της, με μια ζώνη φτιαγμένη από μεταξωτά κορδόνια και φούντες.

Και ακολουθεί μια δραματική, ασπρόμαυρη ρόμπα με δικτυωτά μανίκια στον μήνα του μέλιτος, που γίνεται στο ποταμόπλοιο του Ρετ και έπειτα, υπάρχει το κολλητό κόκκινο σατέν φόρεμα, που ο Ρετ αναγκάζει τη Σκάρλετ να φοράει, όταν ακούγονται φήμες για τη σχέση της με τον Άσλεϊ (μια σιλουέτα της δεκαετίας του 1930, η μόνη αναχρονιστική τουαλέτα στην ταινία).

Η χειραφέτηση

Οι φούστες με κρινολίνο της Σκάρλετ την χαρακτηρίζουν ως αριστοκράτισσα του Παλιού Νότου, όχι μόνο λόγω του μεγάλου κόστους του ενδύματος, αλλά και επειδή ήταν αδύνατο να δουλέψει μια γυναίκα με αυτά. Όπως είχε πει χαρακτηριστικά και η Σούζαν Μπ. Άντονι, η αμερικανίδα ακτιβίστρια των γυναικείων δικαιωμάτων, η οποία είχε σημαντικό ρόλο στο κίνημα της σουφραζέτας «Δεν μπορώ να σκεφτώ καμία επιχειρηματική ενασχόληση, στην οποία μια γυναίκα με το σημερινό της φόρεμα θα μπορούσε να κερδίσει ίσους μισθούς με τον άντρα».

Μετά τον πόλεμο πάντως, γυναίκες όπως η Σκάρλετ άρχισαν να εργάζονται και πράγματι στην ταινία η σκανδαλώδης αποφασιστικότητά της να επισκεφτεί μόνη της τα ξυλουργεία της είναι ένα προοίμιο αυτού που θα ακολουθούσε. Τα φορέματά της άλλωστε στο δεύτερο μισό της ταινίας αντικατοπτρίζουν τη ραγδαία πτώση της δημοτικότητας της φούστας κρινολίνου μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου το 1865.

Στον πρωταγωνιστικό ρόλο ως Σκάρλετ Ο΄Χάρα η υπέροχη Βίβιαν Λι, που κέρδισε το Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου άφησε τη μνήμη μιας ταλαντούχας ερμηνεύτριας ενός πολύπλοκου χαρακτήρα. Μεγάλο αντίκτυπο όμως, είχαν και τα εκατοντάδες πολυτελή κοστούμια, που σχεδίασε ο Γουόλτερ Πλάνκετ για την ταινία. Τα χρώματα, οι υφές, τα αξεσουάρ, τα μοτίβα, οι τόνοι, όλες οι λεπτομέρειές τους είναι χάρμα οφθαλμών αλλά και ένα θαύμα κατασκευής.

Ενδεικτικά έτσι, με εκτίμηση 100.000 έως 150.000 δολαρίων προσφέρεται στη δημοπρασία το φόρεμα, που φορούσε η Βίβιαν Λι στον μήνα του μέλιτος, επιστρέφοντας στο ξενοδοχείο της στη Νέα Ορλεάνη μετά από ένα ταξίδι για ψώνια. Μία μαύρη, πένθιμη κάπα εξάλλου, που φόρεσε και η Σκάρλετ αλλά και η Μέλανι εκτιμάται στις 20.000 ως 30.000 δολάρια.

Το ψάθινο καπέλο της Σκάρλετ με την πράσινη κορδέλα εκτιμάται από 40.000 ως 60.000 δολάρια κι ένα αντίγραφο της πρώτης έκδοσης με την υπογραφή της Μάργκαρετ Μίτσελ από 6.000 ως 8.000 δολάρια.

Διαβάστε επίσης:

Μετρό Θεσσαλονίκης: Αρχίζει τον Απρίλιο η επανατοποθέτηση των αρχαίων στο σταθμό Βενιζέλου

Ψωμί και βούτυρο- Αλλά στην τέχνη!