Ώρα αποφάσεων για την Κνωσό – Παρεμβάσεις που επιβάλλονται για ένταξη στην UNESCO

Από καπέλα, σαγιονάρες, μπλούζες  και γυαλιά ηλίου ως «αυθεντικά» αντίγραφα του Μινώταυρου και του Λαβύρινθου, ομοίως και ρουφ-γκάρντεν με απρόσκοπτη θέα κατ΄ευθείαν στον …βασιλιά Μίνωα, η πραμάτεια των μικροκαταστημάτων έναντι του ανακτόρου της Κνωσού συνιστά εδώ και πολλά χρόνια μία σουρεαλιστική εικόνα συνύπαρξης του σπουδαίου μινωικού πολιτισμού με τη σύγχρονη εμπορευματοποίησή του. Εικόνα, που υποβιβάζει το μνημείο και προσβάλλει αισθητικά τον επισκέπτη, αλλά προβληματίζει και την UNESCO, που έχει απορρίψει κατά καιρούς την πιθανότητα ένταξης της Κνωσού στα μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Κι αυτό, γιατί δεν αρκεί μόνον η σπουδαιότητα αυτού καθ’ αυτού του μνημείου αλλά συνυπολογίζεται πάντα το πλαίσιο στο οποίο βρίσκεται και βέβαια ο σεβασμός με τον οποίο το περιβάλλει η χώρα. Κάτι, που στη συγκεκριμένη περίπτωση έχει αμεληθεί.

Παρ’ όλα αυτά, είναι πολλές οι πιθανότητες να υπάρξει τώρα ανατροπή,  καθώς η υποψηφιότητα σειριακής εγγραφής άλλων πέντε ακόμη μινωικών ανακτόρων –σύνολο έξι – έχει κινητοποιήσει δυναμικά το υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου να επιτευχθεί το αποδεκτό για την UNESCO αποτέλεσμα.

Η «κάθοδος» της Λίνας Μενδώνη στην Κρήτη από αύριο Τετάρτη σηματοδοτεί έτσι, τη βούληση για αποφασιστικές ενέργειες, οι οποίες οφείλεται να γίνουν άμεσα.

Ο χρόνος άλλωστε, στενεύει. Γιατί εντός του 2024 θα πρέπει να υποβληθεί ο φάκελος υποψηφιότητας στον διεθνή οργανισμό, περιλαμβάνοντας, όπως είναι γνωστό, πλην της Κνωσού, τη Φαιστό, τα Μάλια, τη Ζάκρος, την  Κυδωνία και τη Ζώμινθο.

Τα προβλήματα

Τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κνωσός και έχουν επισημανθεί μάλιστα από την UNESCO, βάζοντας σε κίνδυνο την όλη υποψηφιότητα είναι πολλά:

Ο χώρος στάθμευσης των αυτοκινήτων δίπλα από το ανάκτορο αλλά και η διέλευσή τους μπροστά από αυτό με όλη την όχληση που συνεπάγεται, η αναμονή των επισκεπτών, που ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες υποχρεούνται να παραμένουν κάτω από το ήλιο επί ώρες αλλά βέβαια και τα τουριστικά καταστήματα, που με τα εμπορεύματά τους κυριολεκτικά πάνω στο δρόμο δημιουργούν μία εικόνα, που δεν συνάδει με το μνημείο.

Κι ας μη προστεθούν εδώ τα αυθαίρετα, που έχουν  προκύψει εδώ και χρόνια γύρω από την Κνωσό, αν και μπορεί να έχουν νομιμοποιηθεί πλέον…

Στις πιθανές παρεμβάσεις, που συζητούνται κατόπιν αυτών είναι  η πεζοδρόμηση του τμήματος του δρόμου, που διέρχεται μπροστά από το ανάκτορο, ακόμη και η ενδεχόμενη  κατάργησή του  στο σημείο αυτό –πρόκειται για το δρόμο που συνδέει το Ηράκλειο με τις Αρχάνες – με την επανάχρηση στη θέση του, μιας παλαιότερης οδού, η οποία διέρχεται δυτικά της Κνωσού.

Αλλαγή προβλέπεται και στη χωροθέτηση του πάρκινγκ, που βρίσκεται σε επαφή με τον αρχαιολογικό χώρο ενώ η αισθητική αναβάθμιση των προσόψεων των καταστημάτων και εστιατορίων, καθώς και οι περιορισμοί στην έκθεση των προϊόντων τους είναι μονόδρομος. Σε κάθε περίπτωση οι τελικές αποφάσεις θα ανακοινωθούν από την υπουργό Πολιτισμού εντός των ημερών.

Η διαδικασία

Αίτημα δεκαετιών είναι η ένταξη της Κνωσού στην UNESCO, είναι η πρώτη φορά όμως, που κατατίθεται επίσημα και ολοκληρωμένα.

Ήδη εξάλλου, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο έχει γνωμοδοτήσει από το 2023 ομόφωνα θετικά για το Προκαταρκτικό Σχέδιο Διαχείρισης των μινωικών ανακτόρων στη φιλοσοφία ενός ολιστικού πλαισίου ανάδειξης του μινωικού πολιτισμού.

Μέσα από αυτό καθορίζονται και διασφαλίζονται -βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα- οι τρόποι προστασίας και προβολής τους ενώ συγχρόνως προδιαγράφεται ένα σύστημα για την εφαρμογή μέτρων προστασίας και διαχείρισης, ώστε να εξασφαλίζονται οι αξίες τους, προκειμένου  να μεταβιβαστούν κατά το δυνατόν ακέραιες στις επόμενες γενιές.

Κύριο μέλημα δηλαδή, είναι η ανάδειξη της οικουμενικής τους αξίας ως πολιτιστικό αγαθό και η διασφάλιση της αυθεντικότητας και της ακεραιότητάς τους.

Να σημειωθεί, ότι η αξιολόγηση του φακέλου υποψηφιότητας από την UNESCO θα γίνει το 2025 σε μια διαδικασία που περιλαμβάνει επίσης, την εξέτασή του κατά τη Γενική Συνέλευση της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς  και τέλος την αυτοψία. Αν όλα πάνε καλά και η υποψηφιότητα εγκριθεί, τότε θα γίνει η εγγραφή στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, οπότε θα υπάρξει η δυνατότητα σειριακής εγγραφής των άλλων ανακτόρων.

Διαβάστε επίσης:

Στέγη για τον χορό στην Ελλάδα, το Ελληνικό Ωδείο – Αυτοψία Μενδώνη

Μια ηχηρή φεμινιστική δήλωση από την Ινδία με γυναίκες πολεμίστριες

Οι μυστικές φωνές των γυναικών. Ημερολόγια καταπιεσμένης ζωής αιώνων