Ολοκληρώνεται η απόσπαση αρχαιοτήτων από τον σταθμό Βενιζέλος στη Θεσσαλονίκη

Εντός του Φεβρουαρίου προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί η προσωρινή απόσπαση των αρχαιοτήτων, που έχουν βρεθεί στον σταθμό Βενιζέλος του μετρό της Θεσσαλονίκης.

Υλοποιείται έτσι η πρώτη φάση των εργασιών, που είχαν αρχίσει από τον περασμένο Οκτώβριο με την έγκριση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και αναμένεται η συνέχειά τους. Η χθεσινή απόφαση μάλιστα του Συμβουλίου της Επικρατείας να κρίνει ως νόμιμη την απομάκρυνση των συγκεκριμένων αρχαίων συνιστά ένα βήμα για την απεμπλοκή του έργου, που μετρά ήδη μεγάλες καθυστερήσεις.

Όπως έγραψε το mononews το ΣτΕ απέρριψε την προσφυγή σωματείων, που ζητούσαν να κριθεί παράνομη η υπουργική απόφαση για την απόσπαση και μεταφορά των αρχαιοτήτων ενώ παράλληλα έκρινε, ότι δεν υφίσταται θέμα ανεπανόρθωτης βλάβης των αρχαίων, κάτι που αναφερόταν στο αίτημα.

Πόσο μάλλον, που ανάλογες μεταφορές έχουν γίνει και στο παρελθόν σε εφαρμογή υπουργικής απόφασης του 2017, η νομιμότητα της οποίας δεν έχει αμφισβητηθεί. Επισημαίνεται εξάλλου, ότι τα αρχαία, μετά την κατασκευή του σταθμού θα επανέλθουν στη θέση τους –συγκεκριμένα σε ποσοστό 92%– και θα αναδειχθούν ώστε να είναι επισκέψιμα.

Μετά την απομάκρυνση των αρχαίων ωστόσο, θα ακολουθήσει αρχαιολογική ανασκαφή, ώστε να ερευνηθεί η πιθανότητα και άλλων προγενέστερων αρχαιοτήτων. Θεωρείται σχεδόν βέβαιο μάλιστα, ότι πρόκειται να εντοπισθούν αρχαιότητες της Ελληνιστικής εποχής, που είναι η φάση ίδρυσης της πόλης της Θεσσαλονίκης. Φυσικά είναι άγνωστο ακόμη, τι είδους μπορεί να είναι αυτά τα αρχαία, η ανασκαφή όμως θα εξαντλήσει κάθε ενδεχόμενο.

Η μελέτη του έργου

Την προσωρινή απόσπαση των αρχαίων από τον σταθμό του μετρό Βενιζέλος και την επανατοποθέτησή τους είχε εισηγηθεί ομόφωνα το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, τον Σεπτέμβριο του 2020, προκειμένου να προχωρήσει η κατασκευή του.

Η εκτέλεση του έργου γίνεται σύμφωνα με μελέτη του μηχανικού Δημήτρη Κορρέ, ο οποίος είχε καταθέσει αναλυτικά τα στάδια της διαδικασίας και τα μέτρα ασφαλείας για τις αρχαιότητες, ώστε να μην υπάρξει βλάβη τους. Όπως είχε αναφέρει μάλιστα ο ίδιος στο ΚΑΣ, ως εκείνη την στιγμή είχαν αποσπαστεί στον άξονα της Εγνατίας περί τους 1.400 τόνους αρχαιολογικών ευρημάτων από τις ανασκαφές.

Σημειώνουμε, ότι ο Δημήτρης Κορρές είναι γνωστός διεθνώς στις μετακινήσεις κτηριακών συγκροτημάτων, όπως το εκκλησάκι της Κηφισιάς όταν διαπλατύνθηκε η λεωφόρος, ο βυζαντινός ναός της Παναγίας Τορνικίου Γρεβενών για να σωθεί από τα νερά φράγματος στον Αλιάκμονα, ο ναός των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στο αεροδρόμιο των Σπάτων και άλλα.

Το υπουργείο Πολιτισμού άλλωστε, δια της υπουργού Λίνας Μενδώνη έχει διαβεβαιώσει πολλές φορές τον απόλυτο σεβασμό στα αρχαιολογικά ευρήματα, επισημαίνοντας, ότι η λύση, η οποία έχει επιλεγεί, είναι απολύτως σύμφωνη με το άρθρο 24 του Συντάγματος, την αρχαιολογική νομοθεσία, τον νόμο 3028 του 2002 και τις διεθνείς συμβάσεις της Γρανάδα, της Βαλέτα και της UNESCO.

Και ότι ο στόχος, και αρχαία και μετρό είναι ρεαλιστικός και υλοποιήσιμος. Κάτι που είχε επικυρώσει τον περασμένο Ιούνιο το ΣτΕ με άλλη απόφασή του απορρίπτοντας και τότε προσφυγές, που είχαν κατατεθεί από επιστημονικούς και επαγγελματικούς φορείς, συλλόγους κ.ά.

Κι αυτό, γιατί όπως είναι γνωστό, ορισμένοι φορείς, έχοντας διαφωνήσει με την απόσπαση των αρχαιοτήτων και αντιπροτείνοντας την κατασκευή του σταθμού ενώ αυτά θα παρέμεναν κατά χώραν, έχουν καταθέσει σειρά προσφυγών στο ΣτΕ για την ακύρωση του έργου.

Μια πολεμική, που παρά την πολιτική κάλυψη της αξιωματικής αντιπολίτευσης και την επικοινωνιακή εκστρατεία –με αρκετή παραπληροφόρηση– που επιχειρήθηκε, έχει αφήσει μάλλον αδιάφορους τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης, για τους οποίους η παράταση της εκκρεμότητας και των σκαμμάτων μέσα στην πόλη είναι το προέχον.

Οι καθυστερήσεις

Στο μεταξύ οι καθυστερήσεις υλοποίησης του έργου, λόγω των αρχαιοτήτων συνεπάγονται αποζημιώσεις. Συγκεκριμένα αφορούν τις καθυστερήσεις, που ανέκυψαν εξ αιτίας της αλλαγής του αρχικού σχεδιασμού στον σταθμό Βενιζέλος –δεδομένου ότι αυτός έχει τροποποιηθεί δύο φορές – αλλά και στον σταθμό Αγία Σοφία όπου επίσης απαιτήθηκε περισσότερος χρόνος, προκειμένου να αποσπαστούν οι εκεί αρχαιότητες.

Έτσι, η Αττικό Μετρό αποφάσισε, κατόπιν αιτημάτων ασφαλώς από την κοινοπραξία Άκτωρ – Hitachi Rail – WEBUILD να της καταβάλλει το ποσόν των 8 εκατ. ευρώ. Επειδή όμως οι καθυστερήσεις συνεχίζονται, θεωρείται βέβαιο, πως θα υπάρξουν από τον ανάδοχο και άλλα αιτήματα αποζημιώσεων. Ειδικά μάλιστα για τον σταθμό Βενιζέλος, η κατασκευή του οποίου θα απαιτήσει, σύμφωνα με την κοινοπραξία δύο χρόνια αφ΄ ότου της παραδοθεί ως ελεύθερος χώρος.

Κατόπιν αυτών αβέβαιη είναι η απάντηση στο ερώτημα, αν ο σταθμός μπορεί να έχει παραδοθεί στο τέλος του 2023.

Θυμίζουμε τέλος – γιατί μπορεί να έχει ξεχαστεί μέσα σε όλο αυτό το δικαστικό σίριαλ – ότι στην περιοχή, όπου χωροθετήθηκε ο σταθμός Βενιζέλος έχει αποκαλυφθεί σε βάθος έξι μέτρων ένα τμήμα της κεντρικής ρωμαϊκής λεωφόρου, που διέσχιζε το κέντρο της πόλης.

Ήταν η Decumanus Maximus, που στα Βυζαντινά χρόνια ονομαζόταν Μέση Οδός και σήμερα είναι η Εγνατία. Μάλιστα στο σημείο αυτό διασταυρωνόταν με μια cardo, δηλαδή μία κάθετη ρωμαϊκή οδό. Ένα σταυροδρόμι, όπου κτυπούσε η καρδιά της εμπορικής, βιοτεχνικής και οικονομικής ζωής της Θεσσαλονίκης επί αιώνες και γι΄αυτό άλλωστε είναι πολύτιμο για την ιστορία της.

Διαβάστε επίσης:

Συμβούλιο Επικρατείας: Νόμιμη η απομάκρυνση των αρχαιοτήτων από τον σταθμό Βενιζέλου

Λίνα Μενδώνη: Το υπουργείο έπραξε το καθήκον του – Το Ίδρυμα IFG και ο ρόλος του