Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στη Ρώμη – Ο Απόλλωνας και ο Ελ Γκρέκο στο Ιωβιλαίο του Βατικανού

Ο περίφημος μαρμάρινος Απόλλωνας του Βατικανού, που «απέκτησε» το χαμένο του χέρι, εκθέσεις με διάσημα, κλασικά έργα τέχνης αλλά και σύγχρονα, που διοργανώνονται για όλο το 2025, η Φοντάνα ντι Τρέβι που σε λίγο καιρό θα υποδέχεται ξανά τους επισκέπτες της Αιώνιας Πόλης, μετά από εργασίες συντήρησης και πλήθος άλλων εκδηλώσεων.

Το Βατικανό και ολόκληρη η Ρώμη ετοιμάζονται για τους εορτασμούς του Ιωβηλαίου 2025 με επίκεντρο το θέμα «Προσκυνητές της Ελπίδας» και ο Πάπας Φραγκίσκος θα επιβλέψει την παραμονή των Χριστουγέννων το άνοιγμα της Ιωβηλαίας Πόρτας στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, που παραδοσιακά ανοίγει μόλις τέσσερις φορές τον αιώνα.

Ενώ τα Μουσεία του Βατικανού θα μένουν ανοικτά, επιπλέον δύο ώρες την ημέρα για όλο το χρόνο.

Τα Έτη Ιωβηλαίου πραγματοποιούνται κάθε 25 χρόνια από την Καθολική Εκκλησία, αν και το τελευταίο, το 2016, ήταν ένα επιπλέον, που πρόσθεσε ο Πάπας Φραγκίσκος μετά την εκλογή του, το 2013.

Για τον εορτασμό αυτό το κοινό προσκαλείται στη Ρώμη από όλο τον κόσμο, προκειμένου να επισκεφθεί τις μεγάλες εκκλησίες της πόλης, συμπεριλαμβανομένων του Αγίου Πέτρου, της Σάντα Μαρία Ματζόρε και της Βασιλικής του Αγίου Παύλου εκτός των Τειχών.

Σημειώνεται ότι καθεμιά τους έχει μία ιερή πόρτα, που ανοίγει μόνον για το ιωβηλαίο.

Και ήδη, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις οι εορτασμοί θα διπλασιάσουν τους επισκέπτες της Ρώμης, που πέρυσι ήταν 35 εκατομμύρια.

Η αποκατάσταση του Απόλλωνα

Ένα από τα διασημότερα αριστουργήματα του Βατικανού εξάλλου, ο Απόλλωνας είναι βέβαιο, ότι θα συγκεντρώσει τα βλέμματα όλων, ύστερα από την αποκατάστασή του με την προσθήκη του ενός χεριού του, που έχει χαθεί.

Το ανασυσταμένο μέλος έχει δημιουργηθεί από ένα καλούπι, το οποίο πιστεύεται, ότι είχε χρησιμοποιηθεί για το αρχικό χάλκινο άγαλμα.

Ο Απόλλωνας του Βατικανού (ή του Μπελβεντέρε) από μάρμαρο Καράρας έχει ύψος 2,24 μέτρα και είναι ρωμαϊκό αντίγραφο της εποχής του Αδριανού (2ος μ.Χ. αιώνα) του χάλκινου πρωτότυπου, το οποίο πιθανώς να φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη της αρχαιότητας Λεωχάρη (γνωστό για τον έργο του στο Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού) τον 4ο π.Χ. αιώνα.

Ο γλύπτης είχε αποδώσει τον Απόλλωνα κρατώντας το τόξο με το αριστερό του χέρι ενώ το δεξί μόλις είχε αφήσει το βέλος, προκειμένου να σκοτώσει τον Πύθωνα, το τέρας που φυλούσε το μαντείο των Δελφών.

Εικόνες ελπίδας

«Θέλουμε οι άνθρωποι να μπορούν να περνούν ποιοτικό χρόνο με ησυχία και ηρεμία και θέλουμε να στοχάζονται τα βαθύτερα νοήματα των έργων που βλέπουν», δηλώνει η διευθύντρια των Μουσείων του Βατικανού Μπάρμπαρα Γιάτα.

Και πράγματι μία από τις πρώτες εκθέσεις με τίτλο «Εικόνες της Ελπίδας», που εγκαινιάζεται σε λίγες μέρες, στις 14 Δεκεμβρίου στην εκκλησία της Αγίας Αγνής με αριστουργήματα από την Ανατολική Ευρώπη και τη Ρωσία μεταξύ άλλων, στοχεύει ακριβώς σε αυτό.

«Δείχνουμε τις εικόνες ως οχήματα προσευχής, γιατί είναι μία μορφή τέχνης, που είναι επίσης μια προσευχή από μόνη της», προσθέτει η ίδια.

Η έκθεση όμως, που περιλαμβάνει 18 εικόνες σε τέμπερα σε ξύλο ως επί το πλείστον, με χρονολόγηση από τον 15ο έως τον 20ο αιώνα θα συνδεθεί και με τον πόλεμο της Ουκρανίας, σύμφωνα με τον Τζιακομένικο Σπινόλα, αναπληρωτή διευθυντή των Μουσείων.

«Ελπίζουμε, ότι τοποθετώντας αυτές τις εκφράσεις της χριστιανικής πίστης μπορούμε να μας επαναφέρουμε σε εποχή ειρήνης», όπως λέει.

Ο Γκρέκο του Πάπα

Οι ειδικές εκθέσεις στα Μουσεία του Βατικανού θα περιλαμβάνουν επίσης, την παρουσίαση δύο έργων του Μπερνίνι, την «Καταραμένη ψυχή» και την «Ευλογημένη ψυχή» (και τα δύο του 1619), δανεισμένα από το Παλάτσο ντι Σπάνια, όπου συνήθως δεν εκτίθενται.

Αργότερα, το καλοκαίρι, μία έκθεση ιστορικών φωτογραφιών θα καταγράψει τις εκκλησίες της Ρώμης από τον φωτογράφο Ρομουάλντο Μοσόνι σηματοδοτώντας έναν αιώνα από τον θάνατό του, το 1925.

Ο Πάπας Φραγκίσκος επίσης, θα παραχωρήσει μερικά από τα προσωπικά του αγαπημένα έργα, προερχόμενα από τα ιδιωτικά του διαμερίσματα. Ανάμεσά τους είναι ο «Χριστός Σωτήρας» του Ελ Γκρέκο, που θα παρουσιαστεί στα Μουσεία του Βατικανού την άνοιξη.

Ένα άλλο αριστούργημα του Βατικανού, έργο του Καραβάτζιο (περίπου 1600-04), θα βρίσκεται όμως στο περίπτερο της Αγίας Έδρας στην Παγκόσμια Έκθεση της Οσάκα της Ιαπωνίας ως ένας τρόπος «να μοιραστούμε την κληρονομιά μας», όπως επισημαίνει η Γιάτα, λέγοντας ότι ο πίνακας αυτός σπάνια φεύγει από το Βατικανό .

Σε απόσταση 45 λεπτών από τη Ρώμη εξάλλου, στη λίμνη Αλμπάνο, στο πρώην παπικό, θερινό ανάκτορο στο Καστέλ Γκαντόλφο, που είναι τώρα μέρος των Μουσείων του Βατικανού, θα φιλοξενηθεί μία έκθεση έργων της Αναγέννησης με θέμα την γέννηση του Ιησού. Ανάμεσα στους πίνακες είναι έργα του Ραφαήλ και του Γκιρλαντάγιο.

Η Φοντάνα ντι Τρέβι και τα κέρματα

Μεταξύ των εκδηλώσεων για το Ιωβηλαίο περιλαμβάνεται ακόμη, μία έκθεση μοντέρνας τέχνης στην οποία κυριαρχεί η «Λευκή Σταύρωση» του Μαρκ Σαγκάλ (1938), δανεισμένη από το Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο.

Ο πίνακας είναι ο πρώτος από μια σειρά έργων του Σαγκάλ, που απεικονίζει τον Ιησού ως εβραίο μάρτυρα και τονίζει τη δίωξη των Εβραίων στη δεκαετία του 1930.

Και τέλος, η αποκατάσταση της διάσημης Φοντάνα ντι Τρέβι, που προς το παρόν έχει αποστραγγιστεί, ολοκληρώνεται εντός των ημερών.

Στην νέα του μορφή ωστόσο, το μνημείο θα έχει αλλαγμένη όψη, καθώς θα προστατεύεται από διαφανή διαχωριστικά ενώ ένας υπερυψωμένος διάδρομος από χάλυβα και γυαλί, αναμένεται να συνεισφέρει στην θέασή του αλλά και στην διευθέτηση της ροής των επισκεπτών, που το κατακλύζουν δημιουργώντας προβλήματα.

Όσο για τα κέρματα, τα οποία διαχειρίζεται η ιταλική φιλανθρωπική οργάνωση Caritas –πέρυσι ήταν περίπου 1,5 εκατ. ευρώ – θα ρίχνονται σε ένα ειδικό καλάθι.