Ο ψηφιακός Σπύρος Παπαλουκάς – Νέα ματιά στο καλλιτεχνικό σύμπαν του ζωγράφου

Καινοτόμο δράση για την ανάδειξη και την αξιοποίηση του έργου του σπουδαίου ζωγράφου Σπύρου Παπαλουκά (1892 – 1957) αναλαμβάνει το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη μέσα από ένα πολυεπίπεδο πρόγραμμα, στο πλαίσιο του οποίου ψηφιοποιείται και τεκμηριώνεται ένα μεγάλο μέρος της δημιουργίας του.

Ψηφιακές περιηγήσεις, ερμηνευτικά εκθέματα, διαδραστικές εγκαταστάσεις και εκπαιδευτικές δραστηριότητες για παιδιά περιλαμβάνονται σ΄αυτό το πρόγραμμα, που με τίτλο «Σπύρος Παπαλουκάς – Οπτικοποίηση του αρρήτου», στοχεύει όχι μόνο στο εγχώριο αλλά και το διεθνές κοινό. Μια πρόσκληση στην ουσία για εμβάθυνση στο καλλιτεχνικό σύμπαν του καλλιτέχνη και σε μια διαφορετική «συνάντηση» με τις πολλαπλές πτυχές του έργου του. Κι αυτό, γιατί διανοίγεται μία ευρεία γκάμα δυνατοτήτων προβολής του καλλιτέχνη μέσα από σύγχρονες πρακτικές διαχείρισης και επιμέλειας, στο πεδίο των εικαστικών τεχνών και του ψηφιακού πολιτισμού.

 Το πρόγραμμα «Σπύρος Παπαλουκάς – Οπτικοποίηση του αρρήτου» αποτελεί ένα νέο κεφάλαιο στους στόχους  του Ιδρύματος Θεοχαράκη να διαφυλάξει και να αναδείξει το έργο του ζωγράφου, τιμώντας τη βαθιά σύνδεση, που είχε μαζί του ο ιδρυτής του Ιδρύματος, Βασίλης Θεοχαράκης, ως μαθητής του. Σημειώνεται εξάλλου και το γεγονός, ότι η κόρη του, Μίνα Παπαλουκά είχε δωρίσει από το 2006 στο Ίδρυμα ένα μεγάλο μέρος του έργου του ζωγράφου.

Μοντέρνα τέχνη και ελληνικότητα

Πρόδρομος της Γενιάς του ΄30 ο Σπύρος Παπαλουκάς υπήρξε γνώστης όλων των καλλιτεχνικών ρευμάτων της εποχής του αλλά ταυτόχρονα της αρχαίας και βυζαντινής τέχνης, όπως αποδεικνύεται μέσα από το έργο του. Έτσι ενώ ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το τοπίο, στην διάρκεια της καριέρας του ζωγράφισε επίσης πορτρέτα, γυμνά, νεκρή φύση αλλά και αγιογραφίες. Θεωρείται μάλιστα, ότι η επίδρασή του στους συγχρόνους του και νεώτερους οφείλεται στο γεγονός ότι έδειξε, πως μοντέρνα τέχνη και ελληνικότητα δεν είναι ασυμβίβαστες.

Για την σπουδή του στη βυζαντινή ζωγραφική είχε συντελέσει, η παραμονή του επί ένα χρόνο στο ΄Αγιον  Όρος, όπου μελέτησε αλλά και έκανε αντίγραφα πολλών έργων εκκλησιαστικής τέχνης.  Έτσι το 1932 παρέδωσε την εικονογράφηση του μητροπολιτικού ναού της Ευαγγελίστριας στην Άμφισσα. Ενώ φοιτητής ακόμα, ζωγράφισε εικόνες για το τέμπλο του ναού του Αγίου Δημητρίου της Δεσφίνας.

Τα σχέδια που χάθηκαν

Ακολουθώντας εξάλλου, τον Ελληνικό Στρατό στη Μικρά Ασία το 1921 ως επίσημος εικονογράφος, μαζί με τον Περικλή Βυζάντιο και τον Παύλο Ροδοκανάκη φιλοτέχνησε μεγάλο αριθμό σχεδίων, που ωστόσο χάθηκαν στην πλειοψηφία τους με την καταστροφή της Σμύρνης.  Σχεδίασε όμως και σκηνικά και κουστούμια για το Εθνικό Θέατρο ενώ είχε ζωγραφίσει και τοιχογραφίες σε προσόψεις κτιρίων. Ο χρωματισμός της γνωστής Μπλε Πολυκατοικίας των Εξαρχείων ανήκει σ΄ αυτόν.

Από το 1943 ως το 1951 ο Σπύρος Παπαλουκάς είχε διδάξει σχέδιο στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου και το 1956 εκλέχθηκε καθηγητής της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, όπου στις αρχές του 20^ου αιώνα είχε σπουδάσει και ο ίδιος με δασκάλους τον Γεώργιο Ροϊλό και τον Γεώργιο Ιακωβίδη.

Η Οπτικοποίηση

Το πρόγραμμα Οπτικοποίησης του έργου από το  Ίδρυμα Θεοχαράκη περιλαμβάνει τρεις πυλώνες: Αρχικά την ψηφιοποίηση και τεκμηρίωση της  Συλλογής Σπύρου Παπαλουκά, που διαθέτει το ίδρυμα. Τις εικονικές περιηγήσεις και ψηφιακές εφαρμογές με επιμέρους την εφαρμογή ξενάγησης επαυξημένης πραγματικότητας, το ψηφιακό ερμηνευτικό έκθεμα «Ο Παπαλουκάς και η γενιά του ’30» και την εικονική έκθεση «Ο Παπαλουκάς και η αγιογραφία».

Και τέλος, τα ψηφιακά εκπαιδευτικά προγράμματα με θέμα «Τα πρώιμα έργα του καλλιτέχνη και η θητεία στο Παρίσι (1917-1921)», «Τα καφέ των καλλιτεχνών» και «Το δωμάτιό μου».

Για όλο αυτό το έργο έχουν δουλέψει ειδικοί ερευνητές, μουσειολόγοι και πολιτιστικοί διαχειριστές, που διαμόρφωσαν αφηγήσεις και παρουσιάσεις του αρχειακού υλικού, και ταυτόχρονα επαγγελματίες πληροφορικής και προγραμματιστές, που  ανέπτυξαν ευέλικτες, πλήρως λειτουργικές και φιλικές προς τον χρήστη ψηφιακές εφαρμογές, εναρμονισμένες με το σύγχρονο πολιτιστικό και ψηφιακό τοπίο.

Διαβάστε επίσης

Ρένα Παπασπύρου: Όταν η ύλη γίνεται εικόνα – Έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη

Συνωστισμός για την άνοδο στην Ακρόπολη, τέλος – Ολοκληρώνονται οι μελέτες

Σε κίνδυνο η Αγία Σοφία: Σοβάδες πέφτουν από την υγρασία αλλά οι αρμόδιοι αδιαφορούν