Ο Πολ Άλεν της Microsoft κι ένας Βαν Γκογκ 100 εκατομμυρίων δολ.

Στα 100 εκατομμύρια δολάρια αναμένεται να φθάσει ο πίνακας του Βαν Γκογκ «Το περιβόλι με τα κυπαρίσσια», που θα πωληθεί σε δημοπρασία από τον οίκο Christie’s στις 9 Νοεμβρίου στη Νέα Υόρκη.

Πρόκειται για έναν μόνον από τους πίνακες, που περιελάμβανε η εκπληκτική συλλογή του δισεκατομμυριούχου Πολ Άλεν, συνιδρυτή της Microsoft μαζί με τον Μπιλ Γκέιτς, ενός ανθρώπου που υπήρξε ιδιοφυΐα στις νέες τεχνολογίες, αλλά ταυτόχρονα και ένας παθιασμένος συλλέκτης.

Πάνω από ένα δισεκατομμύριο εξάλλου, αναμένεται να αποδώσουν συνολικά τα έργα της συλλογής του, η οποία θα δημοπρατηθεί τμηματικά μέσα στον Νοέμβριο, καθώς σ’ αυτήν βρίσκονται αριστουργήματα, που καλύπτουν 500 χρόνια της ιστορίας της τέχνης.

Εκτός από τον Βαν Γκογκ, περιλαμβάνονται ακόμη Μποτιτσέλι, Γκογκέν, Ρενουάρ, Μονέ, Σεζάν, Γιαν Μπρίγκελ, Κλιμτ, αλλά και νεότεροι, όπως η Τζόρτζια Ο΄Κηφ, ο Ρόι Λιχτενστάιν, ο Ντέιβιντ Χόκνεϊ.

Ο Πολ Άλεν, ο οποίος πέθανε το 2018 σε ηλικία 65 ετών, όντας εκείνη την εποχή ο 27ος πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου, εκτός από την μεγάλη αγάπη του για την τέχνη διέθετε και το υψηλό ένστικτο του συλλέκτη, καλλιεργημένο από την νεανική του ηλικία.

Δεν είναι περίεργο έτσι, που η πώληση αξιολογείται από τους Christie’s ως «η μεγαλύτερη και πιο εξαιρετική δημοπρασία τέχνης στην ιστορία».

Σημαντικό όμως είναι το γεγονός, ότι όλα τα έσοδα θα διατεθούν για φιλανθρωπικούς σκοπούς, όπως το ήθελε ο ίδιος ο συλλέκτης, ο οποίος είχε ιδρύσει με την αδερφή του Τζόντι το ίδρυμα Paul G. Allen για την διαχείριση των φιλανθρωπικών συνεισφορών του, που ήταν τεράστιες.

Τα κυπαρίσσια του Βαν Γκογκ

Ρεκόρ και για τον Βίνσεντ Βαν Γκογκ θα αποτελέσουν όμως, τα 100 εκατομμύρια, αφού το ακριβότερο έργο του, που πουλήθηκε ποτέ σε δημοπρασία ήταν το «Πορτρέτο του δρα Πολ Γκασέ» (1890) για 83 εκατομμύρια δολάρια το 1990, μόνον που οι τιμές έχουν αυξηθεί σημαντικά από τότε.

Το «Περιβόλι με τα κυπαρίσσια» απεικονίζει δύο ώριμες ροδακινιές και τρία μικρότερα οπωροφόρα δέντρα, έναν φράχτη φτιαγμένο από καλάμια και πιο πέρα αχλαδιές, με μια σειρά από κυπαρίσσια φυτεμένα ως ανεμοφράκτη ενάντια στον πανίσχυρο μαΐστρο. Δημιουργήθηκε τον Απρίλιο του 1888.

Ήταν λίγες μόνον εβδομάδες μετά την άφιξη του Βαν Γκογκ στη νότια Γαλλία, όταν η άνοιξη τον υποδέχτηκε με το συναρπαστικό θέαμα των ανθισμένων οπωροφόρων δέντρων στις παρυφές της Αρλ.

Στις 3 Απριλίου 1888 έγραψε έτσι, στον αδελφό του Τεό: «Βρίσκομαι σε μια έξαψη δουλειάς καθώς τα δέντρα ανθίζουν και θα ήθελα να κάνω ένα περιβόλι της Προβηγκίας με τεράστια χαρά».

Δύο μέρες αργότερα ζήτησε περισσότερες προμήθειες με υλικά ζωγραφικής: «Για το Χριστό, πάρε τα χρώματα για μένα χωρίς καθυστέρηση».

Η παραγγελία του μάλιστα ήταν τεράστια: 107 σωλήνες μπογιάς και δέκα μέτρα καμβά. Ο ίδιος όμως εξηγούσε, γιατί ήταν επείγουσα η ανάγκη: «Η εποχή της άνθησης των οπωροφόρων είναι σύντομη, και ξέρετε ότι αυτά τα θέματα είναι ανάμεσα σε εκείνα, που δίνουν χαρά σε όλους».

Για αυτόν άλλωστε, τα άνθη αντιπροσώπευαν ένα σύμβολο της αναγέννησης. Ξεκινώντας τη νέα του ζωή στη νότια Γαλλία, ήταν γεμάτος ενθουσιασμό για ό,τι θα ερχόταν στο μέλλον.

Οι ανθισμένοι καμβάδες

Πράγματι ως τα τέλη Απριλίου, ο Βαν Γκογκ είχε ολοκληρώσει 14 σωζόμενους, «ανθισμένους» καμβάδες, μόνο πέντε από τους οποίους βρίσκονται σήμερα σε συλλογές ιδιωτών.

Σε αυτούς τους πίνακες, το πάθος του για την ιαπωνική ζωγραφική λάμπει, αντανακλώντας την αγάπη για τα άνθη, τα οποία είναι μια υπενθύμιση της παροδικότητας της ζωής. Στην προσωπική συλλογή του μάλιστα βρισκόταν η εκτύπωση του έργου «Γυναίκα που μαζεύει άνθη κερασιάς» (γύρω στο 1846) του Ουταγκάουα Κουνιγιόσι, ενός από τους αγαπημένους του καλλιτέχνες.

Το «Περιβόλι με τα κυπαρίσσια» δεν ήταν το πρώτο έργο, στο οποίο ο Βαν Γκογκ είχε ζωγραφίσει κυπαρίσσια, ένα μοτίβο, που θα έπαιζε βασικό ρόλο και στους πίνακες, που έκανε τον επόμενο χρόνο, όταν μετακόμισε στο άσυλο Σεν-Ρεμί ντε Προβάνς. Ανάμεσά τους και η διάσημη «Έναστρη Νύχτα» (Ιούνιος 1889) με τα ψηλά δέντρα της.

Εδώ όμως ο Βαν Γκογκ ζωγραφίζει σε στιλ πουαντιγισμού με σημεία και κουκκίδες. Έχει δουλέψει πολύ γρήγορα, χρησιμοποιώντας πυκνή βαφή με την τεχνική ιμπάστο για να συλλάβει το αστραφτερό φως και το ανοιξιάτικο χρώμα, δημιουργώντας έτσι μια εικόνα, που πλημμυρίζει από φρεσκάδα και αμεσότητα.

Ο ίδιος μάλιστα εξήγησε την τεχνική στον φίλο του καλλιτέχνη Εμίλ Μπερνάρ: «Χτυπώ τον καμβά με ακανόνιστες πινελιές που αφήνω ως έχουν, ιμπάστο, ακάλυπτες κηλίδες στον καμβά».

Η διαδρομή του έργου

Πολλά ακόμη τοπία του μεγάλου ζωγράφου έγιναν από το ίδιο σχεδόν σημείο. Το «Περιβόλι που συνορεύει με κυπαρίσσια (Απρίλιος 1888, τώρα στο Μουσείο Kröller-Müller, Otterlo) δείχνει μια σκηνή λίγο δεξιότερα ενώ το μικρό δέντρο μπροστά στον ψάθινο φράκτη εμφανίζεται και στα δύο έργα. Είναι ενδιαφέρον, ότι η τεχνική είναι διαφορετική, αν και πιθανότατα ζωγραφίστηκαν με μια μέρα διαφορά.

Ο Βαν Γκογκ αρχικά οραματίστηκε τα δύο έργα ως τα δύο πλαϊνά ενός τρίπτυχου, με μια άλλη κάθετη σκηνή με άνθη, που θα βρισκόταν στο κέντρο. Αν και εγκατέλειψε γρήγορα αυτή την ιδέα, συνέχισε ωστόσο να σκέφτεται τους δύο οριζόντιους καμβάδες ως μενταγιόν, ή ως ζεύγος.

Το έργο «Το περιβόλι με τα κυπαρίσσια» έφθασε στην Αμερική το 1928 και τη δεκαετία του 1930 αγοράστηκε από τη Νεοϋορκέζα κληρονόμο Τζόαν Γουίτνεϊ Πέισον, η οποία αργότερα αγόρασε και τις υπέροχες «Ίριδες» του Βαν Γκογκ (Μάιος 1889), που τώρα βρίσκονται στο Μουσείο J. Paul Getty στο Λος Άντζελες.

Ο Πολ Άλεν το αγόρασε το 1998 και το έργο έχει εκτεθεί μόνον δύο φορές τα τελευταία 30 χρόνια: Το 2008 παρουσιάστηκε στο Seattle’s Experience Music Project (τώρα γνωστό ως το Μουσείο Pop Culture), έναν χώρο ασυνήθιστο για ένα αριστούργημα του Βαν Γκογκ, που όμως είχε καθιερωθεί από τον Άλεν. Και το 2010 ο ίδιος το δάνεισε στην έκθεση Βαν Γκογκ στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών του Λονδίνου.

Το έργο θα εκτεθεί στον οίκο Christie’s στη Νέα Υόρκη 29 Οκτωβρίου, λίγες μέρες πριν από τη δημοπρασία.

Διαβάστε επίσης:

Ο τεξανός εκατομμυριούχος συλλέκτης και η διεκδίκηση ενός Βαν Γκογκ