Ο Ιντιάνα Τζόουνς, ο αρχαιότερος υπολογιστής του κόσμου και το ταξίδι στο χρόνο

Για τους λάτρεις της έντονης περιπέτειας και της μυστηριώδους αρχαιολογίας, η απάντηση αυτές τις μέρες είναι μία: «Ο δίσκος του πεπρωμένου» Ή επί το ελληνικότερον ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων!

Αυτό το μοναδικό -κυριολεκτικά- αρχαίο αντικείμενο, που ανασύρθηκε πριν από περισσότερο από έναν αιώνα από τη θάλασσα των Αντικυθήρων και δικαιολογημένα σήμερα έχει χαρακτηρισθεί ως ο αρχαιότερος γνωστός, αναλογικός υπολογιστής του κόσμου.

Πρόκειται για έναν μηχανισμό, σχεδιασμένο από μία ιδιοφυΐα της μηχανικής στην Ελληνιστική περίοδο (μεταξύ 150 π.Χ. και 100 π.Χ.) με σκοπό να προβλέπει τα ουράνια φαινόμενα.

Δηλαδή, να παρακολουθεί την κίνησή τους και να προβλέπει τις πλανητικές θέσεις, τις φάσεις της σελήνης και τις εκλείψεις ηλίου και σελήνης.

Γεγονός απίστευτο από μόνο του, για την εποχή από την οποία προέρχεται, αν και στον κινηματογράφο παίρνει… προαγωγή.

Στην περίπτωση του Ιντιάνα Τζόουνς έτσι, γίνεται ένα ισχυρό αστρονομικό εργαλείο, το οποίο επιτρέπει στον κάτοχό του να ταξιδεύει στο χρόνο!

Δικαιολογημένα λοιπόν, το αναζητεί ο Χάρισον Φορντ στην τελευταία ταινία του ως Ιντιάνα Τζόουνς, πόσο μάλλον, που το εν λόγω μυστηριώδες αντικείμενο κυνηγά και ένας Ναζί, καθώς το στόρι εκτυλίσσεται το 1969. Ένα έτος αναφοράς στην εξερεύνηση του διαστήματος, με την πρώτη προσσελήνωση ανθρώπων στον δορυφόρο της Γης.

Το ενδιαφέρον όμως για την Ελλάδα είναι, ότι με αφορμή την ταινία, διεθνή μέσα, όπως το Artnet και άλλα ασχολούνται με τον πραγματικό Μηχανισμό των Αντικυθήρων, δίνοντας πληροφορίες γι΄αυτό το μεγάλο θαύμα του αρχαίου κόσμου.

Με πρώτη, ότι ο Μηχανισμός βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου μπορεί να τον δει κάθε επισκέπτης.

Ο Ιντιάνα Τζόουνς και ο Ναζί

Αρκετά μυστηριώδης από μόνη της αυτή η αρχαία ελληνική συσκευή ξαναέγραψε την ιστορία της τεχνολογίας, όταν ανακαλύφθηκε το 1901 στο σημείο ενός μεγάλου ναυαγίου της αρχαιότητας, που ως γνωστόν είχαν εντοπίσει σφουγγαράδες στα ανοικτά των Αντικυθήρων.

Αυτή είναι η πραγματική ζωή, γιατί στην κινηματογραφική συμβαίνουν πολλά και διάφορα. Στην ταινία έτσι, μαθαίνουμε αρχικά, ότι κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Τζόουνς και ο συνάδελφός του Μπάζιλ Σο είχαν εμποδίσει έναν Ναζί επιστήμονα, τον Γιούργκεν Βόλερ να αποκτήσει μία τρομερή συσκευή, που επέτρεπε στον κάτοχό της να ταξιδέψει στο χρόνο.

Η κύρια δράση της ταινίας όμως, εκτυλίσσεται 25 χρόνια αργότερα, όταν η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών έχει στρατολογήσει πρώην Ναζί, προκειμένου να κερδίσει τον διαστημικό αγώνα.

Ανάμεσά τους είναι και ο Βόλερ, ο οποίος είναι πλέον υπάλληλος της NASA, παραμένοντας ενεργός παράλληλα, στο κυνήγι του μηχανισμού. Πρόκειται για έναν χαρακτήρα μάλιστα, εμπνευσμένο εν μέρει από τον πραγματικό πρώην Ναζί, Βέρνερ φον Μπράουν, ο οποίος πραγματικά εργάστηκε στην αποστολή Apollo moon.

Μαζί με τη βαφτιστήρα του λοιπόν, Έλενα Σο, την οποία υποδύεται η βρετανίδα ηθοποιός Φίμπι Γουόλερ-Μπριτζ, ο Ιντιάνα Τζόουνς κυνηγά το μυστηριώδες αντικείμενο ώστε να μην πέσει στα χέρια του Ναζί, τον οποίο ερμηνεύει ο Μαντς Μίκελσεν.

Μια συναρπαστική περιπέτεια, η οποία ήδη παίζεται στους κινηματογράφους, κινητοποιώντας το Artnet να δώσει απαντήσεις στα πραγματικά ερωτήματα της πραγματικής ιστορίας, γυρίσματα της οποίας έγιναν μεταξύ άλλων στη Σικελία και συγκεκριμένα στις Συρακούσες στο αρχαιολογικό πάρκο της Νεάπολης, στον αρχαίο ναό της Σεγέστα στο Τράπανι και αλλού.

Πιθανή προέλευση η Ρόδος

Στην πραγματικότητα ορισμένα στοιχεία της έρευνας για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων λένε, ότι προήλθε από τη Ρόδο. Εκεί, όπου ο Στωικός φιλόσοφος Ποσειδώνιος διηύθυνε μια ακαδημία.

Μάλιστα και ο αστρονόμος Ίππαρχος καταγόταν από τη Ρόδο ενώ ο μηχανισμός χρησιμοποιεί τις ιδέες του για την κίνηση της Σελήνης.

Όπως πιστεύεται ευρέως λοιπόν, οι αρχαίοι Έλληνες επιστήμονες, που σχεδίασαν τον μηχανισμό, βασίστηκαν σε θεωρίες αστρονομίας και μαθηματικών που εκκολάπτονταν, από τους Έλληνες πάντα, από τον 2ο αιώνα π.Χ.

Για την κατασκευή του έχουν προταθεί διάφορες ημερομηνίες, μεταξύ του 2ου και του 1ου π.Χ. αιώνα, με βάση αρκετά στοιχεία, τα οποία επί του παρόντος δεν μπορούν να δείξουν ακριβή χρονολόγηση.

Το ναυάγιο πάντως, στο οποίο βρέθηκε το αντικείμενο συνέβη μεταξύ του 70 και 60 π.Χ.

Καμία ένδειξη εξάλλου, για ένα παρόμοιο, πολύπλοκο αστρονομικό «ρολόι» δεν θα εμφανιζόταν στα αρχαιολογικά αρχεία για πάνω από μια χιλιετία.

Είναι πολύ δελεαστική και σίγουρα πιστευτή η θεωρία επομένως, των ειδικών, που εικάζουν, ότι ένα τόσο περίπλοκο και υψηλής ποιότητας αντικείμενο είχε άγνωστους ακόμη προδρόμους.

Σήμερα πάντως έχουν διασωθεί 82 θραύσματα εκ των οποίων τα επτά είναι τα μεγαλύτερα.

Η πολυπλοκότητα της δημιουργίας

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι επίσης το αρχαιότερο σωζόμενο μηχάνημα με γρανάζια, ιδιαίτερα πολύπλοκης πλανητικής λειτουργίας.

Είναι κατασκευασμένος από μπρούντζο και βρισκόταν εγκιβωτισμένος σε ένα ξύλινο πλαίσιο. Εκτός από τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων εξάλλου, προσδιόριζε και την ημερομηνία τέλεσης αρχαίων αγώνων στην Ελλάδα (Ολύμπια, Πύθια, Ίσθμια, Νέμεα, κ.ά.).

Διαθέτει 30 οδοντωτούς τροχούς, οι οποίοι περιστρέφονται γύρω από δέκα άξονες, πέντε καντράν με έναν ή περισσότερους δείκτες για το καθένα και πολλές επιγραφές.

Με τη βοήθεια του τομογράφου μάλιστα έχουν διαβαστεί αρκετές από αυτές τις επιγραφές, που υπήρχαν στις πλάκες και στους περιστρεφόμενους δίσκους, αποκαλύπτοντας, ότι περιέχουν αστρονομικούς και μηχανικούς όρους. Γεγονός, που έχει οδηγήσει τους ειδικούς να τις χαρακτηρίζουν ως ένα είδος εγχειριδίου χρήσης του οργάνου.

Για τη λειτουργία του, μια χειροκίνητη μανιβέλα, που πλέον δεν υπάρχει, προκαλούσε την περιστροφή των εμπλεκόμενων γραναζιών στο εσωτερικό, υπολογίζοντας ταυτόχρονα τη θέση του Ήλιου και της Σελήνης δεκαετίες νωρίτερα, καθώς και υποδεικνύοντας τη φάση της σελήνης, την έκλειψη και τους ημερολογιακούς κύκλους.

Επίσης μπορούσε να δώσει τις θέσεις των πέντε πλανητών, που γνώριζαν οι αρχαίοι Έλληνες.

Τα ευρήματα

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων δεν ήταν φυσικά το μοναδικό αντικείμενο, που είχε ανασυρθεί από το ναυάγιο, καθώς από την οργανωμένη υποβρύχια αρχαιολογική αποστολή του Ελληνικού Ναυτικού προέκυψαν εκατοντάδες αρχαία έργα τέχνης.

Ανάμεσά τους, το αριστουργηματικό, χάλκινο άγαλμα του Εφήβου των Αντικυθήρων, η χάλκινη προτομή φιλοσόφου, μαρμάρινα γλυπτά –αν και αλλοιωμένα σε ένα βαθμό λόγω της παραμονής τους στη θάλασσα– γυάλινα σκεύη, νομίσματα, κοσμήματα, αγγεία και άλλα.

Όσο για τον ίδιο τον μηχανισμό, αρχικά φαινόταν να μην είναι τίποτα περισσότερο από ένα κομμάτι ξύλου και μετάλλου.

Χρειάστηκε να περάσουν χρόνια ώστε να εντοπισθεί η σημασία του ενώ η μελέτη του είναι σε διαρκή εξέλιξη. Τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται και νέες αρχαιολογικές αποστολές εξάλλου στο ναυάγιο, από τις οποίες προκύπτουν ενδιαφέροντα ευρήματα, τίποτε όμως, που να σχετίζεται με τον μηχανισμό.

Διαβάστε επίσης:

Οριστικά και αμετάκλητα στους πολίτες τα Θέατρα Βράχων

Ο μαύρος και ο λευκός Πικάσο – Ένα τολμηρό πορτρέτο για 7,5 εκατ. ευρώ

Μικρότερο το «πέναλτι» σε συνταξιούχους που εργάζονται