Ο Γκρέκο στη Βενετία – Μια έκθεση στο Παλάτι των Δόγηδων

Από πού και πώς ξεπήδησε ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος; Ποιο ήταν το πλαίσιο που τον διαμόρφωσε στα πρώτα του βήματα στην μαθητεία και στην τέχνη; Ποιοι ήταν οι ζωγράφοι της περίφημης Κρητικής Σχολής απ’ όπου και εκείνος προήλθε; Αλλά και πόσο επέδρασε στην εξέλιξή του η παραμονή του στην Ιταλία;

Μια έκθεση που οργανώνεται στην Βενετία από τις 30 Απριλίου στο εκθαμβωτικό Παλάτι των Δόγηδων φιλοδοξεί να δώσει όλες τις απαντήσεις.

Με περισσότερα από εβδομήντα έργα, τα οποία προέρχονται από μουσεία και συλλογές της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Ισπανίας, ο στόχος των οργανωτών – το Ίδρυμα Μουσείων της Βενετίας– είναι να παρουσιάσουν στο κοινό την υψηλής ποιότητας παραγωγή φορητών εικόνων των κρητικών εργαστηρίων από τον 15ο αιώνα έως και την άλωση του βενετοκρατούμενου ως τότε νησιού από τους Τούρκους, το 1669.

Στο πλαίσιο αυτό έτσι, και πέρα από τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο θα παρουσιαστούν και ορισμένα έργα, από τα πιο αξιόλογα, σπουδαίων κρητικών ζωγράφων, όπως ο Μιχαήλ Δαμασκηνός, ο Θεόδωρος Πουλάκης, ο Εμμανουήλ Τζάνες αλλά και κάποιων εξ ίσου σημαντικών αλλά ανώνυμων.

Οι επιρροές

Περί τα 40 έργα θα ταξιδέψουν έτσι στην Βενετία από το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (τα περισσότερα), την Εθνική Πινακοθήκη, το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, το Μουσείο Αγίας Αικατερίνης Σιναϊτών του Ηρακλείου από την Συλλογή του Ιδρύματος Ωνάση. Ανάμεσά τους βρίσκονται και δύο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, ο «Αγιος Πέτρος» από την Εθνική Πινακοθήκη και η «Βάπτιση του Χριστού» από το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης.

Παράλληλα εξάλλου, στην έκθεση θα παρουσιασθούν και 32 έργα από μουσεία της Ιταλίας, με την συμμετοχή και του Ελληνικού Ινστιτούτου της Βενετίας, καθώς και ένας πίνακας του Γκρέκο από το Μουσείο Πράδο της Ισπανίας.

Με τίτλο «Ζωγραφική σε χρυσό – Ο Ελ Γκρέκο και η Βενετο-Κρητική Σχολή» η έκθεση εστιάζει ακριβώς στην εποχή και την τέχνη που διαμόρφωσε το ύφος του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου τόσο κατά την πρώτη περίοδο της ζωής του στην Κρήτη, όσο και κατά το διάστημα παραμονής του στη Βενετία, δεδομένου ότι η τελευταία άσκησε σημαντική επίδραση στην εξέλιξη του καλλιτεχνικού του ιδιώματος. Για τον σκοπό αυτό θα φωτισθούν οι ιστορικές, κοινωνικές και καλλιτεχνικές συνθήκες που συνέθεταν το περιβάλλον της βενετικής Κρήτης τον 15ο αιώνα, όσο όμως και αυτό της Αναγέννησης της Βενετίας τον 16ο. Εξ ίσου σημαντική θα είναι και η αναφορά στις ιστορικές συνθήκες του 17ου αιώνα και στην ιδιαίτερη άνθηση της ελληνικής κοινότητας της Βενετίας έως τον 18ο αιώνα.

Οι σπουδαίοι κρήτες ζωγράφοι

Χρονολογική αλλά και θεματική πορεία ακολουθεί η έκθεση, καθώς ξεκινάει από την βενετική Κρήτη με τους πρώτους ζωγράφους της λεγόμενης σήμερα Κρητικής Σχολής, τις επιρροές από την Δύση, τους δημιουργούς και τα εργαστήριά τους. Μία ενότητα φυσικά είναι αφιερωμένη αποκλειστικά στον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο, ωστόσο ειδική αναφορά γίνεται στους ζωγράφους που εργάστηκαν και παρήγαγαν σπουδαίο έργο στην Βενετία: Τον Μιχαήλ Δαμασκηνό (1530-1593) που ζωγράφισε μεταξύ άλλων τον Άγιο Γεώργιο των Ελλήνων στην Βενετία, τον Θεόδωρο Πουλάκη (περ. 1620 -1692), εκπρόσωπο της Επτανησιακής Σχολής και βέβαια τον Εμμανουήλ Τζάνες (1610-1690) από τους σημαντικότερους κρητικούς αγιογράφους.

Το ιστορικό πλαίσιο εξάλλου, αναδεικνύεται μέσα από στοχευόμενα θέματα, που αφορούν τους πολέμους του Μορέως και την πτώση του Χάνδακα, το 1669, τους εξόριστους ζωγράφους από την Κρήτη προς τα Ενετικά νησιά του Ιονίου και τη Βενετία και ακόμη την ελληνική κοινότητα της Βενετίας και τους καλλιτέχνες που δούλεψαν εκεί.

Η έκθεση στο Παλάτι των Δόγηδων θα διαρκέσει ως και τον Σεπτέμβριο και είναι η τελευταία εξάλλου, πριν το κτήριο κλείσει για εργασίες που απαιτούνται για την ανακαίνισή του.

Διαβάστε επίσης:

Ελ Γκρέκο – Η ρουμανική κυβέρνηση μπλόκαρε την πώληση έργου του

Από τον Γκρέκο στην αρχαία Ελλάδα – Πολύτιμα έργα σε δημοπρασία

Πώς είναι να ζεις με τους θεούς: Ο Ελ Γκρέκο και η θεότητα στην τέχνη